Digitale operatiekamer van de toekomst

Vorige week organiseerde Philips een sneak preview in het VUmc, vandaag wordt Azurion officieel gelanceerd. “De grootste productlancering in de afgelopen jaren”, aldus Philips topman Frans van Houten. Azurion is een platform voor beeldgestuurde medische behandelingen, en bestaat uit apparatuur, software en services. Het VUmc is een van de vier Nederlandse ziekenhuizen waar de nieuwste technologie in een hybride operatiekamer gebruikt wordt.

“Met Azurion komen software, services en apparatuur samen in operatiekamer”, aldus Frans van Houten, CEO van Philips. Voor Philips speelt software een steeds belangrijkere rol om medische beelden te analyseren, te integreren en informatie uit verschillende databronnen te halen. Het grootste deel van Philips ontwikkelcapaciteit wordt momenteel gestoken in software en services, zegt Van Houten. Hij vergelijkt de nieuwe generatie technologie voor beeldgestuurde operaties met de overgang naar de smartphone: “Het is alsof je van een gewone telefoon naar een smartphone gaat, met allerlei apps en toepassingen.”

Minimaal-invasieve behandeling

Als het kan, maken artsen het liefst gebruik van zogeheten minimaal invasieve interventies, zodat patiënten sneller herstellen na een ingreep. Bij minimaal-invasieve behandelingen wordt, door middel van kleinere incisies of het gebruik van kijkinstrumenten, zo min mogelijk schade toegebracht aan de omliggende weefsels en organen die niet worden behandeld of geopereerd. Bijvoorbeeld bij de behandeling van bepaalde tumoren, vernauwde bloedvaten, hartritmestoornissen of hartklepafwijkingen.

Alleen: tijdens zulke behandelingen kan de arts de organen niet direct zien of voelen, omdat hij of zij vaak met een kijkinstrument werkt. Daarom zijn beeldvormings-, meet- en navigatietechnologieën nodig bij minimaal invasieve ingrepen, om organen en weefsels zichtbaar te maken en de plaatsing van bijvoorbeeld implantaten te visualiseren.

TomTom voor het lichaam

Boven de operatietafel in de hybride operatiekamer van het VUmc hangt een enorm beeldscherm. Met de tablet naast de tafel kan de specialist navigeren, eerdere gemaakte beelden opvragen, scans met elkaar vergelijken en 3D-visualisaties tonen op het grote scherm. Drs. Rutger Lely, interventieradioloog bij het VUmc, noemt het systeem ‘een soort TomTom voor het lichaam’. “Azurion helpt ons enorm met navigeren in het lichaam”, aldus Lely. “Je kijkt als het ware door het lichaam heen.”

Het Azurion platform combineert verschillende technologieën die Philips eerder ontwikkelde, waaronder plannings- en navigatiesoftware voor oncologie, vaatchirurgie en neuroradiologie. Azurion koppelt daarnaast alle beelden (CT-scans, MRI, röntgen) aan het elektronisch patiëntendossier van een patiënt. Zo heeft een specialist alle informatie beschikbaar aan de operatietafel.

Dat is een uitkomst, zegt Arjan Hoksbergen, vaatchirurg in het VUmc. “Voordat deze hybride operatiekamer in gebruik werd genomen, moest ik tijdens een operatie naar de gang lopen om beelden op te vragen, of achter me op een beeldscherm kijken, terwijl je bezig bent met een patiënt die voor je op de operatietafel ligt. Dit systeem werkt veel intuïtiever.” Het touchscreen naast de operatietafel is met handschoenen aan te bedienen, en heeft een speciale, antibacteriële coating. Je kunt in- en uitzoomen, net zoals bij een tablet.

Vaatchirurg Arjan Hoksbergen in de nieuwe hybride operatiekamer van het VUmc

Testen in de praktijk

Azurion werd in de afgelopen maanden ontwikkeld samen met specialisten in twintig internationale ziekenhuizen, om het systeem te optimaliseren voor gebruik in de praktijk. In Nederland testte Philips het Azurion platform sinds medio 2016 met het VUmc, het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht, het St. Antonius ziekenhuis in Nieuwegein en het Isala ziekenhuis in Zwolle. De apparatuur wordt in Nederland geproduceerd, nabij de HighTech Campus in Eindhoven.

Philips werkte nauw samen met het VUmc in Amsterdam. Het VUmc startte in 2015 met de bouw van drie nieuwe operatiekamers, waarvan twee hybride operatiekamers met de nieuwste beeldvormende apparatuur van Philips. Begin februari werden de nieuwe operatiekamers in gebruik genomen. “In het VUmc leveren we hoogcomplexe, multidisciplinaire zorg. Dit ziekenhuis is een plek waar state of the art technologie gebruikt wordt, innovaties kunnen worden uitgeprobeerd en mensen worden opgeleid om gebruik te maken van de nieuwste technologie”, aldus Wouter Bos, voorzitter van de raad van bestuur van het academische ziekenhuis.

Een groep specialisten van het VUmc testte Azurion in de afgelopen weken, zowel bij routine ingrepen als complexe behandelingen. In de hybride operatiekamers in het VUmc hoeven artsen een patiënt niet de operatiekamer uit te rijden als ze een röntgenfoto of CT-scan willen maken: die techniek zit verwerkt in het Azurion platform. Groot voordeel volgens de specialisten is dat er bij de geavanceerde beeldtechnologie minder straling of contrastvloeistof nodig is om nieuwe beelden te maken bij patiënten. Waar patiënten bij traumachirurgie voorheen naar een andere operatiekamer moesten worden gereden, kunnen verschillende behandelingen en beeldvorming nu in één operatiekamer plaatsvinden.

Spotify luisteren

Azurion biedt ook planningssoftware, die specialisten helpt om de workflow te optimaliseren. Artsen kunnen hun eigen gebruikersvoorkeuren en gangbare taken opslaan zodat ze bepaalde beelden en dashboards automatisch te zien krijgen. Zelfs e-mail of Spotify zijn via het Azurion platform te gebruiken in de OK - zodat de chirurg zijn of haar favoriete playlist op kan zetten.

Met de reeks aan medisch-technologische innovaties, software en services die samenkomen in Azurion hoopt Philips zijn positie in de markt voor beeldgestuurde behandelingen te vergroten. In 2015 deed Philips al een overname van Volcano, een bedrijf gespecialiseerd in geavanceerde diagnostische en therapeutische katheters. De wereldwijde markt voor beeldgeleide interventies vertegenwoordigt volgens Philips een totale waarde van 5 miljard euro.