Nederlandse Untire app moet internationale markten openen voor Tired of Cancer

Voor Bram Kuiper en Door Vonk markeerde deze week een belangrijk moment dat elke ontwikkelaar van apps herkent: de eerste publieke beschikbaarheid van je app in de stores van Apple en Android. Na maanden of zelfs jaren denk- en programmeerwerk ga je als maker ontdekken of gebruikers je toepassing zullen vinden tussen honderdduizenden andere apps, en vooral wat ze ervan vinden.

De app die Kuiper en Vonk met hun medewerkers en adviseurs ontwikkelden heet Untire en is gericht op (ex)kankerpatiënten die worstelen met (soms) extreme vermoeidheid. Dit probleem is bij bijna de helft van hen dusdanig langdurig en ernstig dat men nauwelijks meer kan deelnemen aan het dagelijks leven. Wereldwijd gezien zijn dat tientallen miljoenen mensen.

De gemeenschappelijke achtergrond van Kuiper en Vonk is het Helen Dowling Instituut (HDI), een gespecialiseerde GGZ-instelling die kankerpatiënten helpt bij de verwerking van psychische problemen. Psycholoog Kuiper was daar tot zijn afscheid in 2017 zeventien jaar lang directeur, Vonk adviseerde het instituut over strategische fondswerving.

Untire bevat veel animaties, gesproken teksten en oefeningen

“Dat hoort nu eenmaal bij kanker of bij de chemo”

Het HDI heeft in de Nederlandse kankerzorg een goede reputatie als kenniscentrum rond kanker gerelateerde vermoeidheid. Volgens Vonk is dit een onderschat probleem, dat vaak niet wordt herkend of wordt weggewuifd: “Dat hoort nu eenmaal bij kanker of bij de chemo”. Maar wanneer de behandelingen zijn gestopt, kan de vermoeidheid blijven, met grote gevolgen voor het dagelijks functioneren.

Het HDI ontwikkelde in de loop der jaren vanuit de cognitieve gedragstherapie en mindfulness gebaseerde cognitieve therapie een methode om kanker-gerelateerde vermoeidheid tegen te gaan. Eerst gebeurde dat alleen in face-to-face groepen, maar vanaf 2009 ook met een web-toepassing Minder Moe bij Kanker.

Minder Moe bij Kanker is een echte therapie/interventie waar je een verwijzing voor moet hebben en die wordt ondersteund door wekelijks (mail) contact met een vaste therapeut. Dit is een door de zorgverzekeraar vergoede therapie en een Nederlandstalig product.

Bram Kuiper: "We hebben iets unieks in handen met Untire" (foto Tjitske Sluis)

Voor Kuiper en Vonk begon het idee te rijpen dat kankerpatiënten over de hele wereld toegang zouden moeten hebben tot de aantoonbare succesvolle therapieresultaten. Vonk: “In Nederland is de oncologische zorg goed geregeld, en is er ook aandacht voor de psychosociale aspecten. We zijn op dat gebied redelijk uniek, want in veel andere landen is er veel te weinig aandacht voor de vermoeidheidsklachten bij kanker.  Er is volgens ons ook wereldwijd gezien geen vergelijkbare oplossing als onze app.”

Van instituut naar startup

De twee besloten in 2012 om los van het Helen Dowling Instituut de startup Tired of Cancer op te richten, met als missie om een app te ontwikkelen die een effectief zelfmanagementprogramma biedt bij vermoeidheidsklachten.

Volgens Vonk was de keuze voor een aparte startup logisch: “Wanneer je een app wilt ontwikkelen voor een wereldmarkt, heb je een andere dynamiek nodig dan de manier waarop je met stakeholders in de Nederlandse oncologie-wereld overlegt. Andere adviseurs, een ander team en andere verdienmodellen.”

In het begin investeerden Kuiper en Vonk eigen gelden (spaargeld, verhogen hypotheek). Later haalden zij beurzen, subsidies en leningen binnen. De grote doorbraak kwam door de toekenning van een EU subsidie in het kader van het Horizon 2020 SME Phase II progamma. Dat is er op gericht om kleine ondernemingen te helpen technologische innovaties naar de markt te brengen. “Met die subsidie konden we mensen aannemen en serieus werk maken van de ontwikkeling van de app.”

De Untire versie die nu in de app stores staat is Engelstalig. Kuiper en Vonk kozen er zoals gezegd voor om te mikken op het buitenland, omdat daar volgens hen de behoefte aan toegankelijke behandelingen het grootst is. De Universiteit van Groningen is projectpartner in het EU project, en zal in de loop van dit jaar internationaal proefpersonen gaan werven voor een wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van Untire.

Vaas van Energie

Ondanks het ruimere budget viel het niet mee om het gedachtegoed achter de bestaande web-toepassing te vertalen naar een aantrekkelijke app. Kuiper en Vonk hadden geen ervaring met de ontwikkeling van apps “Een aanpassing waarvan wij dachten dat die miniem was, leverde soms enorm veel meerwerk op”, zegt Vonk. En juist in de beginfase moest er veel worden aangepast, in de zoektocht naar een verleidelijk ontwerp en een groot gebruiksgemak, met behoud van de effectiviteit. “Pas toen we een ervaren product manager in ons team kregen ging de ontwikkeling beter lopen”, zegt Vonk. “Die interface tussen je eigen team en de appbouwer is cruciaal in de ontwikkeling.”

Untire: zelfmanagement app voor vermoeidheid

Bij het eerste gebruik van Untire app krijgt de gebruiker een uitleg met aantrekkelijke, korte animaties. De app bevat ook bij verder gebruik veel gesproken uitleg en animaties om concepten te verhelderen. Er is een centrale plaats voor de metafoor van de ‘Vaas van Energie’. Daarmee kan de gebruiker inzichtelijk maken wat energie oplevert, wat energie kost en waar de structurele ‘lekken’ zitten. Stress of slaapgebrek kunnen bijvoorbeeld voor chronisch energieverlies zorgen.

Netflix, Spotify of Untire?

Een lakmoestest voor de app is het vinden van een duurzaam verdienmodel, zegt Vonk. De basis-versie van de app is gratis, maar voor de extra functies is een betaald abonnement nodig van 12,99 euro per maand of 79,99 euro per jaar. De harde praktijk leert dat het niet eenvoudig is om gebruikers Netflix of Spotify-achtige tarieven te vragen voor apps in de medische sfeer.

Wanneer werkgevers of verzekeraars een bijdrage leveren of de Untire app aanbieden dan zal er een grotere markt beschikbaar zijn, denkt Vonk. Coaching-apps voor diabetes of COPD vinden ook steeds vaker hun weg naar verzekerde zorg.

Maar het uiteindelijke succes van de app zal volgens haar afhangen van de ervaringen van gebruikers. Wanneer die door het gebruik van de app een verbetering in hun kwaliteit van leven ervaren, en daardoor worden gestimuleerd om de app te blijven gebruiken, dan moet er volgens Vonk ook een financieringsmodel te vinden zijn. “Volgens ons bieden we een tot nu toe nog niet bestaande oplossing voor een onderschat en ingrijpend probleem. We mikken op de miljoenen mensen die er baat bij kunnen hebben, dat is onze moonshot."