Elke werkdag leest SmartHealth het eHealth en mHealth nieuws voor je. Is het relevant, actueel of opvallend, dan lees je het hier. Deze week: wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van MedApp, cliënten van zorginstellingen in regio Nijmegen krijgen een robot thuis, Stanford onderzoek naar bruikbaarheid data uit consumenten wearables, en nieuwe publicatie van Nictiz over (ziekenhuis)portalen en patiënten online inzage geven in hun dossier.
Wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van MedApp
20 januari – Joris Arts, bestuurder van Gezondheidscentrum Kersenboogerd in Hoorn, start samen met apothekers van het VUMC, het AMC, het OLVG en het Antonius Ziekenhuis in Sneek een wetenschappelijk onderzoek naar het effect van MedApp. Kan de medicatie-app therapietrouw verbeteren en daarmee de effectiviteit van medicatie vergroten?
MedApp is een mobiel medicatie-platform ontwikkeld door PharmIT. Patiënten kunnen de app gebruiken om hun medicijngebruik in de gaten te houden. Zo kunnen gebruikers medicijnwekkers instellen, bijsluiters bekijken en prijsinformatie raadplegen. Ook handig: door de medicijnverpakking te scannen met een smartphone-camera kan MedApp aangeven of het medicijn geslikt mag worden in combinatie met andere medicijnen.
Bij nieuwe MedApp gebruikers zal een nulmeting worden gedaan en volgt een paar weken later een vervolgvragenlijst.
Bron: MedApp
Start proeftuin met robot van Tinybots
19 januari – Tinybots was een opvallende deelenemers aan de Rockstart Digital health accelerator in 2016. De startup ontwikkelt kleine (tiny) sociale robots voor mensen met dementie en hun familieleden. Die Tinybots helpen mensen de dag te structureren. De robotjes geven bijvoorbeeld vriendelijk gesproken reminders en spelen persoonlijke muziek.
Vanaf volgende week start een proeftuin met de sociale robots in de regio Nijmegen. Cliënten van zorginstellingen Driestroom, SWON Seniorennetwerk, BrabantZorg en Pleyade krijgen Tessa thuis, een van de robots die Tinybots ontwikkelt. Het gaat om 70 mensen met een cognitieve beperking (50 dementerende ouderen en 20 cliënten met een verstandelijke beperking). De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen onderzoekt het effect van de sociale robot. De initiatiefnemers van de proeftuin – die samenwerken in de Zorgalliantie – willen na de proeftuin en het onderzoek bekijken hoe de sociale robots breed geïmplementeerd kunnen worden. Het streven is dat Tessa straks €1 per dag gaat kosten en daarmee bereikbaar wordt voor een brede doelgroep, melden de initiatiefnemers. Op 27 januari, tijdens de landelijke eHealth week, wordt de proeftuin officieel 'geopend'.
Stanford: onderzoek naar commercieel beschikbare wearables en sensoren
17 januari - Kunnen wearables vertellen of je iets onder de leden hebt? Bij sporters is al vaker onderzoek gedaan naar de relatie tussen rusthartslag, inspanning en gezondheid. Onderzoekers van de Stanford University hingen 43 proefpersonen gedurende een langere periode vol met commercieel beschikbare draagbare sensoren, patches en wearables, en probeerden daarmee aan de tonen of en hoe gezondheidsdata zoals hartslag en temperatuur iets kunnen zeggen over de lichamelijke gesteldheid van de drager.
Volgens de onderzoekers, die hun resultaten publiceren in PLOS Biology, kunnen metingen zoals hartslag, huidtemperatuur, zuurstofniveau in het bloed, stappen en activiteit en andere fysiologische data wel degelijk een indicatie geven van infecties of optredende ziektes. De Stanford onderzoekers volgden de proefpersonen gedurende een langere periode met commercieel beschikbare wearable (waaronder Basis smartwatches en de Scanadu Scout). Het doel van het onderzoek was om te kijken of sensoren een goede indicatie geven van veranderingen in lichamelijke gesteldheid. Daarmee hopen de onderzoekers slimme algoritmes te kunnen ontwikkelingen die voorspellingen of adviezen geven over mogelijke aandoeningen.
