Huisarts Sébastien Vermeulen wil nieuwe visie op geneeskunde: “We moeten af van de pillencultuur”

Voor onze interviewreeks The Innovators’ Dilemma van In4Care en Smarthealth gaan we in gesprek met Belgische zorginnovatoren over de rol van innovatie binnen hun vakgebied. Deze week spraken we met Sébastien Vermeulen, een startende huisarts die de gezondheidszorg het liefst een andere koers ziet inslaan.

“Het coronavirus heeft me anders doen nadenken,” zegt huisarts Sébastien Vermeulen tijdens een videogesprek. De jonge huisarts is nog maar een paar jaar van de schoolbanken, maar ziet nu al heel wat mogelijke verbeterpunten in de zorg. “En dan heb ik het niet alleen over de gezondheidszorg in het algemeen, maar bijvoorbeeld ook over de geneeskundeopleiding. Technologie, zoals digitale applicaties of online patiëntenplatformen kunnen daar een essentieel onderdeel van vormen.” Het liefst van al zou hij al zijn ideeën in een boek gieten om zo een debat in de huisartsengeneeskunde op gang te brengen. “Daar ben ik nu al een tijdje mee bezig, en het zou goed kunnen dat er in het voorjaar van 2022 een boek klaar ligt.”

Vermeulen, die momenteel werkt als huisarts in Zoersel en bij het Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) in Antwerpen, vindt dat we grondiger moeten innoveren in de gezondheidszorg. “Dankzij het coronavirus hebben we nog maar eens ondervonden dat er dringend een nieuwe visie nodig is, want in de toekomst staan er ons nog heel wat uitdagingen te wachten.”

Nood aan nieuwe cultuur

De belangrijkste aanleiding waarom Vermeulen zijn ideeën over de zorg wilde neerpennen vertrok vanuit frustratie over bepaalde dingen die hij in de praktijk zag foutlopen. “Eerst en vooral was er zelfs nog voor de uitbraak van het coronavirus vrij weinig aandacht voor gezondheid en preventie. Vanuit de huisartsenpraktijk betekent dat dat we vaak moeten terugvallen op protocollen. Vanuit de opleiding wordt er heel hard gedrild om een probleem altijd te benaderen door middel van een bepaald protocol. Daarin kan je zogezegd altijd zien hoe je een probleem van een patiënt degelijk moet aanpakken. Maar het probleem daarbij is dat dat elke vorm van creativiteit of innovatieve aanpakken van de huisarts vaak in de kiem smoort.”

“Begrijp me niet verkeerd,” zegt Vermeulen, “die protocollen zijn nuttig en nodig, maar daardoor houden we een bepaalde cultuur in stand in de medische praktijk. Je wordt steeds aangeleerd om een bepaalde richtlijn te volgen, wat vakjes af te vinken, naar de volgende stap te gaan en iemand een voorschrift te geven voor nieuwe medicijnen. Daar heb ik, onder andere via collega’s ook, al heel wat zien mislopen. Het is uiteindelijk onze hele pillencultuur waar we van af moeten. Een patiënt heeft voor mij altijd een persoonlijke voorgeschiedenis en vereist een unieke manier van aanpak. Dan zou je eigenlijk als arts zelf moeten leren nadenken op basis van je gezond verstand wat je eerst moet dan bij deze of gene persoon. Gaat dat te moeizaam, dan kan je terugvallen op de protocollen. Anders gaat de menselijkheid verloren.”

Het kan ook anders, weet Vermeulen. “Gezond verstand, nadenken en flexibiliteit zouden de belangrijkste eigenschappen moeten zijn van een arts. Nu evolueren we steeds meer naar de Nederlandse manier van werken, waar alles heel strak afgelijnd is en er een nine to five-mentaliteit heerst. Ik zeg niet dat het zoals vroeger zou moeten zijn, waarbij een huisarts alles doet en de hele week bereikbaar moet zijn voor z’n patiënten. Op zich is het dan net goed dat er regels en protocollen bestaan, maar ik vind dat we iedereen liever zelf hun eigen handvaten moeten aanreiken. In tweede instantie kan je dan terugvallen op protocollen.”

