Cordaan en FocusCura: langer thuis wonen met sensor-technologie, apps en wooncoaches

Als het aan zorgorganisatie Cordaan en FocusCura ligt zullen vanaf 2018 veel meer oudere Amsterdammers langer en veiliger thuis kunnen wonen in een 'virtueel verzorgingshuis'  Dat kan door de inzet van sensor-technologie en een persoonlijke ‘wooncoach’: een ervaren zorgprofessional die voor regie zorgt. Die wooncoach maakt gebruik van een zelflerend alarmsysteem voor in huis en een app voor zorgverleners en familieleden. Daarmee worden cliënten preventief gemonitord, waardoor volgens Cordaan de risico's in huis worden verkleind. Het is bedoeld voor kwetsbare ouderen, waaronder mensen met dementie. 

Cordaan kondigde een jaar geleden een vergelijkbaar project aan in samenwerking met Philips. Dit voorjaar meldde het Parool nog dat Philips Cordaan's partner was voor deze pilot met sensor-technologie, maar die samenwerking strandde dus. Dat het project zo snel kon worden opgestart met FocusCura komt volgen Cordaan omdat men alle voorwaarden zelf al had ingericht en de specificaties helder waren.

Eerder project met Philips is gestopt

Het nieuwe project met FocusCura is breder van opzet, zegt Cordaan woordvoerder Sjoerd Beumer. De sensor-technologie is ingebed in een nieuw zorgconcept met de wooncoach als spil in het web. Die coach-functie word uitgevoerd door ervaren case-managers van Cordaan. De naam wooncoach is gekozen om langer thuis wonen meer te benadrukken dan de zorgaspecten.

Idee bestaat al langer

Het concept van leefstijlmonitoring is niet nieuw in Nederland. TNO startte bijvoorbeeld vijftien  jaar geleden al met het onderzoek naar het ondersteunen van ouderen door middel van slimme sensoren; daaruit ontstond de aanbieder Sensara. Op een speciale sectie van de website van adviesorganisatie Vilans is een overzicht te vinden van bestaande pilots en projecten met sensor-monitoring in Nederland.

Meerdere nationale en internationale aanbieders

“Wat we van vergelijkbare projecten hebben geleerd is dat technologie nooit de hoofdrol mag spelen”, zegt Daan Dohmen van FocusCura. “Elke maand komen er nieuwe functies, algoritmen en sensoren beschikbaar, je kunt het niet bedenken of je kunt het technisch bouwen. Maar zorgaanbieders, verzekeraars of gemeenten zijn niet op zoek naar technologie, ze zijn op zoek naar betere zorg. En dat kan alleen wanneer slimme technologie helemaal is ingebed in zorgpaden, interventies en bestaande manieren van werken.”

Automatische registratie van leefpatronen

Cordaan plaatst bij cliënten thuis draadloze sensoren die het leefpatroon automatisch registeren. In 30 dagen leert het systeem zelf wat iemands leefpatroon is. Bijvoorbeeld hoe lang iemand slaapt of hoe lang iemand normaal in de badkamer is.

Sensoren reageren activiteit in de keuken (foto: FocusCura)

Deze data worden continu geanalyseerd, waardoor het systeem zelf in staat is om afwijkingen in het leefpatroon te signaleren. In het geval van risico's, zoals een val, dwaalgedrag of depressiviteit, kan daardoor automatisch alarm worden geslagen. De slimme software toont dit leefpatroon aan de persoonlijke wooncoach van de cliënt. Die krijgt hierdoor een veel beter beeld van hoe het met de cliënt thuis gaat. Het doel is om de zorg zo goed mogelijk af te stemmen op wat nodig is. Bovendien zijn ook familieleden of mantelzorgers op deze manier direct betrokken, via mobiele apps.

Passende zorg voor mensen met dementie

Het is de verwachting dat de komende jaren alleen al in Amsterdam meer dan tienduizend ouderen met een vorm van dementie leven. Cordaan wil deze groeiende groep passende zorg bieden, zegt Ellen Maat, directeur Strategie, Kwaliteit en Innovatie bij Cordaan: “Meer dan 75% van de mensen die kwetsbaar wordt of dementie krijgt, woont in eigen huis en wil dat zo lang mogelijk blijven doen. Wij hebben ons als doel gesteld dit mogelijk te maken.” Het is volgens Cordaan aannemelijk dat de preventieve functie van de thuis-sensoren tot besparingen kunnen leiden. Door zaken als inactiviteit, dwaalgedrag of toiletbezoek te monitoren kunnen ziekenhuisopnames, opnames in een verpleegtehuis of andere problemen mogelijk worden voorkomen of uitgesteld. De kosten voor het systeem bedragen enkele honderden euro’s per jaar en de mogelijke besparingen kunnen volgens Cordaan oplopen tot twintigduizend euro.

Drempels voor eHealth financiering

Net zoals bij vergelijkbare eHealth projecten is het probleem dat deze besparingen deels in andere begrotingen dan die van Cordaan vallen. Het voorkomen van een opname levert geen budget op voor de invoering van deze nieuwe dienst. Daarom is Cordaan in gesprek met zorgverzekeraar Zilveren Kruis om te bekijken hoe de grootschalige uitrol in Amsterdam kan worden gefinancierd.

De eerste cliënten zijn inmiddels aangesloten op de nieuwe cAlarm Sense techniek van FocusCura. Cordaan en FocusCura zullen dit na deze zomer uitbreiden tot 150 cliënten. Deze fase van het project wordt nog volledig door Cordaan gefinancierd.

Landelijke uitrol via ‘open source’ beweging

Cordaan en FocusCura zullen de ontwikkelde zorgprotocollen via een 'open source' benadering beschikbaar maken voor andere zorgorganisaties die willen helpen met de doorontwikkeling. Het gaat daarbij volgens Daan Dohmen niet om een open source aanpak voor de onderliggende software, maar wel om hetzelfde principe. De manier waarop de zorg rond de nieuwe dienst is vastgelegd (protocollen, interventies, organisatie) wordt openbaar. Volgens Cordaan hebben meerdere zorgorganisaties zich inmiddels gemeld om zich aan te sluiten bij deze beweging.

‘Virtueel verzorgingshuis’

Het project heeft de werktitel Het VerzorgingsThuis gekregen als verwijzing naar de functie van vroegere verzorgingshuizen, zegt Daan Dohmen van FocusCura. “Uit onze ervaring weten we dat mensen in deze doelgroep een aantal zaken gemeen hebben. Ze zijn vaak de weg kwijt in het complexe zorgveld, ze hebben een groeiende behoefte om zich thuis veilig te voelen en ze willen dat mantelzorgers en professionals samen over hun schouders kunnen meekijken, zonder dat ze het gevoel krijgen hen steeds te moeten lastigvallen.” Opname in een verzorgingstehuis was vroeger vaak een antwoord op deze vragen, maar is nu niet meer haalbaar of wenselijk. Maar met technologie zoals cAlarm Sense en de juiste zorgprofessionals is volgens Dohmen een groot deel van de functies van de oudere verzorgingstehuizen ook in de eigen woning binnen bereik.