Handsfree borstkolf en anticonceptie-app: femtech is booming business

Onder de populaire naam femtech (afkorting voor female technology) schieten de startups die zich richten op vrouwelijke gezondheid, seksualiteit, vruchtbaarheid en zwangerschap uit de grond. Ook bestaande ondernemingen in deze vrij nieuwe sector halen bakken met geld op bij investeerders. Waar komt deze groei vandaan?

Het afgelopen jaar kreeg de controversiële anticonceptie-app Natural Cycles FDA goedkeuring, haalde ovulatie-tracker Ava 30 miljoen dollar groeikapitaal op en kwam er een draagbare, geluidloze borstkolf op de markt. De aandacht voor technologie gericht op vrouwen verschoof vanuit glossy magazines naar tech blogs en mainstream media. Investeerders kijken met interesse naar nieuwe en bestaande femtech ondernemingen.

Minder taboes

Dankzij drie trends zit femtech in de lift: er wordt meer en openlijker gesproken over taboe onderwerpen als seksualiteit, (on)vruchtbaarheid of bekkenbodemproblematiek en er is minder sprake van stigmatisering als het om die onderwerpen gaat. Technologische innovaties maken real time health tracking en monitoring door slimme sensoren mogelijk. En de verhouding van patiënten tot hun arts en eigen lichaam verandert: minder in de spreekkamer en meer eigen regie en controle.

Met de Engelse naam femtech wordt een lichting bedrijven en startups gedefinieerd die zich op verschillende onderdelen van het vrouwelijk lichaam en de vrouwelijke cyclus richten, waaronder menstruatie, vruchtbaarheid (zowel tracking als problematiek), seksualiteit, zwangerschap, menopauze en borstvoeding. Voor al deze onderdelen van vrouwelijke gezondheid bieden internationale startups technologie - zowel hardware als software - om vrouwen te ondersteunen, begeleiden of informeren, van het veilig transporteren van afgekolfde melk tot hulp bij borstonderzoek of SOA testen voor thuis.

Ava Fertility Tracker

Eén van de bekendste voorbeelden van femtech toepassingen zijn zwangerschaps- en ovulatie-apps. Glow, een menstruatie- en ovulatie tracking app en Clue, een menstruatie-tracking app ontwikkelt door de Duitse Ida Tin, behoren tot de eerste lichting femtech bedrijven. Sterker nog: de term 'femtech' werd door Tin geïntroduceerd.

Glow en Clue haalden in de afgelopen jaren respectievelijk 29 miljoen en 23 miljoen euro aan investeringen op. Het idee achter de apps is om vrouwelijke gebruikers met een digitaal dagboek hun menstruatie en ovulatie bij te laten houden en zo inzicht te geven in hun cyclus en (on)vruchtbare dagen. De apps bieden daarnaast de mogelijkheid om andere gezondheidsdata te registreren en geven tips en informatie.

De motor van de app Glow is een levendig forum waarop vrouwen informatie geven en delen over hun zwangerschap, seksualiteit of vruchtbaarheid. Business model voor Glow - vooral gericht op de Amerikaanse markt - is korting op medische en IVF-behandelingen voor Glow-gebruikers. De startup Ava ontwikkelde de Ava Fertily Tracker: een armband die vitale functies als hartslag, lichaamstemperatuur en ademhaling registreert en op basis daarvan informatie geeft over de cyclus van een vrouw. De Ava tracker ondersteunt vrouwen (en hun partners) bij het vinden van hun vruchtbare periode om zo de kans op een zwangerschap te vergroten.

Ava Fertility Tracker

App als anticonceptie

De Zweedse app Natural Cycles heeft een ander doel, namelijk het bieden van een digitale vorm van anticonceptie. Natural Cycles ontving afgelopen zomer van de Amerikaanse FDA goedkeuring om de app als anticonceptiemiddel (voor vrouwen boven de 18 jaar) op de markt te zetten brengen. App-gebruikers meten ’s ochtends hun temperatuur met de bijgeleverde thermometer. Naast lichaamstemperatuur vullen vrouwen de app aan met informatie over hun cyclus. De software van Natural Cycles voorspelt vervolgens of een vrouw op die dag onvruchtbaar is (zichtbaar met een groen bolletje) en onbeschermde seks kan hebben, of vruchtbaar is en bescherming moet gebruiken (zichtbaar met een rood bolletje).

