Hart-Long Centrum Leiden rust patiënten uit met smartphone-ECG voor thuis

Het aanbod van slimme wearables voor de zorg is groot en groeit nog steeds hard door. Maar hoe zorg je ervoor dat deze apparaten ook daadwerkelijk op een nuttige manier voor patiënten worden ingezet? Dat is een vraag die veel zorgprofessionals bezighoudt. Voor Roderick Treskes, promovendus op de afdeling cardiologie in het LUMC, vormde het zelfs de aanleiding voor het project The Box. Samen met zijn collega’s begon de jonge onderzoeker met een pilot waarbij post-infarct patiënten onder toezicht van het ziekenhuis worden uitgerust met een weegschaal, bloeddrukmeter en zelfs een ECG-apparaat voor thuis.

Treskes’ persoonlijke interesse lag oorspronkelijk bij de gezondheid van sporters, maar hij raakte geleidelijk aan meer geïnteresseerd in de thema’s eHealth en mHealth toen hij daar tijdens zijn onderzoek mee te maken kreeg. In januari begon Treskes als promovendus op de afdeling cardiologie van het LUMC. Deze afdeling vormt samen met de afdeling longgeneeskunde en de afdeling thoraxchirurgie het Hart-Long Centrum Leiden.

“Met het oog op het nu al riante en daarnaast almaar groeiende aanbod van slimme wearables voor in de zorg, leek het ons relevant om te onderzoeken op welke manier deze apparaten ingezet konden worden dat ze nuttig zijn voor patiënten. We besloten daarvoor ons onderzoek te richten op de post-infarct patiënten op onze afdeling.”

Revalidatietraject

Patiënten op de afdeling cardiologie van het LUMC worden na een hartinfarct gedotterd en gaan daarna een revalidatie-traject in. Daarnaast komen de patiënten vier keer per jaar terug naar het ziekenhuis voor een ECG (elektrocardiogram, een hartritme-filmpje) en komen ze twee keer per jaar een echo van het hart maken. “Binnen zo’n revalidatietraject staat een gezonde levensstijl centraal”, zegt Treskes.

“Na een hartinfarct is het belangrijk dat een patiënt een aantal veranderingen aanbrengt in zijn of haar levensstijl, zoals het innemen van medicatie, meer bewegen en gezonder eten. Hoe beter een patiënt zich hier aan houdt, het beter het over het algemeen met hem of haar gaat na een hartinfarct. Het leek ons dat de inzet van wearables hen daar goed bij zou kunnen helpen.”

Zo ontstaat het idee van The Box. The Box is een doos met daarin een bloeddrukmeter, een weegschaal en een ECG-apparaatje voor thuis. “Door patiënten met deze thuismeetapparatuur uit te rusten, willen we gaan onderzoeken in hoeverre het dagelijks geconfronteerd worden met deze meetwaarden invloed heeft op het gedrag van patiënten. Nu krijgen patiënten maar vier keer per jaar te horen krijgt dat hun bloeddruk te hoog is, de overige 361 dagen horen ze of zien ze dat niet.”

The Box met daarin een bloeddrukmeter en WiFi weegschaal en ECG voor thuis

EPD integratie

Kortom: als je dagelijks ziet dat je te zwaar bent of je bloeddruk te hoog is, ga je er dan vanzelf meer aandacht aan besteden? Die vraag staat centraal bij het project met The Box (tevens de titel van het project, red.) in het Hart-Long Centrum. Een patiënt wordt na een hartinfarct naar huis gestuurd met een bloeddrukmeter en een weegschaal van Withings en de mobiele ECG van AliveCor. Dat is een smartphone of tablet hoesje met twee electroden waarmee gemakkelijk een hartfilmpje gemaakt kan worden. De data die deze thuismeetapparatuur verzamelen wordt in eerste instantie nog niet op één platform of app opgeslagen. “De data van Withings wordt dankzij een koppeling rechtstreeks in ons EPD geïntegreerd”, vertelt Treskes. “Die koppeling werkt op zo’n manier dat wij alleen de data uit het Withings platform kunnen halen, maar Withings geen informatie uit ons EPD kan halen.”

