e-Fysio is dood, leve e-Fysio

Verschillende aanbieders van apps en platformen voor online fysiotherapie gooiden de afgelopen periode de handdoek in de ring of moesten hun verdienmodel aanpassen. Het gaat om meer dan een 'klein marketingprobleem': de verzekeraar betaalt niet, is het meest gehoorde argument. Maar er zijn ook nieuwe initiatieven, die voor een verdienmodel met minder afhankelijkheid van de zorginkopers kiezen. En de deels Nederlandse startup Physitrack groeit wereldwijd als kool. Is er toch een toekomst voor de virtuele fysiotherapeut?

Deze week liet de Nederlandse aanbieder HC Health weten de commerciële stekker uit het online platform HelloFysioApp te trekken. Met deze toepassing kunnen fysiotherapiepraktijken hun klanten ook online ondersteunen. “Klanten zijn enthousiast, en verschillende pilots met verzekeraars lieten positieve resultaten zijn”, zegt fysiotherapeut Robert Leedekerken, die bij HC Health de implementatie van de eHealth toepassing begeleidt. “Maar in de inkoopcontracten met zorgverzekeraars zien fysiotherapeuten geen of marginale vergoeding terug voor deze nieuwe vorm van zorg. Ik begrijp wel dat een praktijkhouder dan andere keuzes maakt. Daardoor wordt voor ons het draagvlak om door te gaan wel erg dun.”

Pilots, pilots en pilots

HC Health blijft HelloFysio gebruiken in de eigen praktijk en voor zijn bedrijfsfysio activiteiten, maar neemt vanaf deze week geen nieuwe klanten meer aan. Lopende contracten worden vanaf 1 januari 2017 niet meer verlengd en kunnen vroegtijdig worden stopgezet. Patiënten hebben tot een jaar na het laatste gebruik van het platform toegang tot de gegevens.

HelloFysioApp: videoconsult met therapeut

De start van HelloFysio in 2010 was veelbelovend, ook al was HC Health destijds een pionier in een onbekend gebied. HelloFysio werd in eerste instantie ingezet binnen de bedrijfszorg en leverde volgens een onderzoek goede behandelresultaten, meer zelfmanagement, lagere zorgkosten en een hoge patiënttevredenheid op.

Daarom besloot men de oplossing onder de naam HelloFysioApp ook open te stellen voor fysiotherapiepraktijken in Nederland. De verzekeraars ONVZ en a.s.r startten begin 2015 een pilot waarbij ze de online ondersteuning en behandeling vergoeden. Daardoor konden fysiotherapeuten hun patiënten op afstand behandelen

en aan de hand van bijna duizend instructiefilmpjes uitleg geven over oefeningen. Daarnaast kregen patiënten via de app afspraakherinneringern en konden ze online vervolgafspraken maken met hun fysiotherapeut. Ook konden patiënten op elk moment hun voortgang en behandelschema bekijken.

ONVZ en a.s.r. betaalden in de pilot niet alleen de eenmalige aanschafkosten van de HelloFysio-software, maar ook een vergoeding voor de therapeuten voor online ondersteuning en behandeling. Dat zou de invoering van de app voor de praktijk kostenneutraal moeten maken. Ook de kleinere verzekeraars ENO en De Friesland waren enthousiast en wilden meedoen met pilots.

Geen landelijk vergoedingenbeleid

“We hebben sinds die tijd met veel instanties en verzekeraars gesproken”, zegt Leedekerken, “maar het blijkt onmogelijk te zijn om tot een landelijk inkoopbeleid voor dit soort toepassingen te komen. Sommige verzekeraars vergoeden de inzet van eHealth voor specifieke aandoeningen, maar de gemiddelde fysiotherapeut heeft het druk en heeft geen tijd om de voorwaarden van alle verzekeraars te gaan uitpluizen om te bekijken of er soms toch een vergoeding mogelijk is.” Volgens Leedekerken zal een fysiotherapeut in geval van twijfel over de vergoeding de patiënt toch liever naar de praktijk laten komen, ondanks de voordelen van online therapie. Daar komt bij dat er ook een groep patiënten is die alleen 'echte' bezoeken wil.