Voor elke kwaal een pilletje

Ook van de ‘pillencultuur’ die volgens Vermeulen in de geneeskunde heerst moeten we afstappen. “Als arts moet je heel sterk gefocust zijn op medicijnen. Er bestaat voor elke kwaal wel een pilletje, dat vind ik problematisch. Patiënten met bepaalde symptomen worden bijvoorbeeld bevraagd en achteraf behandeld met medicatie, maar er wordt veel te weinig nagedacht over alternatieve manieren om zulke dingen te behandelen. Zo wordt het onderliggende probleem nooit aangepakt. Als ik bijvoorbeeld meer sport of ga afvallen, dan heb ik dat pilletje helemaal niet meer nodig.”

Technologie zou daar een belangrijke rol in kunnen spelen. “Ik ben zeker geen aanhanger van alternatieve vormen van geneeskunde. Ik denk alleen dat vandaag het evenwicht wat zoek is tussen een gezonde manier van voorschrijven en de pillencultuur. Als je de patiënt zelf laat meedenken en kritisch laat zijn over z’n gezondheid, dan zou die balans zich kunnen herstellen. Waarom sensibiliseren we de patiënt niet en laten we bijvoorbeeld iemands gezondheid opvolgen door middel van een digitale applicatie of webplatform? Zo kan je bijvoorbeeld je bloeddruk of suikerspiegel makkelijk bijhouden. Dat kan over het algemeen de gezondheid van de patiënt en bij uitbreiding de gehele gezondheidszorg ten goede komen.”

Technologie is nu eenmaal de toekomst, weet Vermeulen, en ook de geneeskunde zal zich daaraan moeten aanpassen. “Het zou fantastisch zijn mochten dokters apps kunnen voorschrijven aan patiënten waarmee ze dan aan de slag zouden kunnen gaan. Bovendien kan dat de druk op de huisartsen vandaag flink mee verlichten. Ook slaap-apps kunnen heel ondersteunend werken. Als je zulke zaken in een platform zou kunnen steken voor je doktersconsultatie, dan kan je ook beter zien of iemand zich bijvoorbeeld op psychisch vlak niet zo goed voelt. Ik denk dat je met bepaalde apps en andere vormen van medische technologie heel ondersteunend kan werken.”

Zorgtechnologie

Vooral dat laatste idee, dat technologie in de zorg ondersteunend moet zijn, is volgens Vermeulen heel belangrijk. De technologieslinger kan ook te ver doorslaan, zegt hij. “Dan heb ik het vooral over de ‘dokter op afstand’. Daar ben ik helemaal geen fan van. Ik vind het heel belangrijk dat je je patiënt fysiek kan zien. De manier waarop sommige artsen iemands infectie diagnosticeren via een teleconsult, dat vind ik niet goed.”

Dat betekent echter niet dat hij het hele idee van zorg op afstand van tafel veegt. Telehealth biedt nog steeds een meerwaarde, alleen mag het enkel gebruikt worden ter ondersteuning van de zorg. “Het wordt gevaarlijk als we over technologie gaan nadenken als iets dat de dokter zou vervangen.” Met bepaalde applicaties als Bingli, waar een intelligente chatbot de anamnese van de dokter grotendeels overneemt, heeft hij niet meteen een probleem. “Zoiets kan volgens mij alleen maar ondersteunend werken.”

“Maar het zou niet goed zijn mocht een chatbot worden ingezet bij een volstrekt nieuwe patiënt. Dan zou je bepaalde conclusies kunnen trekken die uiteindelijk niet juist blijken te zijn. Ik denk dat er heel veel mogelijkheden zijn voor digitalisering in de zorg. Het is de manier waarop je technologie inpast dat het soms moeilijk lijkt", besluit de huisarts.