Merken verzekeraars een versnelling in digitale zorg?

Wat merken verzekeraars van de toename van digitale zorg als gevolg van de coronacrisis? Hoe stimuleren zij de mogelijkheden voor digitale zorg? En worden telemonitoring, beeldbellen en leefstijl-interventies het 'nieuwe normaal'?

Tijdens de coronacrisis is de zorg voor een deel van de 240.000 patiënten met chronisch hartfalen noodgedwongen uitgesteld. Gupta strategist becijferde dat bij 1 op de 3 hartpatiënten de zorg uitgesteld of afgezegd, wat leidt tot ongeveer 45% minder hartzorg. Afspraken op de poli gingen niet door, of patiënten meden zelf het ziekenhuis, uit angst voor besmetting. 

Telemonitoring

In verschillende ziekenhuizen is als gevolg van de crisis met meer snelheid en urgentie telemonitoring ingevoerd, waarbij hartfalen patiënten thuis hun gewicht, bloeddruk en hartslag in een app of website kunnen bijhouden.

Ondersteunt door zorgverzekeraar VGZ besloten zes ziekenhuizen samen te gaan werken om de verschillende zorgpaden met elkaar te gaan vergelijken. Het zijn ziekenhuizen die telemonitoring allemaal op een verschillende manier inzetten. Met het vergelijken van de zorgpaden willen de ziekenhuizen en de verzekeraar meer kennis opdoen over wat wel en niet werkt, en wat zinnig is voor de patiënt.

Door telemonitoring verandert het werk van de verpleegkundige van het uitvoeren van controles naar het analyseren van de controles uit de app. Steeds meer wordt digitaal: in plaats van fysieke poliklinische controles hebben de verpleegkundigen vooral contact via de app of telefonisch. Het voordeel is dat verpleegkundigen sneller kunnen ingrijpen als de waardes van de patiënten veranderen en laagdrempelig de medicatie aanpassen. “Ik zie wat telemonitoring hartfalen voor patiënten doet en de voordelen die het hen biedt en daar krijg ik als verpleegkundige energie van”, zegt verpleegkundige Jolanda de Goeij - Dijst van het Dijklander ziekenhuis, waar telemonitoring voor een groep van 55 patiënten wordt ingezet.

Digitale therapie

Eerder schreef Smarthealth over iPractice, een online psychologiepraktijk gevestigd in Amsterdam. iPractice kan patiënten met een huisartsverwijzing digitaal helpen met een intake en behandeling, hoewel er ook een fysieke spreekruimte is. Zorgverzekeraars Menzis en VGZ sloten een contract met de GGZ-aanbieder tijdens de crisis. Volgens Menzis zorgt de werkwijze van iPractice ervoor dat psychologische hulp ook tijdens de coronacrisis binnen handbereik is. Arnoud van der Geijs, productexpert GGZ van Menzis, zegt over die samenwerking: “iPractice zorgt ervoor dat cliënten dagelijks kunnen inchecken via een interface. Dat is uniek. De capaciteit van de GZ-psychologen is zo aanzienlijk uitgebreid: door technologisch slim handelen kan iPractice 40% meer cliënten behandelen dan in het reguliere stelsel. Dat is belangrijk. Niet alleen ten tijde van corona, maar ook in het licht van de wachtlijsten in de GGZ-sector.”

Ook Zilveren kruis ziet een toename van het aanbod en het gebruik van digitale therapie. “We zien bij diverse zorgsoorten een enorme toename van het aanbod en daarmee de toegankelijkheid van digitale zorg. Steeds meer huisartsen bieden nu de mogelijkheid van een online huisartsenconsult. Dankzij telemonitoring hoeven kwetsbare hart- en longpatiënten niet meer voor reguliere herhaalbezoeken naar het ziekenhuis. En ook binnen de GGZ heeft online behandeling een vlucht genomen”, aldus Jeppe Delver van Zilveren Kruis. 

