Antoni van Leeuwenhoek opent hybride OK bij tumor ingreep

Het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) ziekenhuis zet sinds kort een bijzondere hybride operatiekamer in. De zogenaamde CT Angio Combinatie is een verrijdbare CT-scanner, die naast de standaard röntgenapparatuur wordt ingezet bij een tumor ingreep. Daarmee is het mogelijk om tijdens het behandelen van tumoren tegelijkertijd diagnostiek en invasieve therapie (zonder snijden) toe te passen.

Het Duitse Siemens Healthineers ontwikkelde het systeem. Het is een geïntegreerd geheel tussen de CT-scan en de röntgenapparatuur op de operatiekamer. Tijdens de operatie schuift de CT-scan via een rails over de behandeltafel. Gedurende de behandeling voert het systeem de scan uit. Zo ziet de interventieradioloog tijdens de behandeling nog beter de tumor en kan hierdoor preciezer werken om zo de gecompliceerde tumoren met succes behandelen. Het AVL laat weten dat de patiënt nu niet meer verplaatst hoeft te worden tijdens een radiologie behandeling. Dit scheelt volgens het ziekenhuis niet alleen tijd, maar ook voorkomt het dat de patiënt steeds net iets anders komt te liggen tijdens een scan. Het risico op een vertekend beeld ligt daarmee aanzienlijk lager.

Behandeling tumor

Het Amsterdamse Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis is gespecialiseerd in kankeronderzoek en kankerbehandelingen. De hybride operatiekamer biedt volgens het ziekenhuis verschillende interventiebehandelingen binnen oncologie. De CT Angio Combinatie wordt ingezet bij de behandeling van tumoren via slagaders en lymfebanen (microwave ablatie, cryoablatie en radiofrequente ablatie). Deze behandeling is gangbaar bij patiënten die een tumor hebben in de nieren, bijnieren, lever, longen, lymfeklieren of het skelet. Ook biedt de hybride operatiekamer uitkomst bij de behandeling van chirurgische complicaties en tumoren via de slagader en de lymfebaan (embolisatie). Tot slot zijn ook de patiënten gebaat waarvan de botten worden gestabiliseerd, die zijn aangedaan door een tumor (cementoplastiek, vertebroplastiek) en bij biopten en puncties voor weefselonderzoek.

Opmars gebruik hybride ok

De hybride operatiekamer is een zorginnovatie die de logistiek in één ruimte houdt. De chirurg, het OK-team en de radioloog staan samen aan de operatiekamer. Één operatie bestaat nu uit een combinatie van verschillende ingrepen. Dit biedt ook voordelen op operationeel vlak. Veel ziekenhuizen krijgen regelmatig te maken met besluitvorming op het gebied van huisvesting. Bijvoorbeeld in het beslissingsproces om interne ruimtes een andere invulling te geven. Of wanneer compleet nieuwe medische complexen worden gebouwd. Dit vraagt om een flexibiliteit in het gebruik van medische apparatuur en operatiekamers. Daarin spelen hybride operatiekamers een grote rol. Ze zijn de laatste jaren aan een stille opmars begonnen.

Veel academische centra en topklinische ziekenhuizen in Nederland maken inmiddels gebruik van hybride operatiekamers. Maar ook streekziekenhuizen blijken de weg naar de operatiekamer van de toekomst te hebben gevonden. Zo nam het Friese ziekenhuis Nij Smellinghe enkele maanden geleden een vernieuwd operatiecomplex in gebruik. Patiënten met een vaataandoening of met een complexe neurochirurgische operatie aan de wervelkolom worden nu behandeld vanuit een hybride operatiekamer. Ook hier vindt tegelijkertijd een CT-scan plaats. Dit geeft de neurochirurg een 3D-beeld. Die past op basis van deze beelden de positie van implantaten aan en kan ze ook aanpassen. Zo voorkomt het ziekenhuis een verwijzing naar een topklinisch of academisch ziekenhuis.

Kritiek op meerwaarde

Toch zijn er nog veel vragen over het daadwerkelijk functioneren van de hybride operatiekamer, zo bleek uit een kritisch stuk in Medisch Contact eerder dit jaar. Zo liggen de kosten ten opzichte van een normale operatiekamer veel hoger en weegt dit financieel niet altijd op tegen de baten. Een van de redenen voor de hoge kosten is omdat de hybride ok minder wordt ingezet dan de normale ok. Binnen veel specialismen bestaat nog twijfel over de klinische meerwaarde van deze zorginnovatie. Meer onderzoek lijkt nodig om de techniek als structurele verbetering te implementeren binnen de specialistische zorg.