Eten en je levensstijl hebben invloed op hoe je je voelt. Ziekenhuizen zien elke dag medische problemen met als een van de oorzaken: slechte eetgewoonten. Maar het ziekenhuiseten is vaak ook niet om over naar huis te schrijven. Hoe draagt de menukaart van het ziekenhuis zelf bij aan de gezondheid van patiënten? Kortom: wat zijn slimme voedingsinnovaties in de zorg?
Ongezond eten op het menu in het ziekenhuis, zoals een knakworst of een kroket. Kan dat wel? Op een plek die draait om je gezondheid, zou je juist gezonde voeding verwachten. Dat vond ook huisarts Iris de Vries uit Zwolle. Ze sprak zich een aantal jaren geleden uit op Linkedin en kreeg bijval, maar zeker ook kritiek. Iemand reageerde: ‘Dat kroketje is doorgaans het hoogtepunt van een ziekenhuisbezoek’.
Tegelijkertijd kampt 52% van de Nederlanders met overgewicht. Dit is een maatschappelijk probleem. De overheid probeert dit probleem onder andere via de gezondheidszorg aan te pakken, door middel van afspraken in het Nationaal Preventie Akkoord (NPA). Het NPA heeft als ambitie om in 2025 in 50% van de ziekenhuizen het voedingsaanbod voor zowel patiënten, personeel en bezoekers gezond te hebben; en voor 2030 het voedingsaanbod in alle ziekenhuizen gezond. 11 grote ziekenhuizen hebben zich hierbij aangesloten. Hier lees je welke ziekenhuizen dit zijn.
De laatste jaren zijn veel groepen en initiatieven opgezet in en rond ziekenhuizen om voeding te verduurzamen en gezonder te maken. Denk aan de Stichting Alliantie Voeding in de zorg. Hieronder een greep uit de voedingsinnovaties waarvan jij profiteert tijdens je bezoek aan het ziekenhuis.
1. Gepersonaliseerd eten
Voor optimaal herstel is het belangrijk dat je als patiënt voldoende eet. Het traditionele voedingsconcept van 3 keer per dag eten is daarom in veel ziekenhuizen inmiddels achterhaald. Het blijkt uit onderzoek namelijk dat patiënten hierdoor flink wat calorieën en eiwitten mislopen. Door de voeding in kleine porties te verspreiden over meerdere eetmomenten (6-8 keer per dag), wordt de eetlust gestimuleerd en eten patiënten vaak meer.
Maar met vaker eten ben je er niet. Iedere patiënt is namelijk anders en heeft andere wensen als het gaat om eten. Een aantal Nederlandse ziekenhuizen experimenteren daarom met technologie om maaltijden persoonlijker te maken. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van digitale platforms waar patiënten hun dieetvoorkeuren en voedingsbehoeften kunnen aangeven. Op basis hiervan worden op maat gemaakte maaltijdplannen samengesteld, waardoor de patiënt de juiste voedingsstoffen krijgt die nodig zijn voor het herstel. Denk aan de Voeding at your request app van het ziekenhuis Gelderse Vallei Ede. Volgens dit concept kunnen patiënten zelf kiezen van de menukaart wat en wanneer ze willen eten.
2. Steeds duurzamer en gezonder
Er is een groeiende aandacht voor duurzaamheid in de voedingsindustrie, en sommige ziekenhuizen in Nederland passen dit toe op hun voedingspraktijken. Dit omvat bijvoorbeeld het gebruik van lokale en seizoensgebonden producten, het verminderen van voedselverspilling en het implementeren van milieuvriendelijke verpakkingsmaterialen. En denk bijvoorbeeld aan smart fridges van de Health Food Wall, zij kregen in 2021 een innovatieprijs voor hun slimme koelkasten. In o.a. het UMC ziekenhuis kun je nu dus langs zo’n soort koelkast gaan voor een gezonde en verse maaltijd. Je voert de code in van het product dat je wilt, betaalt met je pinpas aan de deur en dan gaat de deur open.
En denk ook aan het project Goede Zorg Proef Je, van de Stichting Alliantie Voeding in de Zorg. Al 81 ziekenhuizen en andere zorginstellingen maken hun voedingsaanbod gezonder en duurzamer via dit project, zegt de stichting daar zelf over. ‘Wat zijn we trots op deze landelijke beweging en de inzet van alle zorgorganisaties! Goede Zorg Proef Je is een best practice van het Nationaal Preventieakkoord, draagt bij aan de afspraken van het Integraal Zorgakkoord en is een erkende interventie van het RIVM.’
Er zijn ook andere mooie initiatieven om de voeding in ziekenhuizen te verduurzamen. Zo helpt Stichting Greendish ziekenhuizen om te verduurzamen op het gebied van voeding. Daarvoor stelden zij richtlijnen op: de Greendish 2050 Guidelines. Die bestaan uit twee onderdelen: richtlijnen voor een duurzamer en gezonder menu en richtlijnen voor verantwoorder en duurzamer inkopen van ingrediënten.
Joris Heijnen van Greendish zegt daarover tegen DutchHealthHub: “Er zijn verschillende knoppen om aan te draaien voor verduurzaming van je menu. Je kunt wat doen met eiwittransitie, bijvoorbeeld minder vlees en meer groenten, zoals peulvruchten, maar ook zaden en noten, tofu en zeewier. Ook kiezen voor duurzamer en minder dierlijk voedsel helpt, aangezien de veehouderij wereldwijd verantwoordelijk is voor ruim 14 procent van alle uitstoot van broeikasgassen. Daarnaast is tegengaan van voedselverspilling belangrijk.”
In 2022 schaarden 700 zorgprofessionals zich al achter het plan voor een plantaardig menu in het ziekenhuis.
3. Zicht op voedingsinname
Sommige ziekenhuizen maken gebruik van mobiele apps en digitale monitoringssystemen om patiënten te helpen hun voedselinname bij te houden. Dit is meer een handig systeem voor de patiënt zelf, de zorgverlener kan dit niet inzien. Denk aan de Voeding app ontwikkeld door ziekenhuis Isala. In deze app kunnen patiënten naast eiwit ook andere voedingsstoffen bijhouden, zoals vocht, zout, koolhydraten. Daardoor moet een patiënt bij ziekte meer regie krijgen over zijn of haar voedingsgebruik.
Medisch Spectrum Twente gaat nog een stapje verder. Voedingsregistratie is daar inmiddels een vast onderdeel van het werkproces. Als één van de weinige ziekenhuizen in Nederland houden zijn actief de calorie-en eiwit inname per patiënt bij via het administratiesysteem CuliCart. Iedere patiënt krijgt aan het begin van zijn opname een voedingsdoel mee wat bijdraagt aan het herstel. Op deze manier kunnen zorgverleners eenvoudig in de gaten houden of het doel behaald wordt.
We zijn ons ervan bewust dat dit maar een greep is uit de innovaties en ontwikkelingen op het gebied van gezonde voeding in ziekenhuizen. De lijst is niet compleet. Mocht je een tip hebben aan de redactie, laat dit dan weten via: redactie@smarthealth.live
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!