Neuroprothese biedt hoop aan patiënten met vergevorderde Parkinson

Mensen in vergevorderde stadia van de ziekte van Parkinson ervaren vaak ernstige locomotorische stoornissen die resistent zijn tegen beschikbare behandelingen. Om deze problemen aan te pakken, werd een neuroprothese ontwikkeld die het natuurlijke patroon van de wervelkolom tijdens het lopen nabootst. Deze doorbraak is uniek, want het omzeilt de zieke hersengebieden. 

Het begin

Het initiatief begon met ontwikkeling en succesvolle toepassing op niet-menselijke primaten die locomotorische stoornissen door Parkinson simuleren. Deze neuroprothese verlichtte niet alleen de motorische problemen, maar herstelde ook normaal lopen in dit model. Vervolgens werd de neuroprothese geïmplementeerd bij een 62-jarige man met een 30-jarige geschiedenis van Parkinson, waar traditionele behandelingen geen verbetering brachten. Deze technologie werkte synergistisch met diepe hersenstimulatie van de subthalamische nucleus en dopaminerge vervangingstherapieën. Dit leidde tot een verlichting van asymmetrie, bevordering van langere stappen, verbetering van balans en vermindering van 'freezing' tijdens het lopen. De doorbraak van deze neuroprothese opent nieuwe mogelijkheden om de ernst van locomotorische stoornissen bij Parkinsonpatiënten te verminderen. 

Mooi voorbeeld

Een illustratief voorbeeld van de effectiviteit van dergelijke technologie werd recentelijk gedemonstreerd door een 63-jarige man uit Frankrijk die al 25 jaar leed aan Parkinson. Hij ondervond aanzienlijke moeilijkheden met lopen, met name met 'freezing', waarbij hij plotseling niet meer kon lopen en hierdoor vijf tot zes keer per dag viel. Dit symptoom komt vaak voor in latere stadia van Parkinson. Na de implantatie van een elektrode in zijn hersenen was er enige verbetering in zijn mobiliteit, maar hij kon slechts een paar honderd meter schuifelend lopen, ondanks ondersteunende medicatie. Maar, met zestien elektroden op zijn ruggenmerg kan de patiënt nu ruim vijf kilometer lopen in een redelijk normale pas. Ook kan hij zonder problemen een deuropening passeren. 

Het unieke van deze doorbraak

Wat deze doorbraak zo uniek maakt, is dat het de zieke hersengebieden omzeilt. Bij Parkinson zijn de ruggenmergzenuwen die de beenspieren aansturen gezond, maar zij ontvangen niet de juiste signalen vanuit de hersenen. Door deze zenuwen tijdens het lopen extra te stimuleren, werd de normale loopbeweging hersteld. Opvallend is dat de patiënt de stimulator zelf kan activeren wanneer hij bewegingsondersteuning nodig heeft. 

Dit baanbrekende onderzoek werd gepubliceerd in het medisch tijdschrift Nature Medicine. Naar schatting zijn er in Nederland meer dan 60.000 mensen met Parkinson of gerelateerde aandoeningen. De ziekte treedt op wanneer belangrijke hersenkernen afsterven die de cruciale neurotransmitter dopamine produceren, wat leidt tot zichtbare bewegingsproblemen en cognitieve klachten. 

Eerder dit jaar werd ook de Nederlander Gert-Jan Oskam door het zelfde team geholpen met een neurostimulator. Hij heeft een dwarsleasie en kan door een ‘digitale brug’ tussen zijn brein en een kastje in zijn ruggemerg weer voorzichtig lopen met krukken of een rollator. Lees het artikel over Gert-Jan hier.

Toekomst

Deskundigen beschouwen deze resultaten als veelbelovend en interessant voor mensen die geen optie hebben voor een hersenelektrode. Toch benadrukken zij dat grotere vervolgstudies nodig zijn om deze bevindingen te valideren, aangezien de casus gebaseerd is op één enkele patiënt, die op jongere leeftijd de ziekte ontwikkelde. Daarnaast wordt opgemerkt dat er geen controle-experiment werd uitgevoerd waarbij de patiënt een placebo- of geen stimulatie ontving. De onderzoekers zelf benadrukken dat het hier niet om een placebo-effect gaat en dat de patiënt nog steeds goed functioneert, twee jaar na de operatie.