Elizabeth Holmes, oprichter van het bloedtest bedrijf Theranos en Silicon Valley darling, hangt een gevangenisstraf van 20 jaar boven het hoofd vanwege fraude. De rechtszaak tegen Theranos start vandaag. Het medtech bedrijf bleek een luchtkasteel.
In 2018 werd Holmes al aangeklaagd, maar na lang uitstel (door de coronapandemie en haar zwangerschap) worden vandaag pas de openingsverklaringen in de zaak tegen Holmes voorgelezen. Ze wordt aangeklaagd voor het vals verklaren over de technologie, het business model en de financiële prestaties van Theranos. Zo werden slechts 12 van de 200 beloofde bloedtesten uitgevoerd. Het gaat om een fraude met meer dan 700 miljoen dollar aan gedupeerde investeerders en daarnaast vele patiënten die fysieke, mentale en financiële schade opliepen.
Slachtoffer of dader?
De eerste ingeleverde stukken van de advocaten van Holmes (37) suggereren dat haar voormalige (romantische) zakenpartner Ramesh Balwani haar manipuleerde en mentaal misbruikte. Hij had volgens het juridische team valse beloftes gedaan over de mogelijkheden van de Theranos apparaten. Balwani ontkent dit. Hij moet volgend jaar zelf voor de rechter verschijnen wegens fraude. Ook zal de verdediging waarschijnlijk aandragen dat Holmes daadwerkelijk geloofde dat de techniek werkte, maar dat ze de complexe wetenschap aan de achterkant niet snapte. De rechtszaak zal zo’n vier maanden in beslag nemen. Een jury zal uiteindelijk bepalen of Holmes schuldig is aan het oplichten van patiënten en investeerders.
Revolutie diagnosticeren
Elizabeth Holmes studeerde aan de befaamde Stanford University en besloot op haar 19e om een eigen bedrijf te beginnen. Ze zou een revolutie op gang brengen in de gezondheidszorg, met behulp van een lab-on-a-chip technologie. De termen ‘therapy’ en ‘diagnosis’ stonden centraal en vormden in 2003 de nieuwe naam van het bedrijf: Theranos. Het idee was een revolutionaire bloedtest. Een paar druppeltjes bloed waren genoeg om tientallen aandoeningen zoals kanker en diabetes op te sporen. Innovatieve labapparaten, ter grootte van een magnetron, analyseerden de bloeddruppels razendsnel. Mensen hoefden nu niet meer continu te prikken, ergens ver weg in een ziekenhuis. Het zou de kosten van de zorg reduceren en aandoeningen vroegtijdig opsporen.
Investeerders overtuigen
Met haar charmes viel Holmes in de smaak bij grote investeerders. Ze kreeg met haar American Dream een prominente plek op de cover van Fortune. Het bedrijf groeide razendsnel. Ze haalde meer dan 700 miljoen dollar aan kapitaal op. De waarde werd geschat op zo’n 9 miljard dollar. Theranos startte met grote mediacampagnes en politici werden gepaaid om de commerciële sector meer mogelijkheden te geven met direct-to-consumer tests, zonder tussenkomst van een medische professional. Theranos startte een partnership met supermarktketen Walgreens. Door die samenwerking konden consumenten op honderden locatie bloedtests uitvoeren, tijdens het shoppen in een Walgreens winkel of winkelcentrum. Zo’n 176.000 patiënten voerden miljoenen bloedtesten uit via Theranos.
Kritiek medici en Wall Street Journal
Maar in 2015 spatte haar droom langzaam uiteen. Het waren in eerste instantie medische professionals, waaronder John Ioannidis en Eleftherios Diamandis, die haar bekritiseerden. Grootste kritiekpunt was dat niet duidelijk was hoe de techniek achter de bloedtest werkte en of het betrouwbaar was. Dit was nooit in enig wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd. Ook de Wall Street Journal (WSJ) beet zich vast in het Theranos concept. Zo zou het bedrijf afhankelijk zijn van traditionele lab apparatuur, in plaats van nieuw ontwikkelde innovaties. Bij maar een klein aantal van de 200 labtesten werd de gepatenteerde techniek ingezet.
Een Theranos medewerker kaartte intern de misstanden aan, maar werd niet gehoord. Hij werd als klokkenluider een belangrijke bron voor de krant. Het bedrijf probeerde zich tevergeefs te verdedigen door dure advocaten op de critici af te sturen. Zo waren de verklaringen in de Wall Street Journal volgens Theranos feitelijk en wetenschappelijk onjuist.
Gezondheidsautoriteit grijpt in
Maar ook de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten roken onraad. Slechts 1 bloedtest van Theranos was ooit goedgekeurd, namelijk bij het opsporen van herpes. Daar kwamen ook nog eens veel klachten over binnen. Na druk van de FDA besloot Theranos de test niet meer aan te bieden. En de revolutionaire lab apparaten bleken verkocht te zijn zonder te zijn gebouwd. Veel artsen namen de labresultaten van Theranos voor waar aan en dat had consequenties voor patiënten. Ze kregen inaccurate testresultaten terug. Sommigen kregen te horen dat ze een auto-immuunziekte hadden, terwijl dit niet het geval bleek te zijn.
De gezondheidsautoriteiten grepen vijf jaar geleden in en verboden het gebruik van de bloedtest van het bedrijf. Investeerders klaagden het bedrijf aan en met voormalige patiënten werd een financiële regeling getroffen. Velen startten rechtszaken voor de opgelopen medische schade door foute diagnoses. In 2018 stapt Holmes op bij Theranos. In datzelfde jaar liet de nieuwe CEO weten dat het bedrijf werd ontbonden, omdat er geen overnamekandidaten waren.
Meer weten over het schandaal? Er verscheen een boek (Bad Blood), geschreven door John Carreyrou, die als journalist van WSJ vanaf het eerste uur was betrokken bij de publicaties over Theranos. En HBO zond een succesvolle documentaire uit (The Inventor: Out for Blood in Silicon Valley). De komende weken zal duidelijk worden in hoeverre Holmes slachtoffer of dader blijkt in het Theranos schandaal.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!