Digitale huisartsenpraktijk Arene wil komaf maken met tekort aan Nederlandse huisartsen

Met de komst van de Nederlandse digitale huisartsenpraktijk Arene willen initiatiefnemers Lennard van Dongen, Jan-Frans Mutsaerts en Jasper Schellingerhout afrekenen met het huisartsentekort. De praktijk zal zowel digitale als fysieke consultaties aanbieden.

Zo’n tweetal jaar geleden meldde de Nederlandse Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) dat ongeveer een derde van alle huisartsenpraktijken een tekort had aan huisartsen. Huisartsen die bijvoorbeeld met pensioen gaan, kunnen maar geen opvolger vinden waardoor sommige patiënten al jaren geen huisarts meer hebben. Dat tekort lijkt zich vooral af te spelen in onder andere Zeeland, Midden-Gelderland, de Rijnstreek en Zuid-Limburg. Naar verwachting zal ook de Randstad over enkele jaren in de problemen komen.

Ook Jan-Erik de Wildt, trendwatcher eerstelijnszorg, bevestigt dat er nog steeds een acuut tekort is aan huisartsen in Nederland. Vooral in dunbevolkte gebieden als Zeeland, Drenthe of Groningen begint de situatie te verslechteren. “Dat tekort is enerzijds te wijten aan de vergrijzing van de huidige Nederlandse huisartsen en de beperkte hoeveelheid huisartsen die mogen worden opgeleid. Tijdens een opleiding geneeskunde wordt onvoldoende rekening gehouden dat er vandaag steeds meer vrouwelijke huisartsen zijn die geen vier of vijf dagen in de week werken, maar drie. Als je daarvan bijvoorbeeld maar drie opleidt, heb je maar twee plaatsen echt opgevuld in Nederland. Daardoor ontstaat een mismatch tussen het aantal opgeleide huisartsen en de vraag ernaar.”

Tekort aanpakken

Net daar wil de digitale huisartsenpraktijk Arene iets aan doen. Sinds 2016 bestonden er al digitale diensten voor patiënten van het huisartsenteam De Keen in Etten-Leur, maar die waren altijd gebonden aan de lokale praktijk zelf. Daarom wilden initiatiefnemers Lennard van Dongen, Jan-Frans Mutsaerts en Jasper Schellingerhout nu ook een online project op poten zetten voor mensen buiten het verzorgingsgebied van hun praktijk.

Met de uitrol van Arene – een volledig zelfstandige huisartsenpraktijk dat volledig los staat van hun eigen praktijk en gebruik maakt van hybride zorgmiddelen – wil mede-oprichter Jan-Frans Mutsaerts iets aan het huisartsentekort in Nederland doen. “We richten ons niet op mensen die al een huisarts hebben. Iedereen in Nederland heeft gewoon een eigen huisarts en dat willen we ook graag zo houden. Alleen zijn er vandaag heel veel Nederlanders die geen huisarts hebben omdat er in bepaalde gebieden een tekort is.”

Breed aanbod

Arene biedt een breed aanbod van digitale communicatiemogelijkheden, zodat je alleen naar een huisartsenpraktijk hoeft als een fysieke beoordeling echt nodig is, stelt Mutsaerts. Om dat te realiseren werkt het nauw samen met reguliere huisartsenposten. “Er zijn in sommige gebieden huisartsen te weinig, en in andere gebieden zijn er net op overschot. Uit de gebieden waar bijvoorbeeld te veel is, kunnen mensen de digitale zorg gebruiken om het werk beter te verdelen. Mocht een fysieke afspraak dan nodig zijn, dan kan je ook altijd bij die dokter op fysieke consultatie gaan.”

Volgens de dokter lijkt Arene daarom erg goed op een conventionele huisartsenpraktijk. “Het enige verschil is dat wij de digitalisering van de zorg volledig omarmen: digitaal afspreken waar het digitaal kan, fysiek afspreken waar het fysiek moet. Van alle vragen die bij de huisarts komt, zijn meestal de helft ervan goed organiseerbaar via digitale communicatiemiddelen als beeldbellen. Als iemand bijvoorbeeld last heeft van een verkoudheid, stuurt de patiënt ons wat foto’s door waardoor wij een recept kunnen sturen naar de apotheker, enzovoort.”

Veel huisartsen keren terug naar het oude normaal, maar er zijn door corona veel meer kansen voor hybride zorg
- Jan-Frans Mutsaerts

In vijfde versnelling

Door het coronavirus is de digitalisering van de zorg in Nederland in vijfde versnelling geschakeld, zegt De Wildt. “Mensen zien nu eigenlijk pas in dat heel veel dingen ook online kunnen gebeuren. Jongeren werkten al grotendeels online, bestelden spullen online en leefden ook volledig online. Zij willen ook online bediend kunnen worden door een zorgkundige.” Ook Mutsaerts beaamt die analyse. “Je ziet wel dat weer heel veel huisartsen teruggaan naar het oude systeem met fysieke consultaties, maar er bestaan steeds meer mogelijkheden voor de hybride zorg.”

Nieuwe digitale projecten als Arene zien zorgverzekeraars ook maar al te graag komen, analyseert De Wildt nog. “Verzekeraars hebben zorgplicht in Nederland. Als iemand meldt dat hij of zij geen huisarts heeft, dan is de verzekeraar verplicht een huisarts voor die persoon te zoeken. Op het moment dat die dat niet kan, wordt de verzekeraar daarop aangesproken.” Arene komt dan als een geschenk uit de hemel gevallen. “Als iemand dan zegt aan zijn zorgverzekeraar dat hij of zij een online huisarts heeft, voldoet een verzekeraar ook aan hun zorgplicht.”

Kritiek

Toch lijkt niet elke Nederlandse huisarts even enthousiast te zijn voor het hybride zorgproject. Zo kreeg Mutsaerts al enkele kritische opmerkingen dat de zorg op die manier ‘lui’ en ‘onpersoonlijk’ zou worden. “Het verwijt dat deze soort zorg 'lui' zou zijn, begrijp ik niet helemaal. ‘Onpersoonlijk’ hoeft het hele gebeuren ook helemaal niet te zijn, want we willen ons expliciet richten op die mensen die geen huisarts vinden. In het slechtste geval krijg je bij elke digitale consultatie altijd een nieuwe dokter bij wie je terecht kan. Maar dan nog is het veel belangrijker en beter om wel een huisarts te hebben dan er elke keer weer een nieuwe te moeten zoeken.”

Meer zelfs, vindt Mutsaerts, mensen staan helemaal niet weigerachtig tegenover het idee van hybride zorg. “Als je alles digitaal doet, kost het gehele proces je hoogstens een tiental minuten in plaats van ergens naar toe te gaan en ergens in een wachtzaal te zitten. In onze andere huisartsenpraktijk bieden we zelf ook al heel wat hybride zorgvormen aan, en daar wordt al heel frequent gebruik van gemaakt.”