Volgens Daan Wentholt van a.s.r. zou de samenwerking met HelloFysio wat de verzekeraar betreft overigens nog worden voortgezet, als “zij zelf niet zouden hebben besloten om de stekker eruit te trekken.” Ook zijn collega Friso de Jong van ONVZ vindt het jammer dat HelloFysio stopt. “Wij vonden het een goede en nuttige aanvulling, maar a.s.r. en ONVZ hebben samen een beperkt marktaandeel. Wanneer grote verzekeraars hier niet in meegaan, is het begrijpelijk dat praktijken de boot afhouden.” Hij is blij dat ONVZ HelloFysio wel kan blijven aanbieden voor zijn bedrijfsverzekeringen.

Ook nieuwe koers voor Mijn Fysio Online

Fysiotherapeute Martine Rooth is nauw betrokken bij de vergelijkbare platformen Mijn Fysio Online en Fysiovoorjou.nl. Deze aanbieders besloten al eerder dat de route van de bekostiging via verzekeraars te veel weerstand heeft. “Natuurlijk heb je praktijken in welgestelde buurten die makkelijker kunnen investeren in dit soort dienstverlening. Maar er zijn veel therapeuten die grotendeels afhankelijk zijn van de inkoop door verzekeraars en die met lage marges werken. Dan is dit een brug te ver, ook wanneer je weet dat het goed is voor de patiënt", aldus Rooth.

Mijn Fysio Online: koerswijziging direct naar consument

Mijn Fysio Online besloot de bakens te verzetten en gaat verder onder de naam e-Vitalty. Dat platform biedt nog steeds behandelplannen en online oefeningen, maar is veel meer gericht op de zorgconsument zelf. Daarmee is het verdienmodel ook veranderd. Fysio- en oefentherapeuten kunnen zich gratis registreren bij het nieuwe platform, en hun klanten wijzen op de mogelijkheden en voordelen van online behandelingen. “Doordat we ook koppelen met wearables als Fitbit en apps als Moves en een laagdrempelig e-consult bieden, sluiten we volgens ons meer aan op de behoefte van de consument. Die wil best wat betalen voor dit soort platformen, maar je moet de voordelen dan wel goed kunnen uitleggen.”

Voor consumenten is e-Vitality in nu nog gratis. Het idee is om persoonlijke vitaliteitsdoelen toe te voegen, waarbij de consument door middel van data analyse en een kunstmatige intelligent systeem wordt begeleidt (zonder tussenkomst van een therapeut). Rooth verwacht dat consumenten daar geld voor over hebben.

Fyio24: abonnement en specifieke doelgroep

Ook fysiotherapeut Janno Barlage pastte het verdienmodel voor zijn eHealth applicatie aan. Zijn Fysio24 begon aanvankelijk als een online consult waarmee fysiotherapeuten via een beeldverbinding met hun cliënten aan een revalidatieprogramma konden werken. Ook hier lijkt vergoeding door de verzekeraar een cruciale randvoorwaarde. “Die afhankelijkheid van verzekeraars en jaarlijks budgetten zorgt ervoor dat jij als ondernemer en jouw klanten nooit meer dan een jaar vooruit kunnen kijken”, zegt Barlage.

Janno Barlage, directeur van Fysio24

“Je kunt daar geen bedrijf op bouwen.” Hij koos ervoor om met Fysio24.com direct de consument te benaderen en ook nog eens een specifieke groep: hardlopers. “Daar zijn er veel van”, zegt Barlage, “en het zijn daarbij ook nog eens gemotiveerde mensen die willen investeren in hun lichaam.” De beta versie van de app is nu gratis. Begin volgend jaar gaat Fysio24 een abonnementsmodel testen waarbij mensen voor een vast laag bedrag per maand onbeperkt toegang hebben tot de uitgebreide bibliotheek aan hardloopgezondheidsprogramma's. Op de korte termijn ziet Fysio24 het meeste groei in de zakelijke markt waarbij zij medewerkers kunnen ondersteunen in hun hardloopvitaliteit. "Nu is het vooral een fase van snel leren waar wij de meeste waarde kunnen creëren bij onze doelgroep", zegt Barlage.