De ECG’s die patiënten met hun AliveCor maken kunnen Treskes en zijn collega’s opzoeken in het zogeheten Provider Dashboard van AliveCor. “Als medisch professional kun je je patiënten aanmelden voor dit dashboard, zodat je hun data in de gaten kunt houden.” Dit betekent wel dat een zorgverlener minimaal één keer per dag op het dashboard moet kijken om te zien of er mogelijk een afwijkende ECG tussen zit, daar krijgt de arts namelijk nog geen seintje van. “Bij bloeddruk of gewicht kun je makkelijk een hoogste en laagste grenswaarde instellen en aangeven dat je een melding wilt ontvangen als die grenswaarde overschreden wordt. Een afwijkende ECG haal je er niet zo gemakkelijk op die manier uit.”

Wat kan de patiënt met een ECG?

Op dit moment worden de patiënten die deelnemen aan het project er niet dagelijks aan herinnert om hun metingen uit te voeren. “Daar zijn we wel over aan het nadenken”, legt Treskes uit. “Aan de ene kant vinden we dat patiënten zelf moeten weten of ze meten of niet. Dat levert voor ons ook interessant onderzoek op. Als wij tegen een patiënt zeggen dat we hem of haar aanraden iedere dag te meten, maar het niet verplichten, doet de patiënt het dan ook? Aan de andere kant willen we patiënten ook niet voor niets met die apparatuur uitrusten, dus is een dagelijkse reminder wellicht wel nodig.”

AliveCor ECG (foto: Businesswire)

Dat patiënten hun gewicht en eventueel hun bloeddruk zelf kunnen interpreteren mag duidelijk zijn. Maar hoe zit dat met een ECG? “We verwachten dat de interpretatie van een ECG voor een patiënt wel lastig gaat worden. Op dit moment vervult de AliveCor één duidelijk functie: het detecteren van atriumfibrilleren (een hartritmestoornis waarbij het ritme zeer onregelmatig en meestal versneld is, red.). Dat atriumfibrilleren levert een hele karakteristieke ECG op die de AliveCor er zo uitpikt.” Ondanks de karakteristieke ECG is het volgens Treskes niet noodzakelijk dat patiënten zelf de AliveCor af kunnen lezen. “Die metingen gaan wij zelf voornamelijk in de gaten houden. Wij zijn  namelijk ook benieuwd of de AliveCor in ons onderzoek mogelijk ook nog andere ritmestoornissen eruit gaat halen. Dat zullen we de komende maanden gaan merken.”

Privacy en data

De bloeddrukmeter en weegschaal die in het onderzoek gebruikt worden komen van de Franse leverancier Withings. Het Hart-Long Centrum koos voor een samenwerking met deze partij vanwege hun kwalitatief goede en begrijpelijke apparatuur en app. Maar er speelt meer mee, merkt Treskes op. “De servers waar de data van Withings opgeslagen worden staan in Europa, waardoor deze dus onder Europese privacy wet- en regelgeving vallen. Het andere voordeel van Withings is dat dit merk zowel een bloeddrukmeter als weegschaal in hun assortiment heeft zitten. Het zou ideaal zijn als ze ook nog een ECG-apparaat aanboden.”

Maar voor dat ECG-apparaatje moeten Treskes en zijn collega’s dus uitwijken naar het Amerikaanse AliveCor. Hoewel de servers van het bedrijf in Ierland en Engeland staan, geldt voor AliveCor wel de Amerikaanse privacy wetgeving. “Natuurlijk staan die ECG’s encrypted en goed beveiligd op die servers, maar er gelden in Amerika wel andere wetten en regels.” De soepelere houding van Amerika tegenover privacy van persoonlijke data vangen Treskes en zijn collega’s op dit moment op met een informed consent. “Dat houdt in dat we patiënten inlichten over waar hun data opgeslagen wordt en zij zelf vervolgens kunnen bepalen of ze mee willen doen of niet. Daarnaast heeft AliveCor voor ons een aanvulling op hun privacy statement gedaan waarmee we hebben vastgelegd dat ze de e-mailadressen van de patiënten voor niets anders gebruiken dan voor het verstrekken van de downloadlink.”