Nieuwe direct-to-consumer aanbieders maken het vrouwen dankzij de inzet van internet gemakkelijker om anticonceptie te regelen. Nurx en The Pill Club zijn twee Amerikaanse bedrijfjes die klanten online een recept voor de anticonceptiepil laten aanvragen, om deze vervolgens digitaal te bestellen en te laten bezorgen. Een team van zorgverleners is beschikbaar via mail, telefoon of SMS voor vragen over anticonceptie of bijwerkingen en The Pill Club voegt zelfs een reep chocolade toe aan iedere bestelling.

The Pill Club

"Baby planning assistent"

Nog een recente femtech ontwikkeling: een groeiend aanbod van vruchtbaarheidstesten voor thuis. Een opvallende nieuwkomer is Quanovate, a women’s health startup volgens de oprichters. Het drie jaar oude bedrijf ontwikkelt Mira, een apparaat waarmee vrouwen thuis hun ovulatie en vruchtbaarheid kunnen testen. Klanten gebruiken een wegwerp-staafje om urine op te vangen, en stoppen dit staafje vervolgens in het apparaat. Mira analyseert deze meting en geeft vervolgens aan of een gebruiker een hoge, gemiddelde of lage vruchtbaarheid heeft op die dag. Die metingen kunnen ook als een trendgrafiek worden bekeken en naar de Mira-app worden verzonden. De wegwerp-staafjes wil Mira zelf zo goedkoop mogelijk produceren en leveren. Mira berekent per gebruiker wanneer een meting nodig is, waarbij vrouwen vaker testen als ze dichter bij de ovulatie zitten, zodat ze geen geld hoeven te verspillen aan onnodig veel disposable strips en metingen.

Mira is niet de enige die reguliere ovulatietesten wil digitaliseren en vernieuwen: ook de Kroatische startup me.mum wil in 2019 een opzetstuk voor een smartphone op de markt brengen waarmee vrouwen hun cyclus in kaart kunnen brengen met behulp van analyse van speeksel. Met het systeem van me.mum (een baby planning assistent) kunnen vrouwen meten wanneer hun vruchtbare dagen zijn. Het systeem bestaat uit een hoes voor de smartphone, een opzetstuk met piepklein glazen petrischaaltje, en een app die werkt met de camera van de smartphone.

Onder gynaecologen en vakgroepen is er veel discussie of speekseltesten überhaupt voldoende betrouwbaar zijn. Ook zijn er een aantal kanttekeningen te plaatsen bij deze software-gebaseerde testen: omdat de software die de speekseltest analyseert op basis van machine learning werkt, zijn er veel tests (en gebruikers) nodig om een betere analyse te kunnen doen. Volgens me.mum oprichter Maja Bujas moeten gebruikers minstens drie cycli wachten om een betrouwbaar resultaat uit de app te krijgen.

Thuis ovariële reserve testen

De startup Modern Fertility richt zich op vrouwen die nu of in de toekomst graag kinderen zouden willen krijgen. De test meet de hoeveelheid follikelstimulerend hormoon (afgekort FSH). Dit hormoon stimuleert bij de vrouw de groei en rijping van follikels in de eierstokken, en zet de follikels aan tot productie van oestrogenen. De hoeveelheid FSH verschilt tijdens een cyclus. De test moet op de derde dag van de menstruatie worden uitgevoerd door bloed te prikken in de vinger. Hoe ouder een vrouw is, hoe hoger de FSH-waarden zijn, omdat de natuurlijke stimulatie van de groei en rijping van de eitjes afneemt. Oftewel: een lagere FSH-waarde op de derde dag van de menstruatie is een indicatie van een betere eitjes-reserve.

Vrouwen ontvangen thuis een testkit om een bloed-monster af te nemen en sturen deze terug naar het lab. Binnen enkele dagen ontvangen ze informatie over hun zogeheten ovariële reserve. Deze kennis kan immers van pas komen bij het plannen van een eventuele zwangerschap, aldus Modern Fertility. En ook hier zijn er gynaecologen die twijfelen aan het nu van zo’n basale FSH-test bij het voorspellen van de overgang van een vrouw.

