“Voorkom blindstaren op vergoeding van digitale therapieën”

De Brusselse start-up studio en incubator E-Health Venture biedt ondersteuning voor start-ups die zich specifiek richten op digital therapeutics (DTx). Koen Kas is betrokken als inhoudelijk adviseur en is voorzitter van het expertencomité bij deze call for projects. We spraken met hem over de verwachtingen rond digital therapeutics en hoe de zorgsector kan meebewegen met deze trend.

‘Digital therapeutics (DTx) leveren medische interventies rechtstreeks aan patiënten met behulp van evidence-based, klinisch geëvalueerde software voor de behandeling, het beheer en de preventie van een breed spectrum van ziekten en aandoeningen’. Dat is de omschrijving die de non-profit organisatie Digital Therapeutics Alliance hanteert.

Een van de betrokkenen bij deze organisatie is Koen Kas. Hij is internationaal bekend als onderzoeker, auteur, oprichter van Healthskouts, gastdocent Moleculaire Oncologie aan de UGent, trendwatcher van digitale zorg en curator van de databank met alle wereldwijd beschikbare health apps, DTx en software-as-a-medical device toepassingen. "DTx is slechts een aspect binnen het spectrum digitale zorg. Het gaat om digitale zorgtoepassingen die klinisch bewezen zijn en naast de klassieke zorginstrumenten kunnen worden ingezet."

Overzicht van digitale therapieën (bron: dtxalliance.org)

DTx Advance

Het is niet meer dan logisch dat E-Health Venture bij hem uitkwam als inhoudelijk adviseur voor DTx Advance, het in december gelanceerde programma voor start-ups in samenwerking met IQVIA, Voka Health Community en de strategische partners Partenamut, Helan, Goed en het Fonds Verhelst. Het start-up programma staat in het teken van startende ondernemingen die inzetten op digital therapeutics. Het gaat niet alleen om ontwikkelaars van apps, maar ook om degenen die bijvoorbeeld oplossingen bieden via virtual reality, augmented reality of blockchain. Geselecteerde projecten krijgen financiering, coaching, deskundige ondersteuning en toegang tot een netwerk van partners. Dit zijn ziekenhuizen, universiteiten, financiële instellingen, regelgevende instanties en bedrijfsprofessionals. Het stelt de start-ups in staat om met minder risico en in kortere tijd hun DTx toepassing te lanceren.

"Bij het vorige programma (OncoTech red.) deden start-ups mee uit België, Frankrijk, Nederland en Duitsland. Drie van de dertig apps wisten de schifting te overleven. Met DTx Advance gaan we hetzelfde doen. Ik hoop dat we wederom buitenlandse start-ups kunnen enthousiasmeren. We bieden uiteindelijk support aan ongeveer drie à vier projecten", aldus Kas.

DTx zonder certificering

Volgens hem wordt er door de zorgsector met name naar Duitsland gekeken, als het gaat om digital therapeutics. Met het Duitse DiGA Fast-Track kunnen gezondheidsapplicaties versneld goedkeuring krijgen om vergoed te worden als app-op-recept. Artsen en psychotherapeuten mogen deze apps voorschrijven aan patiënten. Het gaat inmiddels om dertig DTx toepassingen. Kas: "Duitsland heeft de trend gezet. Maar daarnaast zijn de Fransen en wij als Belgen, via de mHealth validatiepiramide, het meest opgeschoven in het proces naar vergoeding voor DTx."

Maar dat er regelgeving is om de terugbetaling en vergoeding te faciliteren, betekent in Duitsland niet per se dat die nieuwe digitale therapieën massaal gebruikt worden. "Slechts twee procent van de Duitse artsen schrijft een goedkeurde DTx toepassing voor. Dat betekent dat de rest het bewust niet voorschrijft of er geen weet van heeft. Dan is er dus een probleem, en dat ligt deels aan marketing."

Kas zou innovatoren dan ook aanraden om marketing en het aan de man brengen van de app of interventie, prioriteit te geven. “Soms is het interessanter om bij de marketing te starten, te bewijzen dat je bij patiënten tractie krijgt voor je oplossing en dan pas te overwegen om de app te laten reguleren." Staar je niet blind op een certificering en goedkeuring via het vergoedingsstelsel, is zijn boodschap. Het is volgens Kas een proces dat veel vraagt van een start-up, zowel qua tijd, focus en financiële middelen.

‘Mensen zijn bereid om te betalen’

Hij demonstreert regelmatig aan bedrijven en zorgprofessionals dat als een mobiele app of therapie goed is, mensen bereid zijn om te betalen zonder dat het product vergoed wordt. “Neem nu een app die lage rugpijn behandelt. Die coacht me hoe ik me moet bewegen en welke houding goed is. Die app kost bijvoorbeeld 100 euro per maand en geeft na 3 maanden het gewenste resultaat: je bent verlost van je rugpijn. Ik heb mensen in mijn omgeving die al zeggen ‘ik ben blij om 300 euro uit te geven aan iets dat werkt’."

