Blog: ask not what your country can do for you

Wie ook de nieuwe minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zal worden, aan adviezen geen gebrek. Het afgelopen half jaar regende het whitepapers, oproepen, agenda's, nota's en aanbevelingen. Om die allemaal door te spitten en op hun substantie te beoordelen hebben ze op het ministerie waarschijnlijk extra mensen moeten aannemen.

Deze week verscheen, strategisch tijdens de formatie, de tweede Agenda voor de Zorg. Vertegenwoordigers van patiënten/cliënten/ouderen, zorgaanbieders en zorgverleners, publieke gezondheidsdiensten en zorgverzekeraars zien zich naar eigen zeggen geplaatst voor "nieuwe opgaven om de zorg toegankelijk, betaalbaar, solidair en kwalitatief hoogstaand te houden". Daarom hebben ze zich gebundeld om breed gedragen voorstellen aan de nieuwe regering te doen.

Dat zo'n brede coalitie zich al polderend naar een ambitieuze agenda vergadert, daar is natuurlijk niets mis mee. De belangrijkste punten zijn bekende favorieten, zoals meer betrokkenheid van patiënten, aandacht voor preventie, zorg voor voldoende personeel. Waar de issues gevoeliger worden, zoals deregulering, wordt ook het taalgebruik bloemiger, en rept men van verdiend vertrouwen, gepast toezicht en onnodige administratieve lasten. Met zulke formuleringen kunnen werkgevers, patiënten en zorgaanbieders nog prima door dezelfde deur het polderlokaal verlaten.

eHealth paragraaf

Natuurlijk is er ook een eHealth paragraaf. De partijen willen nieuwe investeringen in goede, toegankelijke, vernieuwende zorg(concepten) en in preventie. Verder willen zorgpartijen dat er een ‘snelweg voor digitale zorg’ komt waarmee de patiënt zorggegevens uit verschillende bronnen kan inzien en delen met zorgverleners. Daarvoor is het nodig dat aanbieders dezelfde standaarden en afspraken gaan gebruiken. Ook hier staat niets waar je het oneens mee kunt zijn.

Wat ik lastiger te verteren vind is de kennelijk onmisbare hulp die daarbij van de overheid wordt gevraagd. Die moet de zoveelste implementatiegroep instellen, ICT-aanbieders verplichten om standaarden te gebruiken en ervoor zorgen dat de ICT-systemen die in Nederland (indirect) met publiek geld bekostigd worden verplicht open koppelvlakken hebben, zodat de data kosteloos beschikbaar komt voor het gebruik op de "snelweg digitale zorg" (die uitdrukking komt op mij trouwens enorm eighties over, net als microcomputer of digischool).

Natuurlijk kan de overheid een handje helpen. Maar ik had het stoerder gevonden wanneer die zorgpartijen (en hun koepels) hun eigen bijdrage aan het gebrek aan gegevensuitwisseling ook als serieus pijnpunt op hun agenda hadden gezet. Zolang bijvoorbeeld ziekenhuizen die op een steenworp van elkaar liggen hun EPD-systemen niet op elkaar afstemmen, en standaarden vooral prima zijn zolang het de standaarden zijn die je zelf gebruikt, moeten de opstellers van het manifest toch ook eens goed in de spiegel kijken. Rond de toepassing van standaarden leeft bij veel zorgaanbieders nog nauwelijks een gevoel van urgentie.

Geen ICT-koppeling in de regio

Ook in de individuele onderhandelingen met IT-leveranciers valt nog een wereld te winnen, wanneer het gaat om standaarden en open koppelvlakken. Ook zonder dat de overheid als grote broer moet komen helpen. Maar daarvoor moet je wel visie en kennis hebben, je poot stijf houden en niet bang zijn om de publieke opinie te mobiliseren. Volgens mij realiseren de meeste zorgbestuurders zich niet half hoeveel inkoopmacht ze hebben, zelfs wanneer het om softwarekosten van 'maar' een paar ton per jaar gaat, typisch voor een kleine zorggroep, laat staan bij de vele miljoenen die ziekenhuizen uitgeven. Maar dan moet je het wel wat handiger aanpakken. En vooral de wil hebben om deze punten van de Agenda voor de Zorg in je eigen beleid prioriteit te geven, in plaats van de verantwoordelijkheid ervoor in zijn geheel te parkeren bij de overheid.