De testkit van Modern Fertility

De startup Celmatix gaat nog een stap verder: hun Fertilome test toont de genetische risicofactoren waarmee een vrouw rekening moet houden in haar kans om (natuurlijk) zwanger te raken.

Digital health tijdens en na de zwangerschap

Technologische ontwikkelingen maken het inmiddels ook mogelijk voor zwangere vrouwen om thuis hun weeën te monitoren. Bloomlife ontwikkelde een sensor die op de buik gedragen wordt en via een gekoppelde app weeën inzichtelijk maakt. De wearable van de Israëlische startup Nuvo Group houdt contracties en hartslag bij en kan deze data real time delen met een verloskundige of andere zorgverleners. Ook zijn er bedrijven die pret-echo's bieden met een speciaal echo-apparaat voor consumenten, zoals het Nederlandse MyBabyWatcher.

De Nederlandse startup LifeSense Group richt zich op een specifiek probleem dat 1 op de 3 vrouwen treft (en 70% van de vrouwen die in verwachting is of een kind heeft gehad): zwakke bekkenbodemspieren. De Carin Measure is een draagbare sensor die in ondergoed gedragen wordt. Deze sensor houdt bij tijdens welke activiteiten vochtverlies optreedt. Via Bluetooth stuurt de sensor deze data door naar de Carin Exercise app. Dat is een trainingsapp met oefeningen voor buik- en bekkenbodemspieren. Op basis van de informatie verzameld door de sensor in het ondergoed helpt de app vrouwen met de een gepersonaliseerde training. De app geeft daarnaast terugkoppeling over de voortgang en de resultaten van de bekkenbodem- en buikspier trainingen. Naast de app en de sensor ontwikkelde de LifeSense Group ook speciaal Carin Protect ondergoed waar de sensor in gedragen kan worden.

Elvie Trainer

De Amerikaanse startup Elvie heeft ook de missie om vrouwen te ondersteunen bij het trainen van hun bekkenbodemspieren en ontwikkelde de Elvie Trainer. Het idee achter deze high tech bekkenbodemspier trainer is afkomstig van Tania Boler. De ondernemer realiseerde zich tijdens en na haar zwangerschap wat het belang is van deze spieren en hoe lastig het kan zijn om op de juiste manier te trainen. Boler wilde vrouwen de mogelijkheid bieden om onder begeleiding op een eenvoudige, discrete manier bekkenbodemspier-oefeningen te doen. Deze inwendig gedragen Trainer detecteert of de spieren op de juiste manier worden aangespannen (omhooggetrokken in plaats van naar beneden geduwd), sensoren sturen data naar de app. Zo helpt de Trainer bij het op de juiste manier uitvoeren van de oefeningen.

Melkbezorging

Twee maanden geleden brachten Boler en haar team een nieuwe innovatie uit: een stille, draagbare borstkolf. De Elvie Pump is een vrijwel geluidloze, lichtgewicht kolf die in een voedingsbeha gedragen wordt. De Elvie Pump werkt samen met de gratis Elvie Pump app, om de pomp op afstand te bedienen en automatisch de hoeveelheid gepompte melk bij te houden. De handsfree kolf is nog niet te koop, maar geïnteresseerde kopers kunnen zichzelf wel op de wachtlijst zetten zodra Elvie Pump beschikbaar is.

Elvie is niet de eerste aanbieder van een draagbare borstkolf. Startup Willow bracht vorig jaar ook een draadloze kolf uit die in een bh gedragen kan worden. Willow maakt geen lawaai, past zich aan aan de melkproductie en vangt de melk op in zakjes die geschikt zijn om in te vriezen, aldus de makers. De kolf werkt ook met een app waarin de hoeveelheid gekolfde melk wordt bijgehouden.

Willow

En wat doe je met die afgekolfde melk als je als moeder voor werk op reis bent? Dan zet je de dienst Milkstork in. Op deze website kunnen moeders hun reisschema doorgeven zodat een koerier met koeltas klaarstaat om de afgekolfde melk van de moeder naar de baby te brengen. ‘Zo hoeven moeders niet te kiezen tussen hun kind en hun carrière’, aldus Milkstork.