Afwijkende hartritmes, zuurstofverzadiging en temperatuur van de huid kunnen een indicatie zijn van veranderingen in het lichaam, blijkt uit de studie. Eén van de deelnemer kwam bij de onderzoekers na vijf dagen op het vizier met afwijkende waarden. Achteraf bleek dat deze participant de ziekte van Lyme had opgelopen. Opvallend was dat hij niet de typische rode ring had die vaak op de huid verschijnt na een tekenbeet. Ook werd bij data van andere proefpersonen een verschil gevonden tussen mensen die insuline-resistent zijn, en mensen die gevoelig zijn voor insuline, wat mogelijk een indicatie kan zijn van het risico op diabetes type twee.
Bron: PLOS Biology
"Zorgverleners hebben cruciale rol bij slagen van inzage-project"
16 januari - Patiënten online inzage bieden in het dossier en zelfs real time labuitslagen beschikbaar maken, betekenen voor zorgorganisaties flinke veranderkundige uitdagingen. Dat bleek tijdens de kennismiddag Online inzage: hoe regel ik dat? Doel van die bijeenkomst was om zorginstellingen te helpen bij het invoeren van dossierinzage en hen te laten profiteren van de ervaringen van voorlopers, waaronder het UMC Utrecht, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Ziekenhuis St Jansdal en GGZ-instelling Lentis.
De kennis en ervaringen die gedeeld zijn tijdens de middag zijn nu gebundeld in deze online publicatie. Handig om alle best practices en ervaringen bij collega-ziekenhuizen en zorginstellingen na te lezen, ook voor iedereen die er niet bij was. In het online magazine staan de belangrijkste inzichten en adviezen op een rijtje, en wordt ingegaan op onderwerpen als het benutten van patiëntexpertise, en zorgverleners inzetten als ambassadeur. Ook juridische uitdagingen rondom online inzage geven worden besproken.
Bron: Nictiz
Het Lyme verhaaltje bij dit Stanford onderzoek moet de beperkte en tegenvallende resultaten van het onderzoek wat verdoezelen. Nietszeggend door al te veel gebruik van "mogelijk", "eventueel" en "zou kunnen" in de wollige conclusies.
Het gebruik van de falende Scanadu Scout, zonder kritische noot is op zich al veelzeggend !
Ook de zogenaamde validatie van de BASIS smartwatches is bedenkelijk, deze werden trouwens recentelijk door de fabrikant van de markt gehaald ...
Opvallend aan deze Newsroom is het kritiekloos tekst plaatsen van twee items. De Tessa-"robot"van Tinybots is niets anders dan een buiksprekende bloempot-robot. Het apparaat kan muziek afspelen en via smartphone/tablet of PC ingetypte boodschappen "uitspreken". Het geval bevat microfoons en is met wifi verbonden met het internet. Bij gebruik in zorginstellingen vereist het speciale aanpassingen aan het wifi-netwerk en dient men te beseffen dat door de microfoons ook geluidsopnamen van derden worden gemaakt. Inbreuk op privacy dus. Tessa is niet bepaald een verbetering van de zorg van dementerenden.
Het artikel van de Stanford-University is een schoolvoorbeeld van sloppy science. Data van wearables en conclusie daaruit krijgen een onterecht wetenschappelijk sausje. Bij validering van de uitkomsten van de wearables valt direct op hartfrequentie vrij nauwkeurig door de wearables vastgelegd wordt(Is logisch omdat een elektrisch signaal gemeten wordt). Bij de zuurstofsaturatie is die nauwkeurigheid maar zeer beperkt. Het erbij halen van de Lyme-disease is een lachertje. Men vond bij een deelnemer een afwijkende hartfrequentie en huidtemperatuur. De diagnose Lyme-disease werd helemaal niet met de wearables maar later met een serologische test in bloed vastgesteld. Elke ziekte met temperatuursverandering zal afwijkende wearable-waarden geven. Het vinden van lagere zuurstofverzadiging tijdens langere lijnvluchten is een open deur intrappen omdat de cabine-druk bij het vliegen op kruishoogte(rond de 10 km) altijd kunstmatig lager is dan op zeeniveau. In de moderne vliegtuigen is dat maximaal de druk die normaal op 2100 meter heerst. De partiele zuurstofspanning is dan lager dan op zeeniveau. Je zult dus altijd lagere zuurstofverzadiging meten op 10km hoogte. Dit zijn maar een paar zaken die grote vragen oproepen bij de waarde van dit onderzoek. Graag dus toch wat kritischer voortaan.
