Tweede Kamer gelooft het wel met eHealth

Vorig jaar vatte minister Schippers haar frustratie over de trage voortgang van eHealth samen met een welgemeend “Ik ben het zat!”. Bij de bespreking van de zorgbegroting in de Tweede Kamer zei ze in 2013: “Wij hebben nog een enorme sprong te maken om met bijvoorbeeld eHealth dingen mogelijk te maken. In deze Kamer heb ik eerder gezegd dat ik, toen ik minister werd, heb gedacht: ik ga echt een push geven aan de procesinnovatie, want verdorie, daar laten wij toch zo veel liggen. Wij zijn nu drie jaar verder, en zie eens hoe traag het gaat. Daarom heb ik gezegd: 2014 moet het jaar worden waarin er schot in komt.”

Het lijkt voor de hand te liggen dat dezelfde woordvoerders die vorig jaar om actie vroegen, nu zouden vragen wat er inmiddels is gebeurd op het gebied van innovatie en zorgtechnologie. Wie het zorgbegrotingsdebat in de Tweede Kamer vandaag en gisteren

volgde, kan niet anders concluderen dan dat de minister de Kamer afgelopen jaar overtuigd heeft dat ze echt meters aan het maken is met haar beleid. De ouders van staatssecretaris van Rijn, de machtspositie van de verzekeraars en de nieuwe zorgtaken van gemeenten waren thema’s die wél aan bod kwamen. De zorgwoordvoerders van de diverse partijen lieten vanochtend en gisteren in het debat, dat de hele dag duurde, het woord eHealth nauwelijks vallen. Afgezien van een verdwaalde vraag over de veiligheid van apps, die ook nog eens schriftelijk werd beantwoord, was eHealth of digitale zorg nagenoeg van de kaart verdwenen. Of toch niet helemaal: Schippers' partijgenoot Arno Rutte (VVD) complimenteerde haar in tweede termijn met haar innovatiebeleid.

Compliment

Je kunt dat opvatten als een compliment voor Schippers, die met haar recente kamerbrieven over haar plannen met transparantie en de inzet van eHealth kennelijk voldoende krediet bij de kamerfracties heeft verzameld. Wat ook meehelpt is dat Schippers sinds de vorige begrotingsbespreking een aantal grote discussiepunten inmiddels via wetgeving heeft geregeld. De Eerste Kamer nam vorig jaar de wet aan waarmee het Kwaliteitsinstituut van start kon gaan. Maar nog belangrijker was de wet over de inzage in patiëntdossiers die Schippers afgelopen zomer door de Tweede Kamer loodste. Daarmee sloot ze het beladen LSP-dossier in de Tweede Kamer af, en verdwenen veel discussiepunten van de debatagenda.

Voordeel van de twijfel

De kamerleden geven de huidige eHealth plannen van de minister in ieder geval het voordeel van de twijfel. Vorig jaar beloofde de minister de kamer dat ze dit jaar een concreet actieplan zou opstellen: geen “vaag intentieverhaal, maar een doe-verhaal”. Schippers en staatssecretaris Martin van Rijn schreven in juli een brief aan de Tweede Kamer, waarin ze een aantal harde doelstellingen en ambities formuleren en partijen aanspreken op hun verantwoordelijkheden. Binnen vijf jaar heeft 80% van de chronisch zieken direct toegang tot bepaalde medische gegevens, kunnen chronisch zieken en kwetsbare ouderen zelfstandig thuis metingen uitvoeren, en kan iedereen die zorg en ondersteuning thuis ontvangt – desgewenst – 24 uur per dag beeldschermzorg ontvangen.

Wat moet er volgens de minister gebeuren om deze ambitieuze doelen te halen? Er moet in ieder geval geen extra geld worden gereserveerd voor eHealth. Schippers stelt zich op het standpunt dat technologie juist kostenverlagend werkt, en dat zorgaanbieders dus geld zullen overhouden. Ze vindt ook dat de zorgsector die innovatie zelf moet oppakken. Als je innovatie bij ambtenaren neerlegt, komt er volgens haar niets van terecht.

