Welke E-health plannen heeft het nieuwe kabinet?

Wat kunnen we de aankomende jaren verwachten op het gebied van digitale zorg, wanneer het nieuwe kabinet daadwerkelijk in 2022 is gevormd? Afgelopen september presenteerde Wopke Hoekstra als demissionair minister van Financiën de Nederlandse Miljoenennota en de Rijksbegroting. De Koning zei daarover in de troonrede "de begroting die de regering vandaag aan u overlegt, staat in het teken van uitvoering van lopend beleid." Het thema e-health blijkt veelvuldig aan bod te komen in zowel de Rijksbegroting als de Miljoenennota. 

Het demissionaire kabinet zag een toenemend gebruik van e-health toepassingen tijdens de coronacrisis. Ze constateerden een verkleining van de druk op de zorg. Het nieuwe kabinet wil deze digitale inzet blijven voortzetten en stimuleren. Om de zorg toegankelijk te houden vindt meer (persoonlijke) zorg thuis, in de buurt of digitaal plaats. Uitgevoerd door een gespecialiseerd team van een (digitaal) ziekenhuis of instelling. Kernpunten zijn het verlichten van de werkdruk, het voorkomen van duurdere zorg, het verplaatsen van zorg naar mensen thuis en het vervangen van zorg door e-health toepassingen.

E-health plannen

Op verschillende vlakken liggen verbeteringen en veranderingen op de planning van Rutte IV, zo valt te lezen in de begroting vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). In de GGZ wordt de inzet van e-health sterk gestimuleerd om zo de wachttijden aan te pakken. Patiënten krijgen meer steun op het moment dat ze op een wachtlijst staan en komen eerder bij een zorgverlener terecht via e-health. Daarnaast zijn er GGZ investeringen voor een verbeterde informatie-uitwisseling tussen zorgverleners en patiënten.

Volgend jaar komt er vanuit VWS bijna 14 miljoen euro aan subsidies beschikbaar, met als doel de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de eerstelijnszorg te bevorderen. Huisartsen krijgen financiële ondersteuning bij het digitaliseren van de zorg. Bijvoorbeeld in de informatievoorziening en dienstverlening richting de patiënt. In de praktijk gaat het om de inzet van meer beeldschermzorg, indicatiestelling via apps en het gebruik van medicijndispensers. Overigens is het kabinet van plan om met e-health de medicatie betaalbaar te houden, de beschikbaarheid te vergroten en de afhankelijkheid van andere landen te verminderen.

VWS wil meer inzet van digitale zorg om de schaarse capaciteit aan zorgpersoneel aan te pakken en de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Via communicatietraject Zorg van Nu vergroot VWS  de kennis over digitale toepassingen bij burgers en professionals. Daarnaast wil VWS meer aandacht voor de digitale vaardigheden van professionals in het zorgveld en van het toekomstig personeel in het zorgonderwijs via digivaardigindezorg.nl.

Steunen van innovatie

Het kabinet Rutte IV wil de aansluiting van het kennisbeleid en het topsectorenbeleid van VWS Europees bevorderen. Vooral via het Europese onderzoek en innovatie, zoals Horizon Europe. Op landelijk niveau kunnen ontwikkelaars en zorgaanbieders subsidies aanvragen. Onder andere voor digitale zorgtoepassingen die de kwaliteit van leven van mensen met een zorg- of ondersteuningsvraag verbetert. Dit loopt via de Stimuleringsregeling E-Health Thuis (SET). Dit jaar is er 15 miljoen euro beschikbaar. Volgens jaar ligt dat bedrag op 12,3 miljoen euro. Het demissionaire kabinet benoemde specifiek de mogelijkheden van AI in de zorg. Die kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling en verbetering van de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg. Samen met andere partijen ontwikkelt VWS op dit moment de randvoorwaarden om dit verantwoord in te zetten.

Gegevensuitwisseling

Elektronische gegevensuitwisseling is cruciaal voor goede zorg. Voor patiënten en zorgverleners is het van groot belang dat zij tijdig over de juiste informatie beschikken om de juiste zorg op de juiste plaats te kunnen leveren.

Een belangrijk thema in de zorg van de toekomst is een efficiënte gegevensuitwisseling binnen de zorgorganisatie en tussen zorgaanbieders. Zo staat in de Miljoenennota: "De vooruitgang op het gebied van digitale zorg en gegevensuit­wisseling is essentieel voor de toekomstbestendigheid van de zorg. In de zorg wordt een hoge regeldruk beleefd, omdat er veel verantwoording wordt gevraagd over bijvoorbeeld vergoeding en kwaliteit van zorg. Dit vraagt om een voortzetting van alle initiatieven om de administratieve lastendruk terug te dringen en de gegevensuitwisseling te verbeteren, samen met het zorgveld."