Beste heer Jongejan.
De naam van deze rubriek is 'newsroom'. Het idee is dat lezers getriggerd worden door een al dan niet nieuwswaardig feit, gebruik maken van de bijna altijd aanwezige link naar de bron, en voor zichzelf bepalen of ze er iets aan hebben. Of de Tinybot nu al dan niet een 'echte' robot is of een pratende bloempot lijkt me een semantische discussie die bij voorbaat voor beide deelnemers zinloos is, de door u genoemde privacy-issues zijn relevant, maar wij vermoeden dat een "proeftuin" misschien wel eens een goede setting zou kunnen zijn om te bekijken hoe hiermee kan worden omgegaan.
Bij de Stanford studie (ja, we hebben het artikel gelezen) gebruiken we, zoals de heer Gorris op zijn beurt opmerkt, inderdaad woorden als 'volgens de onderzoekers', 'zouden' en 'mogelijk'. We proberen te vermijden dat wij, zonder het onderzoek te hebben nagedaan, de conclusies klakkeloos onderschrijven.
Wanneer we in een nieuwsrubriek alleen zouden kunnen schrijven over onderzoeken die naar naar ons eigen vakinhoudelijke oordeel waterdichte en relevante conclusies zouden opleveren, dan maakten we geen blog maar een peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift.
Wij gebruiken op SmartHealth naar onze eigen normen de nodige distantie, en weten we bovendien dat onze lezers niet elke studie voor gesneden koek aannemen, ook al komt die van Harvard of Stanford.
Bij de originele studie zie ik nog overigens 0 comments in de commentaar-sectie voor lezers:
http://journals.plos.org/plosbiology/article/comments?id=10.1371/journal.pbio.2001402
Wellicht kunt u uw al dan niet terecht grieven over de studie ook daar kwijt bij de originele auteurs, misschien net zo produktief als shooting the messenger. Lijkt me ook een goed advies voor de heer Gorris, de andere reaguurder op dit item, de reacties van de researchers zelf zijn doorgaans lezenswaardig, ook al ben je het er niet mee eens.
MVG
Redactie
Beste redactie,
ik doelde ook op het gebruik van 'wollige' termen en pseudo-wetenschap vermengd met storytelling in de onderzoeksresultaten van Stanford. Helaas een aandoening waar menig digitale health goeroe wel eens aan lijdt (bij gebrek aan gepast antidotum).
Jullie idee van een peer reviewed medium triggert mij en ik speel an geruime tijd met het idee om een breder opbouwend-kritisch informatieplatform op te richten ...
dr. Jongejan, neem gerust eens contact op !
Onder elke webpagina staat: discussieer mee. Discussie betekent voor en tegenstanders aan het woord laten om tot een afgewogen geheel te komen. Wrijving geeft bovendien glans! Ik begrijp uit uw opmerkingen dat u liefst alleen positieve reacties wilt zien. Reageerders in uw woorden. Ik beschouw de benaming "reaguurder" als een geuzennaam. Net zoals de door u wel bekende Lucien Engelen term "privacymaffia". Kritiekloos eHealth-toepassinge aanprijzen is niet verstandig want een oordeel erover komt hoe dan ook een keer.
Beste heer Jongejan,
Daar zijn we het dan in ieder geval over eens: de discussies en opmerkingen van lezers - juist als mensen het niet eens zijn met een artikel - zijn minstens net zo waardevol als de artikelen zelf en verbreden het inzicht. We zijn dan ook blij met reacties. Ons punt was slechts: een nieuwsrubriek is niet altijd de plaats voor een analyse van een onderzoek. Persoonlijke blogs en langere artikelen lenen zich daar veel meer voor. Dat u reageert met uw mening, dat vinden we waardevol. Dat u suggereert dat SmartHealth het eens is met elk onderzoek, product of nieuwtje waarover we in onze nieuwsrubriek schrijven, dat vinden we niet helemaal terecht. Vandaar.