Apple CareKit: nu echt naar de zorgconsument

Apple introduceerde vorige maand CareKit: een set legostenen om snel medische zelfmanagement apps met veel functionaliteit te kunnen bouwen. CareKit komt in de komende weken beschikbaar. Bij de introductie presenteerde Apple vooralsnog alleen Amerikaanse samenwerkingspartners. Hoe belangrijk is de CareKit voor Nederlandse zorgaanbieders en digitale health bedrijven?

Apple liet op zijn grote persmeeting op 21 maart dus niet alleen heel veel nieuwe kleuren bandjes voor de Apple Watch zien, maar vooral ook een nieuw puzzelstuk van zijn strategie om een grotere speler te worden in consumenten gezondheidsmarkten. En ditmaal niet met fitness en lifestyle als belangrijkste thema, maar met een set softwarebouwstenen, waarmee programmeurs efficiënt apps kunnen bouwen voor echte medische toepassingen, waarmee patiënten en hun artsen zicht krijgen op betere behandelingen voor een groot aantal ziekten.

Softwareframework?

Wanneer je zelf niet programmeert, is het niet eenvoudig om je een voorstelling te maken van een softwareframework. Toch is dat de term die Apple op zijn Nederlandse site gebruikt om CareKit aan te kondigen: een “softwareframework dat ontwikkelaars helpt om mensen actiever hun eigen medische toestand te laten controleren”. Een beetje meer energie in de Nederlandse vertaling van het Engelse persbericht was hier geen overbodige luxe geweest, want wat is nu "medische toestand te laten controleren"? De Amerikaanse site spreekt van "to actively manage their own medical conditions". Dat klinkt al begrijpelijker.

Nadruk op chronische aandoeningen

Het gaat bij CareKit dus om apps voor de behandeling van ziekten en ondersteuning bij medische ingrepen, zoals operaties. Apple noemt in zijn persbericht zelf diabetes, Parkinson, depressies en zwangerschap als voorbeelden van toepassingsgebieden.

Naast een smartphone verzamelt een smartwatch ook steeds vaker persoonlijke gezondheidsdata

Software bouwstenen

Maar CareKit is zelf dus geen medische app, en al helemaal niet een serie medische apps. CareKit is een verzameling softwarebouwstenen waarmee ziekenhuizen, app-uitgevers of farmaceuten op een gestandaardiseerde manier apps kunnen bouwen. Ze hoeven daardoor zelf veel minder wielen uit te vinden. CareKit biedt bijvoorbeeld standaard invoerschermen, overzichtsschermen, toegang tot de sensoren van je smartphone en een communicatiemodule voor uitwisseling met andere systemen.

CareKit: standaard bouwstenen voor medische apps

Apple brengt CareKit uit als een open source product. Dat betekent dat softwareontwikkelaars toegang hebben tot de code van CareKit en dat CareKit dus kan worden uitgebreid met modules van anderen dan Apple zelf.

ResearchKit is onverwacht groot succes

Die open source aanpak volgde Apple al eerder met zijn ResearchKit. Dat is net als CareKit ook een verzameling softwarebouwstenen, waarmee wetenschappers veel sneller apps kunnen ontwikkelen om de smartphone in te zetten om onderzoeksdata te verzamelen. Een smartphone zit bomvol sensoren voor beweging, locatie, geluid en beeld. Onderzoekers kunnen met ResearchKit apps data uit het veld verzamelen van potentieel miljoenen gebruikers, in tegenstelling tot de hooguit enkele honderden of duizenden deelnemers die nu gebruikelijk zijn bij een klinisch onderzoek. Bovendien hoeven de participanten zelf veel minder moeite te doen met papieren formulieren: de smartphone weet bijvoorbeeld hoeveel stappen je hebt gezet zonder dat je zelf een dagboek bijhoudt.

Met ResearchKit heeft Apple veel goodwill en aanzien gekregen in de medische academische wereld en bij wereldwijd toonaangevende ziekenhuizen. Er zijn inmiddels tientallen grootschalige studies opgestart die al tot concrete resultaten leiden, bijvoorbeeld op het gebied van diabetes, Parkinson en hartziekten.

Apple's HealthKit platform kan communiceren met Epic, leverancier van elektronische dossiers voor ziekenhuizen

HealthKit en Gezondheid app eerste stap

Eigenlijk begon Apple’s gezondheidsstrategie al twee jaar geleden, toen het eerste puzzelstuk HealthKit werd aangekondigd. Via de toepassing Gezondheid die op elke Apple smartphone aanwezig is biedt HealthKit een standaard manier om gegevens van wearables, trackers, bloeddrukmeters, en andere medische apparaten veilig op te slaan en uit te wisselen met toepassingen van derden. Apple kondigde destijds ook meteen een samenwerking aan met een aantal grote leveranciers van elektronische dossiers voor ziekenhuizen, met name marktleider Epic. Apple voelde goed aan dat het veilig en efficiënt delen van medische data tussen patiënten en hun zorgaanbieders een cruciale voorwaarde voor een groei van digital health toepassingen is.

