Minister Ernst Kuipers: "We moeten afstappen van de boodschap dat de markt alles oplost"

Tijdens het Mobile Healthcare congres 2022 sprak Minister Ernst Kuipers over digitalisering die cruciaal is in de zorg. Voor patiënten is digitalisering goed omdat ze sneller en beter kunnen worden geholpen als zorgverleners door elektrische gegevensuitwisseling meteen over de juiste informatie beschikken. Daarnaast houden mensen meer regie over hun eigen gezondheid als zij toegang hebben tot al hun gezondheidsgegevens op één plek, zoals een persoonlijke gezondheidsomgeving.

Dat zei minister Ernst Kuipers tijdens Mobile Healthcare congres 2022. Hij reflecteerde als gezondheidsminister in een openingsinterview met Frénk van der Linden, op actuele uitdagingen in de zorgsector, zoals digitalisering en de groei van 97 naar 103 miljard uitgaven in de aankomende jaren.

Marktwerking in de zorg

Minister Kuipers ging in het interview op Mobile Healthcare ook in op de stand van de zorgsector. In een recent interview met de Volkskrant stelde hij dat de boodschap vanuit VWS in de afgelopen vijftien à twintig jaar steeds is geweest: ons zorgstelsel staat op Europees topniveau. "Maar de waarheid is dat dat op veel vlakken helaas niet zo is. (...) We zijn in de afgelopen tien jaar door veel landen rechts over de vluchtstrook ingehaald. Wij hebben te lang vastgehouden aan een systeem van marktwerking, met de gedachte dat als er competitie is, je de beste kwaliteit krijgt tegen de laagste prijs. Die gedachte is inmiddels achterhaald, juist door samenwerken gaat de kwaliteit van de zorg omhoog", aldus Kuipers in de Volkskrant.

Die boodschap herhaalde hij tijdens de aftrap van het Mobile Healthcare congres 2022. Op sommige aspecten doet Nederland het slechter dan Europese buur-landen, ook als het om zorguitkomsten en data-uitwisseling gaat. "Het huidige stelsel van marktwerking stamt uit 2006. We moeten afstappen van de boodschap dat de markt alles oplost. Alleen 20.000 zorgaanbiedende zorginstanties met elkaar in competitie laten gaan is niet het beste voor de patiënt en ook niet het beste voor de zorgaanbieder", aldus Kuipers.

Sterkere rol overheid

"Als dat betekent een sterkere rol van een overheid, kan dat dus ook betekenen meer afdwingen dat gegevens op een bepaalde manier opgeslagen worden, dat bepaalde gegevens verplicht elektronisch worden uitgewisseld worden," zei de minister. Bijvoorbeeld gegevens in de acute zorg. "Nederlandse patiënten gaan er terecht vanuit dat als zij zich melden op een spoed-eisende hulp, dat hun medicatie-gegevens of het dossier van de huisarts beschikbaar is, en dat is niet zo", aldus Kuipers.

Onlangs stemde de Tweede Kamer unaniem in met het wetsvoorstel voor de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz). De Wegiz ambieert in zijn huidige vorm twee zaken voor elkaar te krijgen: dat er in ieder geval digitaal wordt gecommuniceerd (in plaats van via fax, CD-ROM of papier) en dat zorgaanbieders dezelfde digitale taal spreken om gegevens uit te wisselen. Die eenheid van taal, en het ontwikkelen en onderhouden van de standaarden die daarbij horen, is een cruciaal en complex onderdeel van de wet.

Op de vraag van Frénk van der Linden: 'hoe verzekert u dat zorgdata geen eigen leven gaan leiden?', antwoordde Kuipers, die zijn loopbaan startte als internist: "Ik heb in mijn carrière als arts ooit nog te maken gehad met papieren dossiers. Dan gingen statussen door het hele ziekenhuis en mee naar huis. Daar was geen enkele track and trace systeem." Kortom: kijk niet alleen naar de risico's van digitalisering: het pre-digitale tijdperk kende juist veel meer risico op verlies van gegevens.

Mobile Healthcare Awards

Op 3 oktober werden ook de Mobile Healthcare Awards uitgereikt door hoogleraar Marlies Schijven. Er vielen twee prijzen te winnen: één voor het innovatiefste project, en één voor de Digitale Zorgprofessional van 2022.

De award voor de zorgprofessional van het jaar ging naar Harry van Goor (Radboudumc) vanwege zijn inzet en gedrevenheid van digitale zorg. Harry van Goor, hoogleraar chirurgieonderwijs, startte samen met collega's in het REshape Innovation Center van het Radboudumc een project waarbij de reguliere manier van zorg op verpleegafdelingen op de schop genomen wordt. Het ziekenhuis deed ervaring op met het continu monitoringsysteem, het verzamelen en analyseren van data, en het aanpassen van de werkprocessen op de afdeling.

De prijs voor het innovatiefste project ging naar Ksyos, de telezorg-organisatie die oogaandoeningen slimmer wil opsporen. Ksyos diende meerdere projecten in voor de Mobile Healthcare Awards 2022. Volgens de organisatie vielen de drie projecten op. "We kozen voor vroegdetectie van oogaandoeningen omdat hierin de component datagedreven werken goed naar voren komt. Daarnaast wordt er doorontwikkeld op het algoritme om oogaandoeningen in een vroeg stadium in het vizier te krijgen. Een club die innovatie in het DNA heeft geschreven", aldus de jury over Ksyos.