Blog: het probleem met patiënt portalen

Af en toe lees je een wetenschappelijk onderzoek, waarbij de onderzoekers precies het tegendeel concluderen van wat je zelf op grond van de gepresenteerde feiten als logische conclusie had bedacht. Deze maand verscheen bijvoorbeeld in het magazine Telemedicine and e-Health een artikel van een aantal medewerkers van de Mayo Clinic in Rochester. 

Zij wilden weten of een beveiligd patiëntenportaal een geschikte omgeving biedt om patiënten met artsen en verpleegkundigen te laten communiceren met vragen over hun bloeddruk. Specifieker: kun je bijvoorbeeld op basis van die digitale communicatie medicatie voorschrijven of aanpassen? Ze pakten dat onderzoek heel praktisch aan. De Mayo Clinic in Rochester gebruikt namelijk al geruime tijd een portal voor de communicatie met bepaalde patiënten. De onderzoekers doorzochten alle 55.459 berichten die patiënten in 2012 (!) naar het ziekenhuis hadden verstuurd op de termen BP of 'pressure' in de kop. Dat leverde na een verdere screening uiteindelijk 624 berichten op van 365 goed opgeleide en overwegend blanke patiënten (spoiler alert).

Meting niet conform protocol?

Het is op zich logisch dat patiënten een portal gebruiken met vragen over hun bloeddruk, zeggen de onderzoekers, want het werkt eigenlijk net als e-mail en dat zijn ze gewend. Dat geldt ook voor artsen en verpleegkundigen bij Mayo. De helft van de berichten ging over medicatie voor bloeddruk.

In de berichten waarin bloeddruk voorkwam, werd die bloeddruk

op veel manieren door de patiënt benoemd. Heel algemeen zoals te hoog of te laag, maar ook specifieke meetresultaten in een grote variëteit, per dag, eenmalig, gemiddeld, met of zonder vermelding van bestaande medicatie, met een verzoek om een afspraak, met een algemene vraag: alles komt langs in die berichten via het portal.

Nu is dat ook precies wat je zou verwachten. Het Mayo Clinic portal werkt precies als e-mail: je kunt een kop en een stuk tekst invullen. De communicatievorm dwingt dus geen enkele vorm van structuur af. Als er al een communicatieprotocol over bloeddruk zou moeten bestaan, dan zou dat op een andere manier vastgelegd zijn, bijvoorbeeld in een handleiding voor een patiënt.

Garbage in, garbage out?

Het is dan ook niet verbazingwekkend dat maar zeven procent van alle berichten volgens de onderzoekers voldoende informatie bevatte om op basis van beroepsprotocollen de juiste klinische keuzen te kunnen maken, bijvoorbeeld over een aanpassing van een dosis of de wenselijkheid van een consult. Die protocollen vereisen namelijk dat je de tijd, omstandigheden en manier van meten weet, en dat je ook inzicht hebt in bestaande medicatie. Kennelijk nemen de Mayo artsen die officiële protocollen in de praktijk met een korrel zout, want in meer dan zeven procent van de antwoorden aan patiënten gaven ze advies over andere doses, nieuwe medicijnen of het stopzetten van medicijnen.

Maar goed, wat is conclusie dan?

De onderzoekers stellen dat beveiligde e-mail berichten via een patiënten portal een goede optie zijn om patiënten te helpen hun bloeddruk onder controle te houden, naast videoconsulten en real-time continu monitoring. Van die laatste techniek zeggen ze echter dat die nogal duur is voor algemeen gebruik, namelijk 500 dollar per jaar.

De aanbeveling van de onderzoekers is om de invoerschermen in patiëntportalen uitgebreider te maken dan alleen een tekstveld. Op die manier dwing je de patiënten om de klinisch gewenste informatie goed in te vullen: tijd van de dag van de meting, gemiddelde bloeddruk over meerdere dagen, medicijngebruik, naam van de apotheker, dat soort dingen.

Scanadu Scout : aantrekkelijk design, hoge heb-factor

Mijn inschatting was dat het onderzoek zou eindigen met de aanbeveling om zoveel mogelijk van het administratieve werk uit handen van de patiënt te nemen, in plaats van hem of haar getallen te laten overtikken in een uitgebreid webformulier. Sinds 2012 is er wel wat gebeurd in de wereld. Er zijn bijvoorbeeld bloeddrukmeters van Withings of Qardio die via Bluetooth en een app je metingen inclusief de tijd van de dag kunnen versturen naar een portal. Dan heb je geen momentopnamen met de foutkans bij het invoeren, maar heeft de zorgaanbieder gewoon een mooi overzicht van het verloop van de bloeddruk van maand tot maand. Daarvoor je je echt geen dure real-time monitoring apparatuur nodig. Geef ze ook nog een Fitbit (als ze die zelf al niet hebben), en je hebt ook wat context over hun beweeggedrag. Apparaatjes als de Scanadu Scout of de Viatom Checkme, die nog veel makkelijker bloeddruk meten, zijn over een poosje de gewoonste zaak van de wereld. Misschien dat je daar eens over moet nadenken als vooruitstrevend ziekenhuis anno 2015.

Nee dus. Betere data-input velden in de webformulieren van portalen, dat is wat we volgens de onderzoekers nodig hebben. Welcome to the future.