Bekostiging en standaarden

Dat wil niet zeggen dat de overheid volgens Schippers niets kan doen om het gebruik van nieuwe techologie in de zorg te stimuleren. Daarbij gaat het vooral om het tot stand brengen van de juiste randvoorwaarden.

Zo is het belangrijk dat er geen drempels zijn voor de inzet van eHealth in de bekostiging en de inkoop. Schippers liet op een vraag van Lea Bouwmeester (PvdA) weten dat er volgens de NZa binnen de huidige regelgeving en bekostiging al veel mogelijkheden zijn om eHealth te financieren en mee te nemen in onderlinge contractafspraken tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars.

De minister ziet ook een grote rol voor de verzekeraars, die de slimme inzet van eHealth via de inkoop kunnen regelen.

Een steeds terugkerend struikelblok bij innovatie is het gebrek aan standaardisatie, waardoor de uitwisseling van informatie tussen ICT-systemen in de zorg moeilijk verloopt. Dat frustreert niet alleen innovatie, maar bemoeilijkt ook kwaliteitsrapportages. In een andere brief van afgelopen zomer liet de minister weten dat ze een zogeheten Informatieberaad heeft ingesteld. Hierin moeten publieke en private spelers nu eindelijk samen afspraken maken over standaarden, zodat er mandaat is om het gebruik van deze standaarden af te dwingen. De meningen over de slagkracht van dit Informatieberaad zijn verdeeld, maar bij de zorgwoordvoerders van de grote fracties leeft er kennelijk geen enkele twijfel over de goede afloop van dit initiatief. Er was in ieder geval niemand die iets wilde weten over de voortgang.

Schippers: jaar van de transparantie

Vorig jaar ondervroegen de kamerleden de minister nadrukkelijk over haar plannen voor transparantie en betere voorlichting naar patiënten. Schippers herhaalde vanochtend dat we 'elk product met een muisklik kunnen vergelijken' en dat we dat voor de zorg ook zouden moeten willen. Maar ook op dit gebied had de minister de kou uit de lucht gehaald met een recente brief aan de kamer, waarin ze concreet aangeeft wat haar plannen zijn om van 2015 het ‘jaar van de transparantie’ te maken. Ze vertelde de kamer ook dat er in 2014 al het nodige is bereikt, zoals de verplichte publicatie van sterfecijfers door ziekenhuizen. Maar veel van de nu beschikbare kwaliteitsinformatie is volgens de minister onbegrijpelijk als je 'er niet op bent afgestudeerd'. Ze wil in 2015 alle beschikbare kwaliteitsinformatie via de website kiesbeter.nl bundelen, maar vooral begrijpelijk aanbieden. Lea Bouwmeester (PvdA) diende samen met andere kamerleden een motie in waarin ze de minister verzoekt om (nog eens) te bevorderen dat de kwaliteitsnormen die zijn vastgelegd bij het Kwaliteitsinstituut (en niet die van de verzekeraars zelf) richtinggevend zijn.  Ze vroeg ook aan de minister om duidelijkheid over de voortgang van de ontwikkeling van het aantal indicatoren. Stemming hierover volgt later.

Kiesbeter.nl: kwaliteitsinformatie voor patiënt

De minister ging zoals gezegd nog wel in op vragen van Kamerlid Van Ark (VVD), die wilde weten wat de minister vindt van de voor- en nadelen van medische zelftesten, bijvoorbeeld met je smartphone. Het is volgens Schippers

niet de bedoeling dat iedereen die apps gaat kopen en bij uitschieters vervolgens direct naar de dokter gaat. Maar zij heeft geen geen signalen dat hulpapp’s op dit moment tot onrust, verlies van kwaliteit van leven of onnodige artsbezoeken leiden. “Veel van deze app’s geven juist toegang tot informatie die mensen helpt om de afweging te maken of ze wel of niet naar de dokter moeten gaan.”

Over de hele linie kun je in ieder geval concluderen dat Schippers’ beleid en voorgenomen maatregelen rond digitale zorg, innovatie en transparantie de facto een hamerstuk waren in het debat over de zorgbegroting.