App kan succesvol hulpmiddel zijn bij voorkomen van suïcide

Kan een app als hulpmiddel dienen bij het voorkomen van suïcide? Nieuw onderzoek naar twee suïcidepreventie apps laat positieve resultaten zien. ‘In voorgaande onderzoeken werden patiënten hooguit 2 weken gevolgd. Wij volgden ze 3 tot 6 maanden. Onze data duiden erop dat suïcidegedachtes meer per individu verschillen dan we dachten.’

Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) bekeken of het haalbaar is om mobiele applicaties te gebruiken bij de behandeling van suïcidale ggz-patiënten. In dit onderzoek werden de BackUp app en de Ecological Momentary Assessment (EMA) app geanalyseerd.

Veiligheidsplan op je telefoon

Bij patienten met suïcidegedachtes wordt vaak gewerkt met een veiligheidsplan, vertelt projectleider Wouter van Ballegooijen, assistent professor en suïcidepreventie-onderzoeker van de VU. ‘Veiligheidsplannen voorkomen zelfmoordpogingen bij mensen met suïcidegedachten, omdat ze vertellen wat ze tijdens een crisis kunnen doen.’

Hoe belangrijk het is dat mensen hun veiligheidsplan direct kunnen raadplegen, blijkt uit eerdere onderzoeken. Via de BackUp app kunnen patiënten het veiligheidsplan dat ze samen met hun behandelaar hebben opgesteld op hun mobiele telefoon. Geen papieren plan dat op het bureau blijft liggen, maar een digitaal hulpmiddel dat ze bij de hand hebben.

De 17 patiënten die deelnamen aan het CASPAR-onderzoek vonden de BackUp app 'heel handig', vertelt projectleider Wouter van Ballegooijen aan onderzoeksfinancier ZonMw. ‘Omdat ze hun veiligheidsplan nu altijd bij zich hebben.'

Stemming aangeven via de app

De EMA app werkt anders: die stuurt patiënten 3 tot 4 keer per dag een berichtje met vragen om stemming en suïcidale gedachten op een 7-punts schaal aan te geven. De antwoorden worden verwerkt in een grafiek, die ze met hun behandelaar kunnen bespreken.

Ook de EMA app werd positief beoordeeld in de studie, zegt Van Ballegooijen. ‘Patiënten ontdekten dat hun stemming en gevoelens van hopeloosheid soms per dagdeel wisselen. Dat wisten we al uit suïcidepreventie-onderzoek. Deze app maakt dat ook inzichtelijk voor patiënten. Het gaf hun vaak hoop te ontdekken dat het niet altijd slecht gaat.’

Ook merkten de onderzoekers dat de app kon bijdragen aan de communicatie tussen patiënten en behandelaars. De EMA app houdt van dag tot dag nauwkeurig bij hoe het met iemand gaat, en dat kan meer concrete aanknopingspunten voor de behandeling geven.

ggz-behandelaren nog niet actief

Binnen het onderzoek werden 52 ggz-behandelaren getraind om de apps in hun praktijk toe te passen. Toch droeg het merendeel van de ggz-behandelaren uiteindelijk toch geen patiënten aan om de apps te testen.

‘We zien in veel e-health-onderzoek dat het behandelveld weerbarstig is. Dat heeft te maken met de techniek, waar veel behandelaren nog weinig ervaring mee hebben. In dit onderzoek speelde waarschijnlijk ook mee dat zij hun patiënten elke week moesten vragen naar hun suïcidale gedachtes', aldus Van Ballegooijen.

‘Dat maakt het onderzoek niet minder waardevol’, volgens de onderzoeker. Door het onderzoek naar de app verzamelde de VU data die meer inzicht geeft in individuele factoren die leiden tot gedachten aan suïcide. ‘In voorgaande onderzoeken werden patiënten hooguit 2 weken gevolgd. Wij volgden ze 3 tot 6 maanden. Onze data duiden erop dat suïcidegedachtes meer per individu verschillen dan we dachten.’

Lees meer over het onderzoek op de website van ZonMw. De BackUp app is voor iedereen te downloaden via de website van 113.nl. De EMA app is nog niet beschikbaar.