Op het moment dat dit blog gepubliceerd wordt, is de verkiezingsuitslag bekend. Krijgen we Wilders in het torentje? Of toch Timmermans of de allereerste vrouwelijke premier? Betekent dit dan dé verandering waar Nederland zo naar snakt? De verandering in de zorg die nodig is? Ik weet het niet. En ik vrees dat we het zelf zullen moeten doen. Hoe? Door het omarmen van de kernwaarden van onze voorouders.
In het onderzoek voor mijn nieuwe boek (jaja, een scoop maar dat nieuwe boek is in de maak), begint iets duidelijk te worden over die toekomst. De hele dag op ons mobieltje. Kunstmatige intelligentie. Robots. In de wereld van vandaag wordt de scheidslijn tussen echt en nep steeds vager. Als we niet uitkijken, verliezen we datgene wat ons mens maakt: onze intuïtie. Dit innerlijke kompas heeft ons miljoenen jaren geleid. Hoe kan het ons nu helpen?
Kernwaarden
Gedurende honderdduizenden jaren hebben we als jager-verzamelaars in betrekkelijk kleine, nomadische gemeenschappen geleefd. Binnen deze gemeenschappen stonden drie kernwaarden centraal om succesvol te overleven. Deze grondbeginselen zijn ook nu de sleutel tot een meer succesvolle manier van organiseren. Een manier die meer werkgeluk oplevert én een hogere productiviteit. Precies dat wat we nodig hebben, ook in de zorg.
1. Gelijkheid
Het eerste grondbeginsel gaat over autonomie. Onze voorouders hadden geen managers of directeuren. Ja, er waren informele leiders in de groep, maar formele hiërarchie was helemaal niet handig. Stel je voor dat je bij de jacht om de haverklap een vergadering moet beleggen om goedkeuring voor jouw jachtstrategie te krijgen. Jager-verzamelaars organiseerden zich op een manier waarin ieder individu zelf besluiten nam. Leiderschap was informeel, niet afgedwongen en het hebben van een te groot ego was hinderlijk voor het goed functioneren van de groep. Wederkerigheid was de norm en macht gedecentraliseerd.
2: Aanpassingsvermogen
Aanpassingsvermogen is het tweede fundamentele principe. We moesten voortdurend reizen en ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Maar dat was niet het enige... om de sociale harmonie te handhaven moesten individuen binnen de groep in staat zijn om zich te rekken aan uitdagende of lastige situaties. Ze namen andere taken op zich of vormden kleine groepen rond specifieke taken. Deze mobiliteit leidde tot voortdurende verandering, met als doel de overlevingskansen te optimaliseren.
3: Dankbaarheid
Het laatste grondbeginsel draait om het respect voor zowel elkaar als het ecosysteem waarin onze voorouders leefden. Zij begrepen als geen ander dat elk element in dit ecosysteem van levensbelang was en daarom met zorg behandeld moest worden. Deden ze dat niet, dan merkten ze direct wat de gevolgen waren. Dit weerspiegelde zich ook in hun onderlinge relaties, waarbij bezit (vaak in de vorm van voedsel) altijd met elkaar werd gedeeld. Delen was dus letterlijk vermenigvuldigen.
Uitdagingen in de zorg
Als ik deze drie kernwaarden over de huidige uitdagingen in de zorg leg, dan is gelijk duidelijk waarom het (weer) omarmen ervan een belangrijke sleutel is. Geef zorgverleners weer autonomie om zelf hun zorg in te regelen zonder verstikkende controle en bureaucratie. Durf te experimenteren met nieuwe mogelijkheden, zoals technologieën als thuismonitoring of AI. Aanpassen betekent niet alles overboord gooien, maar stapje voor stapje leren wat werkt en wat niet. En heb respect voor elkaar. We zullen het echt samen moeten doen: zorgverleners (in welke loonconstructie dan ook), patiënten, ondernemers, managers, verzekeraars enzovoort. De zorguitdagingen zijn te groot en vereisen alle inzet in één groot (zorg)netwerk. Dus: als je de richting even niet meer weet... denk dan aan onze voorouders!
Deze blog is geschreven door Prof. Dr. Ir. Daan Dohmen Oprichter Luscii, Nassau420 en professor digitale transformatie in de zorg.
wellicht ook interessant
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!