In 2013 startte Saltro, eerstelijns diagnostisch centrum in Utrecht, met het ontwikkelen van een uitslagenportaal. Daarin konden patiënten direct de uitslag van een diagnostische test zien, zonder vertraging. In 2015 werd het uitslagenportaal actief verspreid in het gebied van Saltro: in ruim één jaar tijd zijn 23 huisartsenpraktijken aangesloten, en bekeken meer dan 4000 mensen hun uitslagen online. Direct uitslagen aan patiënten tonen past in een bredere strategie van Saltro om, naast huisartsen, ook zorgconsumenten digitaal te servicen.
“Als Saltro geloven we in het belang van zelfregie van de patiënt. Hoe beter de patiënt geïnformeerd is, hoe beter hij of zij de regie kan nemen. Daarnaast willen consumenten ook in de zorg meer service, gemak en transparantie”, zegt Sam Siemssen, directeur marktontwikkeling bij Saltro. Dat is de reden waarom Saltro al jaren geleden stappen zette met het ontwikkelen van een digitaal uitslagenportaal. Voor de meeste bloedonderzoeken zijn de uitslagen binnen 24 uur beschikbaar. Door het gebruik van het uitslagenportaal hebben patiënten vaak sneller toegang tot de uitslag dan wanneer zij moeten wachten op een telefoontje van de huisartsenpraktijk.
Patiënten zijn positief over het nut en de gebruikersvriendelijkheid van het portaal
Die marktbenadering vraagt ook om marktonderzoek. Om de ervaringen van gebruikers te toetsen liet Saltro door het NIVEL een evaluatieonderzoek uitvoeren. Daaruit blijkt dat de ondervraagde patiënten positief zijn over het nut en de gebruikersvriendelijkheid van het portaal. Bijna 90% beoordeelt de toelichting bij de uitslag als begrijpelijk en goed leesbaar, en geeft te kennen het portaal een volgende keer opnieuw te willen gebruiken.
Op de vraag of men weet wat te doen met de uitslag, antwoordde 67% van de gebruikers met ‘ja’. De visuele weergave en de toelichting maken de uitslag duidelijker. Een wens van Saltro is dat huisartsen ook commentaar kunnen toevoegen bij de uitslag, om zo nog duidelijker te kunnen maken of alles in orde is en welke vervolgstappen eventueel nodig zijn.
Koudwatervrees neemt af
In het afgelopen half jaar nam vooral ook de interesse van huisartsenpraktijken toe. “De koudwatervrees die we oorspronkelijk merkten bij huisartsen heeft plaatsgemaakt voor interesse”, geeft Siemssen aan. In de afgelopen zes maanden is het aantal deelnemende praktijken bijna verviervoudigd, een opvallende stijging.
Ook de deelnemende huisartsen werden ondervraagd over het uitslagenportaal. Uit de evaluatie blijkt dat het merendeel van de huisartsen het portaal als een waardevolle toevoeging ziet voor de praktijk en de patiënten. Wel geven alle ondervraagde huisartsen aan dat ze niet verwachten dat het portaal bijdraagt aan een vermindering van de werkdruk. “Ik vind het een waardevolle dienst voor patiënten, maar we moeten niet de illusie hebben dat het ons tijd gaat opleveren. Het is een extra service voor de patiënt”, zo schetst een ondervraagde huisarts. Siemssen verwacht dat naarmate het gebruik van verschillende online diensten in de huisartsenpraktijk verder stijgt, dit wel gaat bijdragen aan een verlaging van de werkdruk.
Voor iedereen beschikbaar
Het uitslagenportaal is nu enkel nog toegankelijk voor patiënten bij huisartsenpraktijken die zijn aangesloten. Daar komt wellicht verandering in, geeft Sanne van Delft, wetenschappelijk programmamanager bij Saltro aan. “We zien dat patiënten ons steeds vaker direct benaderen met vragen over uitslagen. Mensen moeten dan naar ons kantoor komen en zich identificeren aan de balie. Dit is niet meer van deze tijd en is in de praktijk een drempel voor mensen. Daarom overwegen we om het uitslagenportaal ook rechtstreeks voor alle patiënten beschikbaar te maken.”
Saltro Directlab
Ook het direct aan zorgconsumenten aanbieden van diagnostiek past volgens Saltro in de trend waarbij mensen meer regie willen hebben over hun gezondheid. Consumenten kunnen overwegingen hebben om bijvoorbeeld een soa-test niet via de huisarts aan te vragen. Sinds deze zomer biedt Saltro met Directlab een webshop waar iedereen online en anoniem betrouwbare labtesten kan kopen.
Passeert Saltro daarmee niet de poortwachtersfunctie van de huisarts, die kan aangeven of een labtest nuttig of nodig is? Volgens Sanne van Delft is het van groot belang om de relatie met huisartsen goed te houden. Saltro is van oorsprong een regionaal huisartsenlaboratorium. “We willen onze huisartsen meenemen in onze digitale ontwikkelingen en niet iedereen in de wielen rijden. Er zijn testen die huisartsen wat minder vaak aanbieden maar die patiënten wel willen weten. Als je een test direct online kunt aanvragen en de uitslag ook gemakkelijk online kun inzien, komen patiënten daarmee weer een stapje verder.” Ook het uitslagenportaal is in samenwerking met huisartsen ontwikkeld.
Betrouwbare partner
Schaamte voor bepaalde aandoeningen is ook een reden waarom mensen hun heil op internet zoeken, geeft Siemssen aan. Bij zorgen over een mogelijke soa, kunnen consumenten via Saltro Directlab een soa-test bestellen. Na het invullen van een vragenlijst ontvangt men een advies. Vervolgens kan men een chlamydia-test bestellen. De test wordt samen met een instructie in een discrete envelop thuisgestuurd. Het afgenomen materiaal gaat naar Saltro, en na enkele dagen is de uitslag in de beveiligde omgeving van het uitslagenportaal beschikbaar. Wanneer er sprake is van een chlamydia-infectie, kan men met een print van de uitslag naar de huisarts. Deze kan direct tot behandeling overgaan. Via de website kan men ook gebruik maken van de anonieme partnerwaarschuwing.
Naast overwegingen als gemak, service of anonimiteit verwacht Siemssen dat er in de toekomst ook andere drijfveren komen voor consumenten om naar een betrouwbare eerstelijns partner te gaan. “Daarbij kun je denken aan testen die meer in preventie en wellness domein liggen.” Daarbij kan Saltro zich ook richting werkgevers en consumenten begeven met advies gericht op levensstijl.
Ik denk zeker dat hier veel te winnen is. Maar een op de drie patiënten die na het bekijken niet weet wat hij aan moet met de uitslag. Dat vindt ik heel veel onnodig onzekere mensen! Ik ben benieuwd wat een vergelijk met een telefonische uitslag laat zien.