Blog: lijden aan legacy

SmartHealth publiceert regelmatig een bijdrage van gastbloggers. Deze week: Laurens van der Tang, CEO VitalHealth Software.

We hebben in Nederland een ordentelijk zorgsysteem. Het rapport Zorgbalans 2014, opgesteld in opdracht van VWS, geeft een aardige samenvatting. De kwaliteit is redelijk tot goed. Volgens de internationale vergelijking van de Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD) scoren we op veel indicatoren bovengemiddeld in vergelijking met andere welvarende landen. Bovendien ontwikkelen de meeste indicatoren zich in gunstige zin. De toegankelijkheid van onze zorg is hoog. De wachttijden zijn de laatste jaren aanmerkelijk gedaald. De kosten van de Nederlandse zorg liggen nog steeds relatief erg hoog, maar de jaarlijkse kostenstijgingen zijn de afgelopen jaren sterk afgenomen.

Ook op het gebied van eHealth zijn er succesjes te melden. Het Landelijke Schakelpunt (LSP), om maar eens wat te noemen, begint het eindelijk te doen. Vele jaren bestond het ding als een soort Betuwelijn. De rails lagen er maar er gingen bijna geen treinen overheen. Er werd gebakkeleid of het überhaupt wel wenselijk was dat er treinen overheen zouden gaan rijden. Voor het LSP is dat de laatste 1-2 jaar sterk veranderd: er worden nu flinke aantallen transacties verwerkt en de doorontwikkeling begint eveneens gestalte te krijgen. Een mooi voorbeeld is de nieuwe standaard voor ketenzorg die momenteel in ontwikkeling is onder aanvoering van VZVZ. Ik verwacht zelfs dat een digitaal persoonlijk gezondheidsdossier er nu eindelijk wel eens zou kunnen komen.

Nu geldt dat veel systemen die het, op zichzelf genomen, goed doen op een gegeven moment last krijgen van de wet van de remmende voorsprong. Dan blijkt dat het niet meevalt om die complexe systemen aan te passen wanneer zich grote veranderingen in de omgeving voordoen. In de IT wordt dit aangeduid als ‘het legacy-probleem’. Staatssecretaris Van Rijn ondervindt momenteel aan den lijve wat dat betekent. Met de regelmaat van de klok moet hij de Tweede Kamer uitleggen waarom het zo lastig is om de haperende processen en systemen bij de SVB zodanig aan de praat te krijgen dat de declaraties van PGB-houders snel en accuraat verwerkt worden.

Alles weggooien en opnieuw beginnen

Mensen uit de IT weten dat er soms maar één oplossing is voor zo’n legacy-probleem: alles weggooien en opnieuw beginnen. Ziekenhuisdirecteuren weten dat ook. Op een bepaald moment kun je er beter voor kiezen om een heel nieuw ziekenhuis neer te zetten dan het bestaande ziekenhuis te blijven renoveren of uit te breiden.

Maar zoiets kan natuurlijk niet met een nationaal zorgsysteem. Dat kan zich alleen maar ontwikkelen langs de lijnen van de geleidelijkheid. Iedere verandering vraagt om een ingreep die met chirurgische precisie moet worden uitgevoerd. Alles moet met alles kloppen wil de verandering succesvol zijn: van vergoedingen door verzekeraars, draagvlak onder professionals tot wetgeving die aanpassing behoeft. Het is zoiets als een verbouwing van Schiphol terwijl het vliegveld volledig in bedrijf blijft.

Lijdt ons zorgsysteem aan legacy? Is er sprake van de wet van de remmende voorsprong? Gaan de ontwikkelingen in andere landen, zoals China en India, harder omdat er minder legacy aanwezig is? Absoluut. De zorg voor chronische zieken zal in China en India binnen nu en tien jaar vermoedelijk op een hoger niveau staan dan in Nederland, eenvoudigweg omdat men in deze landen geen andere keuze heeft dan om het op een radicaal andere manier aan te pakken: denkend vanuit de patiënt, denkend vanuit toegevoegde waarde voor de patiënt en met maximale ruimte voor ondernemerschap. En tegelijk mobile first, op basis van een family health record met maximale nadruk op zelfmanagement.

Wat is een legacy-systeem?

De vraag is natuurlijk of het een probleem is dat de ontwikkelingen in die landen harder gaan dan bij ons. Dat hoeft helemaal niet. ‘Leading edge’ en ‘bleeding edge’ gaan vaak hand in hand. De ontwikkelingen in die landen zullen hard gaan, maar er gaan ook spectaculaire mislukkingen plaatsvinden. Daar valt veel van te leren. Wij kunnen ons vervolgens richten op de implementatie van datgene wat echt blijkt te werken. En die landen waar het nu hard gaat krijgen natuurlijk ook een keer last van remmende voorsprong.

Ooit was ik bij Mayo Clinic en een ervaren IT manager vroeg mij of ik kon zeggen wat de definitie is van een legacy-systeem. Voordat ik kans had om een antwoord te bedenken gaf hij het zelf: "Een legacy-systeem is een systeem dat wérkt."

Over de gastblogger: 

Laurens van der Tang (1965) is algemeen directeur en oprichter van VitalHealth Software. Hij heeft een achtergrond in de internationale software industrie. Hij was President van enterprise softwarebedrijf Baan Company van 2000 tot 2003 toen Baan onderdeel was van Invensys. Hij was een lid van de management board van Baan Company van 1990 tot 2000, verantwoordelijk voor de wereldwijde productontwikkeling. Sind 2003 is hij betrokken bij de toepassing van IT in de gezondheidszorg. Laurens is commissaris van diverse softwarebedrijven in binnen- en buitenland.

Laurens schreef eerder op SmartHealth: Blog: met visie van Philips is niets mis, met executie wel

[accordion]
[acc title="Foto credits:"]Betuwelijn, foto van Jeroen van Lieshout via Flickr (https://flic.kr/p/kRVqKx)[/acc]
[/accordion]