eHealth op de werkvloer: app helpt mensen met een beperking communiceren

In de serie eHealth op de werkvloer spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth toepassingen. Veel van die technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging. Maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Eline Passtoors, persoonlijk begeleider in een zorginstelling voor kinderen met een verstandelijke handicap.

“Eén van mijn cliënten is Tim”, vertelt Eline Passtoors. “Tim heeft een verstandelijke beperking en kan eigenlijk niet praten. Toen ik bij hem kwam werken had hij nog een spraakcomputer, maar dat was een verouderd en onhandig apparaat. Regelmatig werkte die computer niet, waardoor Tims mogelijkheden tot communicatie ineens veel beperkter waren.” Op momenten dat de spraakcomputer het niet doet, zijn Passtoors en haar cliënt aangewezen op zogeheten picto’s, kaartjes aan je sleutelhanger met daarop de dingen die Tim graag doet, luistert of eet. “Je kunt alleen geen honderd plaatjes met je meesjouwen, dus blijft het beperkt tot de basis. Dieper dan dat kun je niet gaan.”

Frustratie

Haar eigen frustratie rondom de moeizame communicatie met Tim zorgt ervoor dat Passtoors bij haar broer, werkzaam bij een bedrijf dat apps ontwikkelt, te rade gaat. “Ik wist precies wat er wel en niet werkt aan de huidige spraakcomputer en zag welke mogelijkheden er zijn als je zou werken met een speciale app op een tablet.” De broer van Passtoors legt het idee van een spraakcomputer-app voor aan zijn

baas en er wordt budget vrijgemaakt om de app te ontwikkelen, genaamd 'Eline spreekt'. “Mijn broer was projectleider, ik was er vanaf de werkvloer bij betrokken en Tim heeft constant gefungeerd als testpersoon. Omdat voor zo’n app als die van ons het cliëntperspectief zo belangrijk is, hebben we hem ook echt bij het ontwikkelproces willen betrekken. Hij als cliënt en ik als verzorger weten toch zelf het beste hoe we het willen hebben.”

Tim maakt zichzelf verstaanbaar via de Eline spreekt app

Het basisscherm van de app kan gevuld worden met pictogrammen (minimaal één, maximaal zestien), waarop foto’s of afbeeldingen te zien zijn. Door op één van de pictogrammen te klikken, ‘personen’ bijvoorbeeld, krijgt Tim drie pictogrammen te zien: van familie, personeel of andere cliënten. Door familie te kiezen, ziet hij foto’s van zijn gezinsleden. Als hij op één van de foto’s klikt wordt zijn of haar naam uitgesproken. Op die manier kan Tim aan zijn begeleider duidelijk maken wie hij wil zien of spreken. De app werkt hetzelfde als het bijvoorbeeld om eten of activiteiten gaat. De cliënt hoeft alleen te klikken op de pictogrammen om zijn of haar keuze duidelijk te maken.

Volgens Passtoors werkt de app erg intuïtief. “Het voordeel is ook dat je het gebruik van de app rustig op kunt bouwen. Je kunt beginnen met een paar directe pictogrammen, zodat de cliënt alleen maar daarop hoeft te klikken. Als hij of zij de app eenmaal doorheeft, kun je er meer lagen in aanbrengen. Tim is inmiddels heel ervaren, die loopt zo door de spraakcomputer heen.” De eerste reacties van cliënten op de app zijn dan ook goed. “We hebben er binnen onze instelling al een paar hele fijne ervaringen mee. Tim heeft zijn oude spraakcomputer inmiddels letterlijk in de hoek gegooid en de spraakcomputer app sindsdien niet meer afgegeven.”

Veel spontaner

Passtoors en haar collega’s kunnen vanwege de eenvoud ook goed overweg met de app. “Wat de app voor ons betekent? Heel veel rust”, vertelt de begeleidster. “Het levert ons ook geen extra werk op, omdat het inmiddels gewoon een onderdeel van onze dagelijkse handelingen is geworden. En nog belangrijker, we krijgen er zoveel voor terug van de client.”

“Het grootste voordeel is dat we met de app direct op situaties in kunnen spelen en niet afhankelijk zijn van een vaste computer waar je de spraakcomputer mee moet synchroniseren. Als er ineens filet americain op tafel staat voor de lunch, dan kan ik daar een foto van maken en het direct tussen zijn keuzes van broodbeleg zetten.” Dat heeft ook voor de cliënt veel voordelen, legt Passtoors uit. “Als je een kind meeneemt naar de dierentuin, komt hij of zij altijd vol verhalen thuis. Als ik mijn cliënt meeneem naar de dierentuin, dan heeft hij die verhalen ook, maar kan hij ze niet vertellen. Met de app maak ik tijdens ons uitje al foto’s, zodat de cliënt aan de hand van beelden ook kan vertellen over zijn dag in de dierentuin.” De app blijft op die manier constant up to date, en de cliënt wordt uitgedaagd om de app te blijven gebruiken.

Eline en collega's hopen de app op den duur toegankelijk te maken voor iedereen die er behoefte aan heeft

Duizend downloads

Eline spreekt is twee maanden geleden gelanceerd en inmiddels 1000 keer gedownload. De app is in meerdere instellingen in gebruik, onder andere ook door logopedisten. Geïnteresseerden kunnen de app gratis uitproberen. In de gratis versie zijn de opties niet oneindig, maar zo kan iemand wel bekijken of de app iets is voor zijn of haar cliënt. Bij interesse kun je een jaarcontract afsluiten. “Je betaalt niet voor de app, maar je betaalt voor onze services – je kunt altijd bellen met vragen – en het onderhoud van de app”, legt Passtoors uit.

Op den duur hoopt Passtoors dat ze een app kunnen ontwikkelen die helemaal los staat van verzekeringen en de regels die daarbij komen kijken. “We willen uiteindelijk een zo goed én goedkoop mogelijk product neerzetten, zodat we ook de cliënten die qua vergoedingen op dit moment tussen wal en schip vallen kunnen helpen.”

Alle afleveringen van eHealth op de werkvloer lezen?