“Niet terug naar het oude normaal”

Volgens Zilveren Kruis geven GGZ-aanbieders geven aan er door online zorg meer cliënten behandeld kunnen worden. Delver: “Ook cliënten die al op een wachtlijst stonden krijgen versneld zorg online. Een digitale behandeling gaat via online opdrachten, videobellen of een mix hiervan. Met een telefoon, tablet of computer kunnen patiënten online contact hebben in een beveiligde omgeving. Soms wordt de behandeling volledig online gegeven, ook is er sprake van blended zorg waarbij online en traditionele behandeling elkaar aanvullen.”

“Wij vinden het dan ook van belang dat patiënten ook straks gebruik kunnen blijven maken van digitale zorg. We moeten niet terug naar het ‘oude normaal’ maar samen met alle betrokkenen het nieuwe normaal omarmen. Voor zowel de patiënt als de zorgverleners. Digitale zorg is immers ook gedeelte van de oplossing voor het stuwmeer van uitgestelde behandelingen.”

Ook een opvallende constatering: de zorg wordt beter doordat de ‘oude’ situatie wegvalt. Mark van Houdenhoven, CEO van de Maartenskliniek, schrijft in Medisch Contact hoe de peuterrevalidatie voor kinderen met een ontwikkelingsachterstand werd voortgezet via beeldbellen, en oefeningen voor thuis in plaats van in de kliniek. “Dat lukte. Sterker: tot mijn verrassing werd de zorg er beter van. Door beeldbellen kregen de behandelaren meer zicht op de thuissituatie. Zij zagen hoe kinderen in hun eigen omgeving functioneren. Daardoor konden zij oefeningen op maat maken voor het kind, het huis en het gezin. Ze namen ook de ouders waar in hun rol als coach bij de oefeningen. Niet in de klinische omgeving van de peuterrevalidatie. Niet op bezoek bij de behandelaar. Maar in hun eigen thuis, ter plekke, op het juiste moment. Zodoende kon er meteen worden bijgestuurd.” Volgens Van Houdenhoven kan idee dat “het stenen ziekenhuis het centrum van de zorgwereld is”, worden losgelaten, als je kijkt naar de ervaring bij de peuterrevalidatie.

Aandacht voor leefstijl

Ook Menzis merkt veel aandacht voor eHealth, zegt woordvoerder Joeri Veen. “In de eerste weken van de corona crisis zagen we vooral veel aandacht voor beeldbellen, bij alle type zorgverleners. We zien dat een deel van de aandacht voor beeldbellen ook weer afneemt naarmate de crisis verder over zijn hoogtepunt is. We zullen als zorgverzekeraar aandacht blijven vragen voor dit onderwerp, bijvoorbeeld via ons zorginkoopbeleid. We denken dat consulten op afstand ook post-corona een enorme verbetering van dienstverlening voor patiënt en behandelaar teweeg brengen. Het reduceert onnodig reizen en kan helpen om onnodige doorverwijzingen te voorkomen. Voor een belangrijk deel van het medische werk is alsnog fysiek onderzoek nodig, maar dat is niet voor alle situaties het geval en dat kunnen scheiden is een belangrijke vaardigheid voor de toekomst.”

SamenGezond van Menzis

Volgens Veen is er ook veel aandacht voor bredere onderwerpen zoals gegevensuitwisseling in de zorg, preventie en zelfmanagement. Menzis ontwikkelde het SamenGezond programma, een gratis gezondheids- en preventie coach voor iedereen. Volgens Marike Wijnberg van Menzis werden de online leefstijlinterventies die Menzis vanuit SamenGezond aanbiedt ‘meer dan gemiddeld afgenomen’ tijdens de coronacrisis. “Je kunt hierbij denken aan cursussen op het gebied van minder piekeren, grip krijgen op stress en dagplanningen voor het gezin. Ook daar oriënteren mensen zich nu meer dan gemiddeld op thema’s als gezonder eten, betere werk-privé balans en meer bewegen.”