Physitrack mikt op wereldmarkt

Physitrack, een andere aanbieder van digitale fysiotherapie, lijkt weinig last te hebben van de misère met vergoedingen door verzekeraars. Mede-opichter Nathan Skwortsow maakte eerder naam met Kamernet.nl en dating-site Lexa en besloot in 2011 dat er een markt moest zijn voor digitale oefenprogramma’s. Physitrack biedt een online platform waarmee fysiotherapeuten het digitale contact met hun klanten kunnen onderhouden. Nederland is daarvoor een te kleine markt, maar met zijn internationale ambities haalde Skwortsow en zijn partners enkele miljoenen dollars aan durfkapitaal op bij investeerders. Physitrack werkt naar eigen zeggen samen met de beste app-ontwikkelaars en klinische experts, maar ook met universiteiten zoals de Universities of Melbourne and Sydney, La Trobe University en Cardiff University.

Physitrack: "Lagere prijzen door schaalvoordeel"

De app geeft toegang tot meer dan drieduizend oefenvideo’s en programma’s. Volgens Frank van Zon, programmadirecteur van Physitrack in Nederland, is overtuigend aangetoond dat video’s veel effectiever zijn dan afbeeldingen als het gaat om het uitleggen van een oefening. Met de professionele video’s kunnen praktijken voor 9,95 euro per maand hun patiënten ondersteunen met een app, en bovendien scores en vorderingen bijhouden.

"Leren van andere landen"

Van Zon, zelf fysiotherapeut op gebieden zoals sportrevalidatie en chronische aandoeningen, ligt niet wakker van de discussie rond de vergoeding door Nederlandse verzekeraars. “Wij zijn in veel landen op de wereldmarkt actief, en daardoor hebben we een groot schaalvoordeel. We kunnen daardoor betere producten maken voor een aantrekkelijker prijs. Maar wat misschien nog belangrijker is: we kunnen leren van markten waar een vergoeding door verzekeraars geen noodzakelijke voorwaarde voor groei is. In die markten zijn fysiopraktijken bijvoorbeeld meer ingericht op service aan de consument, innovatie en durven ze een ondernemersrisico te lopen. Door gefixeerd te blijven op de inkoop door verzekeraars treedt er ook een verlamming op.”

Van Zon benadrukt dat het opnemen van eHealth in de reguliere inkoop niettemin een goede stimulans zou zijn voor digitale diensten als Physitrack. “Ik weet zeker dat de meeste fysiotherapeuten het er wel over eens zijn dat dit soort diensten een waardevolle aanvulling is voor de patiënt en in veel gevallen tot aantoonbaar betere zorg leidt. Maar het systeem in Nederland zorgt voor een kip-ei situatie wanneer je verdienmodel afhankelijk is van inkoop door de verzekeraar.”

"Fysiotherapeut moet ondernemender worden"

“Wanneer Physitrack het van Nederland zou moeten hebben zouden ze hier ook last van hebben”, reageert Janno Barlage van Fysio24 op de opmerking van Van Zon. “Zij hebben gekozen voor schaalgrootte en internationale expansie en hebben daarnaast voldoende kapitaal om te kunnen groeien. Daarmee zijn ze niet te vergelijken met de aanbieders die het alleen van de Nederlandse markt moeten hebben.”

Toch gelooft Barlage dat ook in Nederland een goed verdienmodel te ontwikkelen is, door veel meer uit te gaan van het gegeven dat de consument bereid is te betalen voor een app of online dienst die direct waarde toevoegt. Ook Martine Rooth van e-Vitalty is ervan overtuigd dat fysiotherapeuten hun patiënten kunnen overtuigen van het nut van extra oefeningen en digitale ondersteuning, en dat die patiënten bereid zijn daarvoor te betalen. “Ik vind dat er ook een verantwoordelijkheid ligt bij de fysiotherapeut om deze nieuwe technieken te gebruiken. Het hoort bij de praktijk van 2016, bijna op dezelfde manier als je een massagetafel of een telefoon nodig hebt. Je kunt daarvoor niet alle verantwoordelijkheid bij de verzekeraar leggen. De fysiotherapeut zal zelf toch ook ondernemender moeten worden.”