Apple's HealthKit

HealthKit voor data, ResearchKit voor onderzoek

HealthKit draait vooral om de opslag en uitwisseling van data, ResearchKit draait om academisch onderzoek. Maar met CareKit mikt Apple op de medische apps die zorgconsumenten zullen gaan gebruiken tijdens de behandeling (of de preventie van) hun ziekte, met de nadruk op de eigen inbreng van die patiënt. De links met HealthKit en ResearchKit zijn logisch. Via CareKit kunnen resultaten uit ResearchKit studies direct worden vertaald en getest bij gebruikers, die vervolgens natuurlijk weer nieuwe data genereren. En HealthKit moet de bouwstenen voor de opslag en uitwisseling van de medische data leveren. Die opslag is juist nu actueel door de complexe discussies over privacy en encryptie van persoonlijke data op smartphones. HealthKit is overigens geen open source product, maar een beschermd onderdeel van Apple’s eigen iOS ecosysteem.

Vooral interessant voor kleinere appbouwers?

Er zijn inmiddels tienduizenden medische apps beschikbaar voor de iPhone en de iPad. Het allergrootste deel daarvan heeft slechts duizenden, of soms zelfs maar honderden downloads. Daarbij gaat het vooral om apps die ziekenhuizen, medische specialisten of app-uitgevers voor een specifieke lokale markt zoals Nederland hebben ontwikkeld. Voor die groep apps is de belofte van standaard bouwstenen voor de meest gebruikte functies van een medische app in ieder geval interessant, omdat een goede set bouwstenen apps beter en goedkoper kan maken. En Apple is als merk zo dominant dat niemand de bouwstenen van Apple kan negeren.

Aan de andere kant heb je internationale ontwikkelaars van (semi)-medische apps die zich op een globale markt van honderden miljoen patiënten richten. Voorbeelden zijn Clue en Glow voor vruchtbaarheid/zwangerschap of mySugr en One Drop app voor diabetes. Met de internationale ambities van Focuscura zou je deze Nederlandse onderneming ook in die groep kunnen plaatsen, samen met een handvol andere Nederlandse digital health bedrijven met internationale potentie.

Bij de introductie van CareKit volgde Apple de gebruikelijke strategie om een aantal partijen (in dit geval bijvoorbeeld One Drop en Glow) in een vroeg stadium toegang te geven tot de software. De tegenprestatie is natuurlijk dat die appmakers met veel publiciteit vertellen dat ze gebruik zullen gaan maken van CareKit om hun apps te ontwikkelen. Apple heeft naar verluid ook al contacten met een aantal niet-Amerikaanse app-makers. waaronder een Nederlands bedrijf. Sommige insiders zeggen dat we zelfs op korte termijn al een aankondiging van CareKit apps van Europese digital health bedrijven kunnen verwachten, ook al is de software nu nog niet beschikbaar voor ontwikkelaars.

Kun je jezelf onderscheiden met CareKit?

Voor de kopgroep van de medische app-ontwikkelaars is de strategische inzet van CareKit een lastiger probleem. Natuurlijk zeggen ze in het openbaar allemaal dat ze het een geweldig idee vinden en dat ze van harte meedoen.

Maar waar standaard bouwstenen voor kleine appmakers in lokale markten veel voordeel bieden, moeten grotere internationale spelers in markten met consumentenkenmerken het juist hebben van onderscheidend design, slimme eigen functies en vooral analyses van de door hun toepassing gegenereerde big data. Dat is het nieuwe goud, juist voor medische apps en platform. Fitbit koos niet voor niets voor een strategie om niet samen te werken met Apple’s Healthkit, en voorlopig pakt dat goed uit.

Apple's strategie: in ieder geval veel samenwerking met ziekenhuizen

Productleider of eco-systeem provider?

Apple is een onderneming met marktbepalende producten en een vaak juist gebleken strategisch inzicht. Maar het is voor Apple’s voortdurende groei niet nodig gebleken om dominant te zijn op elk toepassingsgebied. Facebook domineert social, Spotify eiste een plek op als iTunes concurrent, en Google, Microsoft en Amazon zijn de baas in de zakelijke cloud. Zolang we dat allemaal maar vaker doen met Apple smartphones, tables en smartwatches (of misschien straks elektrische auto’s) hoeven de aandeelhouders van één van de meest machtige en waardevolle ondernemingen ter wereld nog niet wakker te liggen.

Hoge verwachtingen van zelfmanagement apps als mySugr en One Drop

Dat de markt voor medische apps waarmee mensen hun eigen behandelplannen en actiepunten kunnen bijhouden, zoals het innemen van medicatie of het doen van oefeningen voor fysiotherapie, sterk gaat groeien staat buiten kijf. En ook de opties om eenvoudig symptomen vast te leggen en te kunnen aangeven hoe je je voelt is zijn inmiddels al gemeengoed in de betere apps, net als het kunnen afzetten van symptomen tegen actiepunten in een dashboard.

Een eigen medische iCloud?

Dat Apple app-ontwikkelaars hulpmiddelen biedt om sneller te kunnen bewegen in deze explosief groeiende markt is een logische zet. De moeilijke vraag is: wat is de lange-termijn Apple-strategie voor de zorgmarkt? Die vraag biedt analisten in ieder geval dagelijks voer voor discussies. Wil Apple ons en onze data uiteindelijk in zijn eigen medische iCloud hebben? Of maakt het Apple CEO Tim Cook, in analogie met de entertainment markt, niet uit of we HBO of Netflix kijken, zolang we dat maar op een Apple device doen?