Wat je mond je vertelt

Wie last heeft van tanden, kiezen of tandvlees gaat naar de tandarts. Voor problemen in de rest van je lichaam ga je naar je huisarts of specialist. Dat is best vreemd. Want wist je dat je mondgezondheid en je algemene gezondheid onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn?

In wetenschappelijk onderzoek is er de afgelopen jaren gelukkig steeds meer aandacht voor de relatie tussen algemene gezondheidsproblemen en mondgezondheid. Toch zouden professionals in de gezondheidszorg zich nog meer bewust mogen zijn van het belang van een gezonde mond en hun patiënten hier ook vaker op mogen wijzen, schrijft beroepsvereniging voor tandartsen KNMT al in 2014. En omgekeerd geldt dit ook voor tandartsen en mondhygiënisten. Welke relaties er bekend zijn tussen mondproblemen en overige ziekten zetten wij hier voor je op een rij. 

Diabetes

Uit wetenschappelijk onderzoek zijn er aanwijzingen voor een verband tussen de mond en diabetes type1 en type 2. Patiënten met diabetes lijken een grotere kans te hebben op (ernstige) tandvleesontsteking, mogelijk als gevolg van een hogere gevoeligheid voor infecties. Andersom lijkt zo’n tandvleesontsteking een negatief effect te hebben op de bloedsuikerwaarden van diabetespatiënten. Wat de exacte verbanden zijn en of hiervan nog andere verklarende factoren een rol kunnen spelen, moet verder worden onderzocht.

Hart- en vaatziekten

Bij zowel hart- en vaatziekten als tandvleesontsteking is er sprake van een ontstekingsproces. In meerdere onderzoeken is aangetoond dat onder patiënten ernstige tandvleesontsteking coronaire hartziekten vaker voorkomen. Of er een causaal verband is tussen de twee is niet precies bekend. Ook is er vooral onderzoek gedaan op de korte termijn.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis en ernstige tandvleesontsteking hebben veel overeenkomsten, zoals een chronische ontstekingsreactie, vergelijkbare risicofactoren en een mogelijk gedeelde oorzaak. Uit onderzoek onder kleine patiëntengroepen lijkt er een verband tussen beide aandoeningen te zijn. Maar de exacte relatie is nog niet wetenschappelijk bewezen. Wel lijkt parodontale behandeling een positief effect te hebben op de ziekteactiviteit bij deze groep reumapatiënten.

Longziektes

Er wordt onderzocht of mondgezondheid samenhangt met longaandoeningen zoals astma, COPD en longontsteking door verslikking (waarbij deeltjes uit de mond in de longen komen) bij ouderen, maar de exacte relatie is onduidelijk. Astma bij kinderen lijkt mogelijk samen te hangen met gaatjes, door een lage speekselproductie, maar er is geen sterk bewijs voor een directe oorzaak. De relatie tussen COPD en ernstige tandvleesontsteking wordt ook onderzocht. Roken kan hierbij een rol spelen. Voor een longontsteking door verslikking bij kwetsbare ouderen is een slechte mondgezondheid mogelijk een risicofactor, maar ook hier is meer onderzoek nodig.

Overgewicht en ondergewicht

In de studies over de relatie tussen mondgezondheid en (over)gewicht worden in de helft van de gevallen voornamelijk aanwijzingen gevonden voor een verband tussen gaatjes en lichaamsgewicht. Opvallend is dat bij zowel een te laag lichaamsgewicht als een te hoog lichaamsgewicht meer gaatjes voorkomen dan gemiddeld. Daarbij is onduidelijk in hoeverre andere factoren, als voeding, roken en sociaaleconomische status een rol spelen. Verder komt ernstige tandvleesontsteking vaker voor bij volwassenen met overgewicht. Maar ook hier geldt dat niet duidelijk is waar dit verband precies door komt.

Zwangerschap

Zwangerschap kan de mondgezondheid beïnvloeden door hormonale veranderingen, wat het tandvlees gevoeliger maakt en het risico op (ernstige) tandvleesontstekingen verhoogt. Ook veranderde eetgewoonten(cravings!) en braken kunnen een rol spelen. Ernstige tandvleesontsteking wordt in sommige studies in verband gebracht met vroeggeboorte, een laag geboortegewicht en zwangerschapsvergiftiging, maar het exacte verband is nog onduidelijk. Er is dan ook geen overtuigend bewijs dat behandelingen bij de tandarts of mondhygiënist tijdens de zwangerschap deze risico’s verkleinen.

Bron:
KNMT, Gezonde mond, gezond lichaam, samenvatting, 2014.