VWS ondersteunt Stichting MedMij via het programma Innovatie en zorgvernieuwing (12,5 miljoen euro subsidie). Doel is om de gegevensuitwisseling tussen pgo’s (persoonlijke gezondheidsomgeving) van patiënten en zorgverleners mogelijk te maken. VWS helpt MedMij bij het opstellen van standaarden voor gegevensuitwisseling. Daarnaast zal VWS burgers en professionals informeren over de meerwaarde van een pgo.

De aankomende Wet Gegevensuitwisseling in de Zorg dient als katalysator in dit proces. Het demissionair kabinet stelt dat het uitwisselen van gegevens tussen zorgaanbieders essentieel is gebleken tijdens de pandemie. De wet wil stap voor stap de elektronische uitwisseling van medische gegevens tussen zorgverleners verplicht stellen. Het voorstel is in behandeling in de Tweede Kamer.

Veilige zorg

De patiënt dient in een veilige gestandaardiseerde gezondheidsomgeving te beschikken over de medische gegevens. Ook kan de patiënt zelf bepalen of en met wie het data deelt.

Het VWS ziet een goede informatiebeveiliging als verantwoordelijkheid van de zorgaanbieders. Desalniettemin heeft het ministerie ook een belangrijke taak voor zichzelf weggelegd. Volgend jaar ligt de focus op het verhogen van de bewustwording van digitale veiligheid, digitaal veilig gedrag en geldende wet- en regelgeving op het gebied van informatiebeveiliging.

Het kabinet Rutte IV ziet een verbindende rol voor het landelijke kennis- en expertisecentrum Nictiz, als het gaat om ICT in de zorg. Komend jaar krijgt Nictiz 9 miljoen euro subsidie voor het ontwikkelen en coördineren van ICT en informatiestandaarden in de zorg en voor de rol als kenniscentrum bij het gebruik van deze standaarden.

Z-CERT zal als landelijk informatie knooppunt voor informatieveiligheid binnen de zorgsector een belangrijke rol spelen. Onder meer via het project ‘Informatieveilig gedrag in de zorg’. VWS moedigt zorgpartijen aan om deel te nemen aan Z-CERT. VWS ondersteunt Z-CERT bij het vergroten van het bereik en de uitbreiding van de diensten. Als eerste zullen zorgpartijen worden aangesloten die het meest baat hebben bij een nog veiligere zorg, zoals jeugdzorg en de lokale GGD’s.

Meer DigiD gebruik

De Wet Digitale Overheid bepaalt welke middelen worden gebruikt voor het veilig uitwisselen van digitale medische gegevens. Op dit moment is dat DigiD en de vertegenwoordigingsvoorzieningen voor degenen die niet digitaal machtig zijn. Dit jaar en ook volgend jaar worden zorgaanbieders aangesloten op DigiD én de machtigingsvoorziening. Ook komt er een generieke voorziening voor een digitale identificatie en authenticatie van zorgverleners. Komend jaar brengt het ministerie de gebruikerswensen en wettelijke kaders in kaart en wordt de voorziening geïmplementeerd.

Een vereiste voor een digitalisering in de zorg is het veilig kunnen inloggen door burgers en zorgverleners. Het Ministerie van VWS ondersteunt het verantwoordelijke ministerie van BZK voor het ontwikkelen, implementeren en stimuleren van het gebruik van een veilige authenticatie in de zorg. Het programma Toegang speelt een belangrijke rol. Dit ICT programma van VWS wil de zorg laten aansluiten op de middelen en voorzieningen van het Ministerie van BZK en een hoger betrouwbaarheidsniveau realiseren bij de toegang tot medische gegevens.

E-health sprong onder Rutte 4?

Op dit moment is het nog wachten tot het coalitieakkoord voor Rutte IV daadwerkelijk rond is. Dit houdt in dat de plannen uit de Miljoenennota en de Rijksbegroting nog kunnen veranderen. Desalniettemin leek digitale zorg geen voornaam struikelblok tijdens de onderhandelingen. Bovendien zijn de plannen op het gebied van digitale zorg niet altijd gedetailleerd beschreven door het demissionaire kabinet en het verantwoordelijke Ministerie van VWS. Komend jaar zal duidelijk worden in hoeverre concrete veranderingen en verbeteringen zichtbaar zijn in de zorg. Met name op het gebied van een verlichting van de werkdruk bij zorgprofessionals, een toenemend gebruik van e-health, een verplaatsing van de patiëntenzorg naar de thuissituatie en het bieden van betaalbare zorg.