Evolutie van de sleeptracker: van grappige gadget naar medisch hulpmiddel

De afgelopen jaren hebben er nogal wat slaaptrackers- en wearables de revu gepasseerd: banden om de pols, het hoofd of de borst, sensoren in het bed of op het nachtkastje. Veel van die producten hadden een hoge gadget-waarde: data uit de apparatuur was beperkt te gebruiken en niet altijd even accuraat. Maar inmiddels zien we een verschuiving van lollige gadgets naar serieuze meetapparatuur voor thuis om slaapproblematiek te diagnosticeren en aan te pakken.

Vandaag, vrijdag 16 maart is het World Sleep Day. Dit jaarlijkse event wordt georganiseerd door het (relatief onbekende) World Sleep Day Committee of World Sleep Society en is bedoeld om aandacht te genereren voor slaapproblematiek en het belang van goede slaap.

Op deze internationale dag van de slaap bracht Philips het rapport ‘Better Sleep, Better Health. A Global Look at Why We’re Still Falling Short on Sleep’ uit, een onderzoek naar inwoners van 13 verschillende landen en hun slaapgewoonten. Honderd miljoen mensen wereldwijd blijken last te hebben van (een vorm van) slaapapneu, aldus Philips, een aandoening waarbij de adem tijdelijk hapert of zelfs volledig stilvalt tijdens het slapen. Daarnaast blijkt dertig procent van de bevolking wereldwijd moeite te hebben met in slaap vallen en gedurende de nacht doorslapen.

Ook in Nederland voerde Philips in september 2017 een onderzoek uit onder 500 Nederlanders. De resultaten van deze studie wijzen uit dat 74 procent van de Nederlanders minder dan de aanbevolen 7,5 uur per nacht slaapt en dat 32 procent zich nog slaperig voelt na het opstaan. Daarnaast blijken 579.000 Nederlanders aan slaapapneu te lijden. Door dat gebrek aan bewustwording behandelen 365.000 patiënten hun aandoening niet.

Slaap op de CES

Dat slaap een belangrijk thema is, en blijft, bleek ook uit de afgelopen Consumer Electronics Show (CES) in Amerika, een van de grootste elektronicabeurzen ter wereld. De CES is een goede vinger aan de pols welke grote ontwikkelingen op tech-gebied we in de komende maanden kunnen verwachten. Slaap was een belangrijk focuspunt van exposanten: niet allen simpelweg bijhouden (tracken) van je slaap, maar specifiek het verbeteren van je slaap door middel van een sleeptracker of wearable.

Natuurlijk hebben de producten op de CES ook een hoog gadget gehalte. Neem bijvoorbeeld het slimme kussen Zeeg, dat slaap registreert, snurken detecteert en muziek kan afspelen. Of de SleepPhones: niets meer dan een paar oordopjes verwerkt in een haarband, zodat je comfortabel muziek of audioboeken kunt luisteren in bed. Ook geïntroduceerd in de Verenigde Staten: Sleep Number, een bed dat met behulp van ingebouwde sensoren kan analyseren hoe je slaapt en wat de optimale stevigheid van het matras is (en dat ook kan aanpassen naar je wens). Het duurste Sleep Number bed kost je wel 4899,98 dollar.

Hoog gadget gehalte: SleepPhones verwerkt oordopjes in een band

En er zijn nieuwe aanbieders van sleeptrackers op de markt. De Franse startup Dreem ontwikkelde een hoofdband vol sensoren. De band van Dreem bevat onder andere een ECG-sensor, om hersenactiviteit te registeren, een bewegingssensor, een hartslagmeter en een sensor om ademhaling te meten. Vier programma’s, geïnspireerd op ademhalingstechnieken, meditatie en ontspannende geluiden, moeten ervoor zorgen dat een gebruiker sneller (terug) in slaap valt.

Nog een innovatie gericht op slaap: Nightingale, een apparaatje dat je in het stopcontact steekt en dat geluid produceert om andere geluiden - waar je ’s nachts mogelijk wakker van wordt - te verminderen. Volgens de makers ideaal voor mensen die langs een drukke straat of naast luidruchtige buren wonen. Nightingale produceert geluid zodat mensen sneller in slaap vallen en langer doorslapen. Volgens Nightingale (in een validatie studie met Harvard Medical School) vielen gebruikers sneller in slaap door het apparaat te gebruiken.

Philips SmartSleep

Tijdens de CES kondigde ook Philips een nieuw consumentenproduct gericht op slaap aan: SmartSleep. SmartSleep is een hoofdband in combinatie met een app. In de band zitten verschillende sensoren verwerkt, en twee speakers die volgens Philips ‘nauwelijks hoorbare tonen’ produceren. De SmartSleep werd ontwikkeld in samenwerking met neurologen en slaapexperts. De hoofdband zou consumenten die onvoldoende slaap krijgen moeten helpen om slaapcycli te herkennen, beter te slapen en daardoor zelfs beter te kunnen concentreren en energieker wakker te worden.

