Blog: wat we kunnen leren van Henry Ford

Vol goede moed rijd ik naar een ouderenzorgorganisatie in het noorden van het land. Het is altijd interessant om met (zorg)medewerkers te praten over hoe zij wensen dat ICT hen kan ondersteunen bij hun werk. Verschillende gespreksonderwerpen staan op de agenda, waaronder eHealth en domotica. Na afloop heb ik weer een wijze les geleerd. De bereidheid om eHealth en domotica te gebruiken is aanwezig, maar het ontbreekt medewerkers aan kennis over innovaties en toepassingen. Ik vraag me af: kan een bottom-up aanpak wel leiden tot nuttige en mooie eHealth- en domotica-toepassingen die daadwerkelijk gebruikt gaan worden?

Henry Ford, de bedenker van de Ford Model T en innovator op het gebied van mobiliteit, wordt vaak geciteerd met de zin “Als ik mensen gevraagd had wat ze zouden willen hebben, hadden ze geantwoord: snellere paarden”. Deze quote wordt geregeld aangehaald om aan te geven dat als het op innovatie aankomt, je niet bij de eindgebruiker moet zijn voor goede ideeën. Hoeveel consumenten waren op de gedachte gekomen om te vragen om een tablet, nog voordat die bestond? Sommige ontwikkelingen ontstijgen simpelweg onze verbeeldingskracht.

Latente behoefte

We hebben behoefte aan innovaties zonder dat te weten, met een mooi woord ook wel latente (of slapende) behoeften genoemd. Innovatoren, maar ook leidinggevenden, gaan veelvuldig met dit idee aan de haal om de top-down introductie van eHealth te verdedigen. Zo ook op de Kennismarkt Verstandelijk Gehandicaptensector 2015, waar ik een discussie organiseerde waarin de bottom-up aanpak centraal stond. De reacties waren vrij eenzijdig: je moet medewerkers zo min mogelijk keuze en inspraak geven als het gaat om de introductie van innovatieve ontwikkelingen in de zorg. Innoveren moet je gewoon top-down doen, vanuit management en bestuur, dat scheelt een hoop tijd en een hoop gedoe.

Ik was verrast te horen dat een organisatie bezig was om minimumeisen te stellen aan de digitale vaardigheden van professionals. In lijn met dat beleid werden basiscursussen ICT afgeschaft. Medewerkers die de vaardigheden niet hadden, hoefde niet op steun van de organisatie te rekenen: voor die mensen is er geen plaats meer, was de boodschap. Zo’n boodschap is in mijn ogen onacceptabel. Als organisatie heb je ook een zorgplicht naar je werknemers toe. Echter, de afwachtende medewerker die bijna onmogelijke eisen stelt aan de randvoorwaarden van de organisatie, dwingt de organisatie tot een andere strategie.

Deskundigenrol

De ouderenzorgorganisatie in het noorden van het land heb ik nog enkele keren bezocht om met meer medewerkers te praten over hun beleving van ICT en eHealth en domotica in het bijzonder. Die gesprekken leidden bij mij tot het inzicht dat wanneer de ICT-afdeling in een deskundigenrol geplaatst wordt die eraan bijdraagt dat medewerkers op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van eHealth, de bereidheid om te innoveren onder medewerkers sterk toeneemt. Dit gaat nu dan ook gebeuren. Daarnaast nemen medewerkers van de ouderenzorgorganisatie deel aan verschillende werkgroepen en bijeenkomsten over eHealth en domotica en staat het ontwikkelen van digitale vaardigheden expliciet in hun persoonlijk ontwikkelplan.

Het is alsof Henry Ford samen met zijn klanten met paard en wagen over verharde wegen zou rijden, mijmerend over manieren om sneller van A naar B te komen. Filosoferend over een zelfrijdend voertuig, zonder paarden. Waarop zijn klanten langzaam loskomen van het idee van paard en wagen, met Henry afspraken maken over een proefrit en hem vertellen dat niet alleen de snelheid belangrijk is, maar ook het comfort, het aantal mensen dat je mee kunt nemen en het voorkomen van ongelukken. Het zou de introductie van ABS, lendensteun, parkeersensoren en passenger airbags een stuk versneld hebben.

Het gebruiken van eHealth zal op deze manier een vlucht nemen, want de technologische ontwikkelingen en mogelijkheden spelen in op latente behoeften van medewerkers. Het is arrogant om te denken dat mensen die niet dagelijks in de zorg werken die latente behoeften precies weten. Het is de taak van innovatoren en leidinggevenden om medewerkers bewust te maken van hun latente behoeften. Uiteindelijk zijn het de medewerkers die met hun kennis van zaken nieuwe toepassingen zullen zien en werkelijk voor innovaties zorgen.

[accordion]
[acc title="Foto credits:"]Nationalmuseet - National Museum of Denmark via Flickr (www.flickr.com/photos/nationalmuseet/)[/acc]
[/accordion]