eHealth op de werkvloer: mobiel hulpmiddel bij een delirium op de IC

In de serie eHealth op de werkvloer spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth toepassingen. Veel van die technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging. Maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Erwin Ista, senior onderzoeker en implementatiefellow in het Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam.

Op de Intensive Care (IC) van een ziekenhuis komt het geregeld voor dat een patiënt een delirium krijgt. Zo’n delirium - ook wel delier genoemd - is een plotseling optredende verwardheid waarbij een patiënt niet meer helder na kan denken, de aandacht verliest en gedesoriënteerd is. Deze verwardheid is tijdelijk en komt meestal door een lichamelijke ziekte, maar het is wel noodzakelijk om zo snel mogelijk de oorzaak van het delirium te ontdekken en indien mogelijk te behandelen. In 2010 werd er door de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care een richtlijn genaamd 'Delirium op de IC' ontwikkeld, met het doel om de zorg rondom deliriums te verbeteren.

Erwin Ista werkt als senior onderzoeker in het Erasmus MC in Rotterdam. Hij begon zijn loopbaan als verpleegkundige en werkte jarenlang als ic-verpleegkundige op de IC-Kinderen in het Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis. Daarnaast studeerde hij verplegingswetenschappen en promoveerde hij in 2008. Drie jaar geleden werd Ista aangesteld als zogeheten implementatiefellow door ZonMW, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie, met als doel om implementatie onderzoek binnen het Erasmus MC te stimuleren en te generen. Eén van zijn projecten als implementatiefellow is nagaan of en in hoeverre de bovengenoemde Delirium op de IC-richtlijn inmiddels al geïmplementeerd is in een aantal ziekenhuizen in en om Rotterdam. Tijdens zijn onderzoek kwam Ista er achter dat er behoefte bestond aan een handige manier om informatie over een delirium bij de hand te hebben. Zo ontstond het idee voor de delierapp.

Behoefte aan een app

“We hebben eerst de zorg rondom een patiënt met een delirium op de IC in kaart gebracht en bekeken of er daadwerkelijk sprake was van een implementatie-probleem, of dat de richtlijn inmiddels spontaan was opgepakt. Dat laatste bleek niet het geval te zijn”, vertelt Ista. “Vervolgens zijn we in fasen aanbevelingen uit die Delirium op de IC-richtlijn gaan implementeren en hebben we voor de verschillende ziekenhuizen praktische protocollen gemaakt. Vanaf de werkvloer kwam het verzoek voor een tool die artsen en verpleegkundigen bij een dagelijkse controle of op een ander moment konden gebruiken als er sprake is van een mogelijke delier bij een patiënt. Er wordt bij ons in het ziekenhuis al veel met smartphones en tablets gewerkt, ook op de IC, dus een mobiele toepassing leek de goede oplossing.”

ICU delierapp als technisch hulpmiddel op de intensive care

De inhoudelijke input voor de app komt vanuit het Erasmus MC, de technische ontwikkeling en vormgeving van de app wordt door een externe partij gedaan. “De ICU delierapp moet gezien worden als een hulpmiddel voor zorgprofessionals om te onthouden op welke aspecten ze moeten letten als ze vermoeden dat een patiënt een delier heeft of mogelijk gaat krijgen. De gebruiker vult daarvoor in de app enkele vragen over de patiënt in, bijvoorbeeld of de patiënt geagiteerd of onrustig is, pijn heeft, bepaalde medicatie gebruikt en recent of juist al lang niet uit bed is geweest. Daaruit volgt een advies dat de zorgprofessional mee kan nemen in bespreking met collega artsen en verpleegkundigen rondom het behandelplan van die patiënt”, legt Ista uit.

Pilot-fase

Er staat geen persoonlijke informatie van een patiënt in de app. “De delierapp is dan ook niet geïntegreerd met ons ziekenhuisinformatiesysteem (ZIS). Dat zou zowel technisch - we werken samen met meerdere ziekenhuizen - als qua privacy niet heel praktisch zijn”, vertelt de onderzoeker. “Je kunt als gebruiker het advies uit de app wel naar jezelf of naar een collega mailen, zodat het verwerkt kan worden in het behandelplan of dossier van een patiënt."

Bij de pilot van de delierapp zijn meerdere ziekenhuizen betrokken, met het Erasmus MC als kartrekker van het project. “We hebben eerst een kleine groep gebruikers naar hun ervaringen gevraagd en hun feedback in een nieuwe versie van de app verwerkt. We kwamen op dat moment ook achter een paar technische mankementen, die hebben we er in die fase ook uitgehaald." Na de officiële lancering van de app krijgen de makers ook reacties van gebruikers die nog niet eerder met de app hebben gewerkt. “Ook die waren gelukkig positief. We kregen te horen dat men het een bruikbaar hulpmiddel vond en dat ze de app beslist zouden gaan gebruiken. Daar waren we natuurlijk blij mee.”

De web-app omgeving van de ICU delierapp

De positieve reacties op de app hebben volgens Ista ook te maken met het gebruiksgemak van de app. “Om de delierapp zo breed mogelijk inzetbaar te maken, ook in minder courante ziekenhuizen, hebben we gekozen voor een web-app die zowel op smartphones, tablets als op desktop computers gebruikt kan worden.” Het enige wat nodig is, is een goedwerkende verbinding met het lokale Wi-Fi netwerk van het ziekenhuis. “Maar dat zou inmiddels echt geen probleem meer moeten zijn”, meent Ista. “In ieder geval niet in de ziekenhuizen waar wij mee samenwerken.”

Budget

Ista hoopt dat patiënten ook iets van de delierapp zullen merken. “Onze onderliggende visie en aanname is dat patiënten indirect iets van de app merken doordat de zorg rondom een probleem dat zich voordoet op de IC adequater word verleend. Dat is alleen wat lastig te meten natuurlijk, zeker gezien de app een onderdeel is van een veel groter project rondom de verbetering van delier-zorg. We hebben daar de afgelopen jaren heel veel aandacht aan besteed in de vorm van cursussen, instructies en nieuwsbrieven.”

Als het aan Ista ligt kan de delierapp de komende jaren inhoudelijk en qua functionaliteiten in ieder geval nog veel verder uitgebreid worden. “We waren bij de eerste versie gelimiteerd door een beperkt budget dat we via ZonMW ontvangen hadden. Dit budget was bedoeld voor het dekken van de implementatiekosten binnen ons project, waarvan één activiteit het beschikbaar maken van informatie via een app was”, vertelt Ista. “Als het blijkt dat er behoefte is aan bepaalde uitbreidingen binnen de app, dan willen we graag kijken of we daar opnieuw budget voor kunnen vinden. We hopen dat de app op den duur op iedere IC gebruikt gaat worden.”

Alle afleveringen van eHealth op de werkvloer lezen?