Volgens Philips is de SmartSleep klinisch getest en kan de band de kwaliteit van de diepe slaap bevorderen. De ingebouwde sensoren herkennen wanneer de drager in de diepe slaap is, en de ingebouwde speakers produceren door Philips op maat gemaakte audiotonen waarmee de diepte en duurt van de diepe slaap kan worden verlengd, aldus het technologiebedrijf.

Philips SmartSleep wearable

Steeds meer slaapproblemen

De SmartSleep is voor Philips geen opvallende zet. Het bedrijf houdt zich al langer bezig met slaap(problematiek). Binnen de Healthcare tak van het bedrijf biedt Philips verschillende oplossingen voor onder andere mensen andere slaapapneu. Een van de verklaringen voor slaapproblemen is dat het aantal mensen met obesitas toeneemt, die doorgaans meer last hebben van slaap-gerelateerde klachten. De verkoop van maskers voor mensen met slaapapneu en andere slaapproducten steeg met meer dan 10 procent: Philips’ slaap en ademhaling afdeling verdubbelde vorig jaar mede daardoor, meldt het bedrijf in de Volkskrant.

Volgens Philips hebben zo’n 579 duizend Nederlanders last van slaapapneu, een aandoening waarbij de ademhaling enkele seconden stokt tijdens het slapen. Indien er meer dan tien tot vijftien apneus per uur optreden, spreken artsen over het slaapapneusyndroom. Roken, alcoholgebruik en overgewicht zijn de voornaamste oorzaken van apneu. Sommige patiënten hebben tot zestig apneus per uur. “365.000 Nederlanders met slaapapneu volgen momenteel geen behandeling”, zegt dokter Mark Aloia in een persbericht van Philips. “Nochtans is het risico op een beroerte drie keer zo groot wanneer patiënten geen behandeling volgen. Mensen met slaapapneu kampen vaker met slaperigheid overdag, hebben een vertraagd reactievermogen en een verminderde waakzaamheid. Het is dan ook één van de belangrijkste oorzaken van verkeersongevallen.”

Slaapapneu app

Eind vorig jaar lanceerde Philips een smartphone app en slaapmasker gericht op patiënten met slaapapneu. Dat slaapmasker is specifiek gericht op patiënten die slapen met een CPAP-systeem: een toestel dat de luchtwegen tijdens het slapen openhoudt door continu lucht naar een gezichtsmasker te sturen. Het zogeheten DreamWear masker kan gekoppeld worden aan de DreamMapper, een app waarin patiënten kunnen zien hoe de nacht is verlopen. DreamMapper moet patiënten helpen hun vooruitgang in de gaten te houden aan de hand van doelen die ze zelf stellen. De app houdt onder andere het aantal overblijvende slaapapneus en het aantal uren slaap bij.

DreamStation Go, een apparaatje voor patiënten met obstructieve slaapapneu (OSA)

Begin deze week lanceerde Philips overigens de DreamStation Go, een klein CPAP-apparaat waarmee patiënten met slaapapneu op reis kunnen. De nieuwe DreamStation Go is qua formaat nagenoeg de helft van de bestaande apparaten in Philips lijn.

Hoe zit het met je Fitbit?

Vrijwel alle fitness trackers en smart watches houden naast beweging ook slaap bij. De een doet dit een stuk geavanceerder dan de ander (bijvoorbeeld ook hartslag s'nachts te meten). Sommige trackers geven simpelweg een inschatting hoe lang je geslapen hebt, andere fitness trackers geven ook een indicatie van de slaapstadia per nacht. Hoe uitgebreid (of niet) de informatie van een nacht slapen ook is, tot dusver geeft geen enkele tracker een seintje als er vermoed wordt dat een gebruiker mogelijk een serieus slaapprobleem heeft.

Fitness tracker fabrikant Fitbit maakte afgelopen zomer bekend wel in te gaan zetten op (het diagnosticeren van) slaapapneu. De Fitbit Ionic bevat een sensor waarmee zuurstofsaturatie gemeten kan worden. De sensor zit al in de smartwatch en kan deze data ook al bijhouden, maar het wordt momenteel nog niet teruggekoppeld aan gebruikers. Achter de schermen is het bedrijf druk bezig om deze data te analyseren en nieuwe software te ontwikkelen. Fitbit hoopt op den duur door middel van het meten van zuurstofsaturatie slaapapneu op te kunnen sporen en gebruikers een melding te sturen als zij een verstoring in hun ademhaling en zuurstofsaturatie opmerken - een mogelijke indicator voor slaapapneu.

Meer lezen?

https://www.smarthealth.nl/2017/04/13/sleeptracking-waarom-meten-slaap/