Ondanks de getroffen maatregelen verwacht Treskes weinig problemen van patiënten met het Amerikaanse AliveCor. “We gaan de reacties van onze patiënten natuurlijk wel bijhouden. Als negen van de tien patiënten het niet ziet zitten dat hun ECG naar een Amerikaanse server gaan, dan gaan we ons wel even achter de oren krabben.”

Digitale polikliniek bij het HartLong Centrum

Betrouwbaar genoeg

De zelfmeetapparatuur van Withings en AliveCor zijn alle drie aan klinische testen onderworpen en daarmee gevalideerd voor het gebruik door patiënten. “Wij hebben er zelf geen klinische studie mee gedaan, maar vertrouwen op de bestaande onderzoeken en hun uitkomsten. Sterker nog: de AliveCor mag in Amerika, India, Ierland, Australië en Engeland al gewoon over de toonbank aan consumenten verkocht worden. We houden vanzelfsprekend een slag om de arm, de resultaten binnen ons eigen project kunnen altijd tegenvallen, maar voorlopig wijzen alle studies en het toenemende gebruik ervan erop dat deze apparatuur betrouwbaar is.”

Project The Box draait dus om zelfmanagement, maar deelnemers worden op verschillende manieren ondersteund. “Patiënten krijgen aan het begin een uitgebreide uitleg over de apparatuur en we helpen hen bij het installeren van de apps en het koppelen van de meetapparatuur. Daarnaast mogen ze ons ten allen tijden benaderen met vragen over hun gemeten waarden.” Hoewel de mogelijkheid voor patiënten om continu vragen te kunnen stellen in theorie voor extra werkbelasting zou kunnen zorgen, hoeven Treskes en zijn collega’s niet bang te zijn voor extra werk voor de arts(assistenten) of verpleegkundigen. “We hebben inmiddels contact met een bedrijf met veel ervaring dat ons bij de logistiek gaat ondersteunen. Zij gaan ons helpen met het uitdelen van The Box en in het geval patiënten technische problemen hebben.”

40% minder polikliniek bezoek

Nu de dozen met zelfmeetapparatuur klaar zijn, kan de pilot gaan beginnen. De eerste pilot heeft als voornaamste functie om technische ervaringen op te doen. “Wat lukt wel en wat lukt niet, met wat voor vragen komen patiënten”, licht Treskes toe. Een strenge selectie wat betreft de deelnemers is er niet, al gaat het wel alleen om patiënten die een hartinfarct hebben gehad. “Het maakt ons verder niet uit of een patiënt dertig of tachtig is, we vinden het juist interessant om te zien in hoeverre ouderen mee willen doen en of ze ook met alle apparatuur om kunnen gaan. We maken alleen een uitzondering voor mensen die er klinisch erg slecht aan toe zijn of ernstige geheugenklachten hebben.”

De verwachtingen voor The Box zijn duidelijk. “We verwachten dat we patiënten bij wie het mis dreigt te gaan er eerder uit zullen halen. We gaan er ook van uit dat het een meer patiëntvriendelijke vorm van zorg zal zijn. Veel hartinfarct-patiënten zijn zelfstandig ondernemers of mensen met een drukke baan. ‘Even’ naar het ziekenhuis voor een ECG komt voor die doelgroep eigenlijk nooit uit. Hoe meer ze thuis kunnen doen, hoe prettiger dat voor hen is.” Tenslotte hopen Treskes en zijn collega’s met het project, in combinatie met het digitale spreekuur van het LUMC, het aantal bezoeken aan de polikliniek met 40% te verminderen.

Qua financiering van het project wordt er op dit moment gebruik gemaakt van budget van de afdeling cardiologie. “Maar dat is natuurlijk geen duurzaam business model”, meent Treskes. “Als we die cijfers daadwerkelijk kunnen aantonen, dan zouden we die mee kunnen nemen aan tafel in de gesprekken met zorgverzekeraars. Het zou mooi zijn als deze vorm van zorg op den duur een standaard wordt.’