eHealth op de werkvloer: virtuele valpreventie met de HoloLens

In de serie ‘eHealth op de werkvloer’ spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth-toepassingen. Veel van deze technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging: maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Joris Arts, ziekenhuisapotheker en bestuurder van Gezondheidscentrum Kersenboogerd in Hoorn.

“Toen ik in januari 2016 bij gezondheidscentrum Kersenboogerd kwam werken, kwam ik er al snel achter dat Hans Hoonakker bij mij om de hoek werkte, bij zorgorganisatie Omring. Ik kende hem van een Google Glass project rondom wondzorg waar hij bij betrokken was geweest”, vertelt Joris Arts.

“Binnen onze regio willen we gezamenlijk bekijken welke technologie we op wat voor manier kunnen inzetten ter verbetering van de zorg. Ons oog viel al snel op de HoloLens van Microsoft, een soort combinatie tussen Google Glass en de virtual reality-bril Oculus Rift.” Arts en Hoonakker zien direct veel potentie in de augmented reality bril op de werkvloer. Op welke manier de HoloLens precies kan worden ingezet, weten ze dan nog niet.

Microsoft HoloLens

Eén van de drieduizend HoloLenzen wereldwijd

De HoloLens was op dat moment nog niet eens verkrijgbaar in Nederland. “Dankzij social media kwamen we erachter dat er in Nederland één iemand was met zo’n HoloLens, Dennis Vroegop. Toevallige woonde hij ook nog eens praktisch om de hoek. We benaderden hem of hij een middag een HoloLens-workshop wilde geven aan een aantal zorgverleners. Tijdens die workshop hebben we met een diverse groep zorgverleners nagedacht over praktische toepassing van de bril. Dat werd fysiotherapie.”

Kort daarna gaat het fysiotherapie-project bij Omring en Gezondheidscentrum Kersenboogerd van start. “We willen de HoloLens gaan inzetten bij ouderen die een verhoogd valrisico hebben. Dat zijn bijvoorbeeld ouderen die na een heupoperatie bang zijn om (nog een keer) te vallen en daardoor niet meer naar buiten durven te gaan”, vertelt Arts.

Met de HoloLens oefenen ouderen hun balans en spierkracht, maar ook hun cognitieve functies. “Samen met Dennis Vroegop en Tom Verhoeff van Methylium hebben we software ontwikkeld voor de HoloLens, waarbij verschillende objecten, zoals ballen of ballonnen, op de drager afkomen die hij of zij moet opvangen of juist ontwijken. Ouderen kunnen zo spelenderwijs oefenen. En patiënten hoeven niet per se naar buiten of naar een oefenruimte, maar kunnen thuis in hun eigen woning oefenen. Dat voelt voor hen een stuk veiliger.”

Joris Arts, ziekenhuisapotheker en bestuurder van Gezondheidscentrum Kersenboogerd

80+ kan prima overweg met technologie

De afgelopen periode hebben fysiotherapeuten bij Omring en Gezondheidscentrum Kersenboogerd testen gedaan met de HoloLens voor fysiotherapie. Vanuit Kersenboogerd zijn fysiotherapeuten Patrick Koekenbier en Evelyne de Ligny nauw betrokken bij het project, bij Omring Astrid Preitschopf. “Zij hebben met een groepje patiënten goed gekeken hoe alles werkt, of patiënten het leuk vonden en of alles duidelijk was. De eerste reacties waren erg positief”, vertelt Arts. “Een van de deelnemers was een 94-jarige dame, die vond het geweldig. Volgens haar maakte de bril de oefeningen veel leuker en makkelijker.”

Arts was niet verbaasd dat zelfs een dame van boven de negentig met de HoloLens overweg kon. "Een bezwaar dat je vaak terughoort is dat ouderen niet overweg kunnen met technologie. In het Antonius Ziekenhuis in Sneek, waar ik één dag per week werkzaam ben, heb ik wel eens een rondje gemaakt langs alle 300 bedden om patiënten te bevragen of ze een smartphone of een tablet bezaten. Meer dan de helft had zo’n device en kon er prima mee omgaan, ook 80- en 90+ers.”

Wordt de zorg ook goedkoper?

Op basis van de testen met de proefpatiënten is een lijstje samengesteld met wensen voor de software developer, Methylium. Ondertussen gaat het protocol waarmee Arts en zijn collega’s de HoloLens willen onderzoeken in een studie naar een medisch ethische toetsingscommissie. “We hopen begin 2017 te starten met onze studie naar de inzet van HoloLens bij de behandeling van valangst. We zijn nog niet zover dat deze technologie kan worden ingezet als reguliere therapie, maar het begin is gemaakt.”

Tijdens de studie worden patiënten twaalf weken gevolgd. “Tussentijds hebben we drie keer een evaluatie-moment om te bepalen hoe de patiënten met HoloLens therapie zich herstellen ten opzichte van patiënten met reguliere therapie.” Die studie moet onder andere aantonen of de zorg beter wordt door de inzet van een technologische innovatie, maar ook of die vorm van therapie mogelijk kostenbesparend werkt. “Op dit moment kost de HoloLens nog drieduizend euro, maar deze kosten worden op termijn ongetwijfeld lager. Dan wordt het al een stuk interessanter om zo'n bril aan te schaffen”, aldus Arts. “Daarnaast hoeft een patiënt mogelijk minder vaak de fysiotherapeut te zien, omdat ze zelf thuis aan de slag kunnen. Sterker nog: misschien kunnen patiënten zelf wel vaker oefenen dan die één keer per week met hun therapeut. Dat heeft dus ook positieve gevolgen voor het herstel van de patiënt.”

Shared savings

Over de financiering van dit soort innovatieve projecten heeft Arts ook ideeën. “In mijn optiek zouden zorginstellingen zelf moeten investeren in innovaties als de HoloLens, maar wel een vergoeding moeten krijgen voor sneller herstel van de patiënt. Als jij door de HoloLens een patiënt sneller op de been hebt of minder behandelingen door een dure zorgverlener nodig hebt, dan is dat in principe winst voor de zorginstelling. Dat is pas een incentive om echt met de technologie aan de slag te gaan.” Arts kan zich zelfs een shared savings model voorstellen met een zorgverzekeraar. “Er zijn genoeg voorbeelden waarin zo’n model goed werkt. Als je samen afspreekt: dit is de som geld die we nu kwijt zijn, straks zijn we nog maar 75% daarvan kwijt; laten we de behaalde winst met elkaar delen.”

Hoe dan ook moet je als zorginstelling zelf ook bereid zijn om te investeren, zegt Arts. “Dat is part of the deal. Gelukkig viel het bij ons erg mee wat er qua geld in het project gestoken moest worden. We hebben de HoloLens aangeschaft, en werken voor de ontwikkeling van de software samen met een partij - Methylium - die ook hun steentje bij wil dragen aan onderzoek naar de HoloLens. We konden daardoor snel starten met gesloten beurzen. Dat is in mijn optiek echt een succesfactor bij innovatie.” De grootste investering bij een project als deze, besluit Arts, is de tijd en het enthousiasme van de betrokken zorgverlener.