Het programma van DTx Advance kijkt dus verder dan alleen het proces om een app vergoed te krijgen en die artsen mogen voorschrijven. "Stel je voor dat je als start-up een gecertificeerde app hebt die nauwelijks wordt gebruikt, zoals in Duitsland nu gebeurt. Dat is een probleem. Dan zeg ik tegen start-ups en innovatoren, bewijs mij dat er reden is dat burgers of patiënten de app willen gebruiken. Dan vinden we waarschijnlijk wel een businessmodel om ermee verder te gaan.”

‘Beyond the pill’

De adviseur van DTx Advance noemt als ander voorbeeld de app Migraine Buddy. Met behulp van kunstmatige intelligentie probeert de app de oorzaak van de migraine bij gebruikers vast te stellen. Diverse factoren worden in kaart gebracht, zoals persoonlijke kenmerken, leefstijlgewoonten en omgevingskenmerken als luchtvochtigheid en luchtdruk. Uit deze interacties stelt de app vast wanneer de migraineaanval waarschijnlijk plaatsvindt. Kas: "Als honderdduizend gebruikers dat willen gebruiken, dan wekt dat de interesse van bijvoorbeeld een farmaceutisch bedrijf. Migraine Buddy heeft inmiddels een deal gesloten met het Zwitserse farmabedrijf Novartis, zonder eerst gecertificeerd te zijn. Dat vind ik een mooi voorbeeld van hoe het ook kan."

Volgens Koen Kas kunnen zorgaanbieders, met een focus op ziektepreventie, voor langere tijd aan de slag met patiënten. “Je ziet nu dat farmaceutische bedrijven beyond the pill nadenken. Die pil is nodig, maar een digitale therapie laat het toe om veel langer in het spoor van de toekomstige patiënt te blijven door nieuwe, meer preventieve diensten aan te bieden."

Meer aandacht voor leefstijlinterventie

Kas denkt dat de zorg van de toekomst dus niet alleen gefocust zal zijn op ziektebehandelingen bij patiënten, maar ook op ziektepreventie bij burgers. Een toekomst waarin de patiënt op tijd wordt begeleid om niet (zo) ziek te worden.

"Neem nu nierpatiënten, één van de duurste groepen patiënten binnen de gezondheidszorg. Vaak is nierschade het gevolg van diabetes. Deze patiënten moeten een paar jaar aan de dialyse en daarna hebben ze een kunstnier nodig. Met leefstijlinterventie kunnen we al vroegtijdig beginnen met voorkomen. De kosten liggen lager en het bereik is heel groot. Van de honderd euro die wereldwijd in de zorg wordt betaald, gaat ongeveer negentig euro naar de laatste twee levensjaren van de patiënt. Minder dan twee euro gaat naar preventie. Het is alsof je een auto nooit op controle laat gaan en wacht totdat de auto niet meer rijdt."

Als digital health expert is Kas ook betrokken bij een initiatief van Belgische ziekenhuizen, die inmiddels nadenken hoe zij patiënten kunnen ondersteunen om niet ziek te worden. "Dit was twee jaar geleden onbespreekbaar, maar nu denkt de zorg in België na over een dergelijk businessmodel", aldus de adviseur van DTx Advance.

Ziektepreventie belonen

Maar in hoeverre is het realistisch dat patiënten tientallen jaren van tevoren aan de slag gaan met leefstijlinterventies, ter voorkoming van een mogelijke aandoening? Kas: "Dat is heel moeilijk, maar toch zijn er verschillende initiatieven die blijken te werken. Denk aan de eerste voorbeelden van een beloningssysteem bij de consument. In Rusland en Mexico kunnen reizigers een gratis metroticket verdienen door squats uit te voeren in het metrostation, ter preventie van obesitas. In Dubai krijg ik 1 gram goud als ik een paar kilo’s verlies. Singapore introduceert momenteel een app om zijn bevolking al spelend gezond te houden en daarvoor te belonen. Ze worden als het ware betaald om te bewegen.”

“Ook jonge mensen worden dus geconfronteerd met het feit dat gezond leven een aantal voordelen oplevert voor later, namelijk langer gezond zijn. Preventie is niet makkelijk, maar als het toelaat dat ik nieuwe dingen leer en nieuwe ervaringen opdoe, dan is preventie perfect verkoopbaar. En digital therapeutics passen daar perfect bij."

Meer weten over digital therapeutics en het DTx Advance programma.