Alles gaat digitaal bij huisartsartsenpraktijk Arene: Hoe essentiële zorg nu online wordt geleverd

In de huisartsenpraktijk van Arene is de zorg volledig gedigitaliseerd. Dit concept trekt vooral jonge artsen aan, die graag flexibel werken en soms zelfs vanuit Azië, Amerika of Argentinië zorg leveren. Hoe verloopt deze digitale vorm van zorg precies, en hoe zorgt de huisarts ervoor dat hij/zij geen essentiële informatie van de patiënt mist?

Arene is een huisartsenpraktijk die haar patiënten niet meer in het echt ziet, alles gaat digitaal. Digitale consulten winnen aan populariteit, ook in de fysieke huisartsenpraktijk. Waarom is een online praktijk als Arene nodig in het huidige aanbod van zorg? En hoe zorgen artsen ervoor dat ze geen essentiële informatie van de patiënt missen? Tijd om een van de initiatiefnemers van deze praktijk, Jasper Schellingerhout, te bevragen over deze vorm van zorg.

‘Huisartsentekort bestaat niet’

Schellingerhout legt uit waarom hij met de online praktijk begonnen is: “We hebben op dit moment nog genoeg huisartsen in Nederland, het probleem zit ‘m in hun geografische verdeling. Zo is er in bepaalde verstedelijkte gebieden juist een overschot aan artsen, die je meer in de regio zou kunnen inzetten. Met digitale zorg kunnen we deze kloof overbruggen en capaciteit toevoegen aan regio’s zonder fysieke verplaatsing van arts of patiënt.”

Flexibel werken

Op deze manier kun je ook Nederlandse huisartsen buiten de landsgrenzen inzetten. Schellingerhout: “We werken met Nederlandse huisartsen die in Azië, Argentinië en Amerika wonen. Door de flexibiliteit in uren trekken we ook veel jonge artsen aan. Zij werken vaak nog twee of drie dagen in een fysieke praktijk, en vullen de andere dagen flexibel in door digitale consulten te doen bij Arene. De meeste artsen werken gemiddeld zo’n 5-8 uur per week voor ons. Het lijkt me heel gezond voor artsen om naast digitale consulten ook in een fysieke praktijk te werken.”

Oekraïeners en arbeidsmigranten

Mensen zonder huisarts kunnen bij Arene aankloppen. “Als je een huisarts hebt, kun je niet bij ons terecht. Wij vullen alleen de gaten. Nu werken we met een grote groep Oekraïeners en arbeidsmigranten. Die vallen vaak buiten de boot. Online schakelen we gemakkelijk een tolk in voor deze mensen. Als zij in het online portaal een zorgvraag stellen in hun eigen taal, dan wordt dat ook automatisch vertaald voor de arts. Zo wordt de communicatie makkelijker door digitaal te werken.”

Het digitale consult

In een digitaal consult verloopt het proces iets anders dan in een traditionele huisartspraktijk, je stapt geen fysieke wachtkamer binnen, maar de zorg die je krijgt is gelijkwaardig. Schellingerhout: “Patiënten maken gebruik van een portal zoals Uw Zorg Online om afspraken te maken voor (beeld)belafspraken of e-consults. Tijdens het consult zijn ze thuis, niet in de wachtkamer. Communicatie vindt plaats via videoverbindingen waarbij de huisarts de patiënt in zijn eigen omgeving ziet. Dat kan inzicht geven in iemands woonsituatie: is het een chaos? Is het heel netjes?”

De grote vraag is natuurlijk, hoe ga je als arts te werk, zodat je geen essentiële informatie mist? “Ik zal een publiek geheim verklappen: het vraaggesprek, ofwel de anamnese, is de belangrijkste bron van informatie voor de huisarts. Dat vraaggesprek blijft inhoudelijk hetzelfde, ongeacht of het face-to-face of via een beeldscherm plaatsvindt.”

Lichamelijk onderzoek is vaak niet nodig om te beslissen wat iemand nodig heeft, zegt Schellingerhout. “Ook als de patiënt bijvoorbeeld aangeeft pijn te hebben in de schouder. In dat geval moet je natuurlijk wel de patiënt even instrueren: wil je nu even je arm boven je hoofd tillen? Of wil je je elleboog in je zij zetten en je arm naar buiten draaien? Alles waar je een patiënt niet voor hoeft aan te raken, hoeft in principe niet in dezelfde kamer te gebeuren en kan dus ook online.”

Persoonlijk contact

Wanneer wordt het dan wel lastiger? “Bij buikpijn/buikklachten. Dat vereist wel lichamelijk onderzoek.” Arene werkt samen met fysieke huisartsenpraktijken, zodat artsen patiënten door kunnen sturen voor een fysiek consult. Ook bloeddruk meten is op afstand lastig. “Maar veel mensen hebben tegenwoordig een meter thuis. Hoewel je de betrouwbaarheid daarvan kunt betwisten, kan het in sommige gevallen wel een inzicht geven.”

Digitale zorg biedt dus mogelijkheden, maar er zijn situaties waarin persoonlijk contact noodzakelijk blijft, bijvoorbeeld bij palliatieve zorg. Schellingerhout: “Je kunt niet alle zorg digitaal vervangen, maar je moet kijken naar wat wél kan. En dat blijkt heel veel te zijn. Zo’n 85% van de zorgvragen kan digitaal afgehandeld worden. Maar we zijn nog te gewend om de patiënt naar de praktijk te halen, terwijl dat dus niet altijd nodig is. Dit vraagt om een omslag naar 'digital first' denken."

Gezien en gehoord

Moet je als digitale arts nog iets doen of laten om het persoonlijk contact met de patiënt te waarborgen? Schellingerhout: “De vraag is: wanneer heeft een patiënt het gevoel dat het contact persoonlijk is? Als hij/zij zich gezien en gehoord voelt. Als er goede adviezen worden gegeven. Als de arts goed luistert. Dit zijn allemaal dingen die je online precies zo toepast als in de fysieke praktijk. Ik ervaar zelfs soms dat precaire onderwerpen (denk aan soa’s) makkelijker via een scherm of telefoon worden besproken dan in het echt. De drempel is lager, omdat de patiënt in een vertrouwde omgeving zit.”

Schellingerhout besluit: “We weten allemaal hoe het ervoor staat in de zorg. Contact met je huisarts mag geen luxeproduct worden, maar moet voor iedereen toegankelijk blijven. De digitale benadering is daarvoor wat mij betreft een oplossing.”