Veel vragen over juridische voorwaarden en verplichtingen bij zorg op afstand

De coronacrisis heeft tot een toename van zorg op afstand geleid. Fysieke consulten worden door e-consults vervangen, behandelingen worden deels digitaal aangeboden en via een tablet communiceren wordt steeds gebruikelijker. Omdat een zorgaanbieder bij het gebruik van beeldschermzorg nog steeds verantwoordelijk is voor de kwaliteit van zorg, doet hij of zij er goed aan om aan de nodige verplichtingen te voldoen. Maar wat is nodig?

Itte Overing, juridisch adviseur bij ICTRecht: "Als gevolg van de versnelde digitalisering door de covid-pandemie merkten wij dat leveranciers en zorgaanbieders veel vragen hebben over juridische randvoorwaarden en verplichtingen. ICTRecht ontwikkelde daarom deze nieuwe factsheet, waarmee we een overzicht bieden waar leveranciers en zorgaanbieders aan moeten voldoen."

Digitale zorg thuis

Digitale zorg neemt een vlucht, versneld door de covid-pandemie. Zo is er bijvoorbeeld de Stimuleringsregeling E-health Thuis (SET), waarmee het ministerie van VWS recent 77 miljoen euro extra vrijmaakte voor ondersteuning en zorg op afstand via digitale toepassingen.

Beeldschermzorg blijft nodig om de kwaliteit van zorg zo goed mogelijk te waarborgen, niet alleen in tijden van de coronacrisis, maar ook daarna. Omdat zorgaanbieders bij het gebruik van beeldschermzorg nog steeds verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van zorg, doen zij er goed aan om de nodige juridische afspraken te maken. ICTRecht helpt organisaties op weg met twee factsheets.

Informatie in het patiëntendossier

Allereerst kennen zorgaanbieders een aantal wettelijke verplichtingen. Zo moet een zorgaanbieder of hulpverlener voldoen aan zijn zorgplicht, en mag hij de gegevens die onderdeel uitmaken van het patiëntdossier niet zomaar weggooien, bijvoorbeeld omdat er een bepaalde bewaartermijn geldt. Deze wettelijke verplichtingen zijn ook van toepassing bij de inzet van zorg op afstand.

De dossierplicht uit de WGBO geldt ook bij het verlenen van zorg op afstand, bijvoorbeeld bij beeldschermzorg. Dit houdt overigens niet in dat de volledige gesprekken via het communicatiemiddel opgeslagen moeten worden, wel moet de relevante informatie (ook) in het dossier van de patiënt opgenomen worden. Deze plicht – en de verplichte bewaartermijn voor patiëntgegevens - ligt in eerste instantie bij de hulpverlener, niet bij de leverancier die de beeldschermzorg-applicatie levert, aldus ICTRecht. Wel is het goed de hulpverlener hierbij te ondersteunen.

Privacy

Privacy speelt natuurlijk een belangrijke rol, nu er meer digitaal gewerkt en gecommuniceerd wordt tussen zorgverleners onderling en tussen patiënten en zorgverleners. Garanderen de gemaakte afspraken voldoende bescherming van de privacy van patiënten? Op grond van de WGBO en de AVG is adequate beveiliging van de verwerkte gegevens noodzakelijk. Zo zijn een verwerkersovereenkomst, een verwerkersregister en het aanstellen van een functionaris gegevensbescherming (FG) in bepaalde gevallen verplicht.

Indien de applicatie waarmee op afstand zorg wordt geleverd een hoog privacy risico oplevert voor de cliënten, dan is het uitvoeren van een Data Protection Impact Assessment (DPIA) verplicht. Een DPIA geeft een beeld van de privacy en databescherming risico's. Een voorbeeld: een applicatie voor de geestelijke gezondheid die draait op servers buiten een fysieke locatie van de zorgaanbieder, en waarbij de door zorgaanbieders ingevoerde gegevens extern worden opgeslagen. Dan is het van belang dat de informatiebeveiliging door de leverancier aan de wettelijke vereisten voldoet en blijft voldoen. Het is aan leveranciers om een Data Protection Impact Assessment te faciliteren.

Digitaal medicatie voorschrijven

De afgelopen maanden zagen we dat beleidsregels door de coronacrisis ook versoepeld werden. Normaliter is het verboden op grond van de Geneesmiddelenwet om na enkel digitaal contact medicatie voor te schrijven. Maar vanwege het coronavirus is hierop een uitzondering gemaakt door de Nederlandse Zorgautoriteit. Inmiddels mogen zorgaanbieders ook na digitaal contact medicatie worden voorschrijven.

De factsheet gaat ook in op de verplichtingen bij het ontwikkelen aanbieden van een medisch hulpmiddel. Wat zijn de verplichtingen wanneer je een medisch hulpmiddel inkoopt, zelf ontwikkelt of aanbiedt?

In de factsheet Zorg op afstand van ICTRecht staan de relevante wettelijke verplichtingen bij zorg op afstand op een rij. Heeft u juridische vragen over zorg op afstand? Via de website vindt u nog meer informatie over juridische verplichtingen en advies bij zorg op afstand. ICTRecht is ook telefonisch bereikbaar via 020 663 1941 of per e-mail via info@ictrecht.nl.