eHealth in de zomer: thuiskomen zonder jetlag

De zomer. De tijd van zon, zee en strand. Maar ook van pollen en muggen, verbranden, een dokter zoeken in het buitenland, een drankje te veel in een Spaanse discotheek en je aandoening uitleggen in een vreemde taal. Gelukkig zijn er genoeg handige apps, sites en gadgets om een handje te helpen met je gezondheid deze zomer. Deze week in de laatste editie van de SmartHealth zomerserie: apps tegen een jetlag.

Iedereen die weleens een lange vlucht naar een ander continent heeft gemaakt, kent het gevoel van een jetlag. Vermoeidheid, desoriëntatie, verstoorde eetlust en op ‘verkeerde’ momenten juist klaarwakker of doodmoe zijn: het zijn enkele  symptomen van een jetlag.

Onze inwendige biologische klok zorgt ervoor dat een groot aantal essentiële processen in ons lichaam volgens een vast 24-uursritme verloopt, ook wel het circadiane ritme genoemd.

Voor een goed functionerend lichaam is dit 24-uursritme belangrijk; onder andere onze hormoonspiegels, lichaamstemperatuur en slaap-waakcycli worden er door aangestuurd. Ga je per vliegtuig naar een plaats op de aarde waar het volgens de lokale tijd een heel stuk vroeger of juist later is dan op de plaats van vertrek, dan wordt dit ritme verstoord. Dat is dus een jetlag. De naam komt van de Engelse woorden ‘jet’ (straalvliegtuig) en ‘lag’ (achter raken).

Of je naar New York of naar Hong Kong vliegt, maakt een groot verschil. De kans op een jetlag is namelijk veel groter als je naar het oosten reist. Je vliegt dan namelijk als het ware tegen de tijd in, waardoor je dag – ook in het echt – veel korter is. Vlieg je met de tijd mee, dan is je dag langer dan normaal en krijg je minder problemen van een jetlag.

Alvast wennen aan de nieuwe tijdzone

Hoe ongewenst een jetlag ook is, het is lastig om er volledig aan te ontkomen. Maar er zijn wel trucjes voor, zoals licht eten tijdens het reizen en ook in het vliegtuig regelmatig blijven bewegen. Je lichaam alvast laten wennen aan de nieuwe tijdzone is ook een optie. Heel gemakkelijk is dat niet, maar gelukkig bestaan daar wel handige apps voor.

Een van de bekendste apps heet Entrain en de makers prijzen het aan als a mirror of your own body. De app is gebaseerd op het principe dat daglicht de aanmaak en afbraak van stoffen die het dag- en nachtritme reguleren beïnvloedt. Entrain geeft dan ook advies op basis van licht en donker om je lichaam zo snel mogelijk aan te laten passen aan de nieuwe tijdzone op de vakantiebestemming.

Entrain app

Je begint met het invoeren van je normale slaapgedrag. Hoe laat ga je naar bed, hoe laat sta je op, hoe donker is het in de slaapkamer en in welke tijdzone bevindt je je op dit moment? Vervolgens vul je de stad (en lokale tijd) van je bestemming in, geef je aan wanneer je daar aan zult komen en vanaf wanneer je kunt beginnen met het aanpassen van je slaapgedrag. Entrain geeft vervolgens twee opties: wanneer je er voor kiest om de aanbevelingen van de app op te volgen, dan duurt het ongeveer twee dagen voordat je biologische klok weer goed staat in het land van bestemming. Kies je er voor om je niet aan de aanbevelingen te houden, dan heb je zo'n vijf dagen nodig om weer in een normaal ritme te komen, volgens Entrain.

Een persoonlijk jetlag-plan

Maar hoe werkt zo'n anti-jetlag app? Entrain stelt op basis van de door jou ingevoerde informatie een lightning schema op. Dit schema geeft aan wanneer je het thuis donker of licht moet maken om je inwendige klok zo snel mogelijk aan te laten passen aan de nieuwe tijdzone.

Lukt het overigens niet om je aan de aanbevelingen van Entrain te houden – wat begrijpelijk is, aangezien men ook met werk, huisgenoten of andere verplichtingen te maken heeft – kun je je schema wat aanpassen. Entrain doet vervolgens een herberekening op basis aan jouw aanpassingen.

Jetlag Rooster app

Een andere gratis app in de Appstore is Jetlag Rooster. Deze app berekent op basis van jouw gegevens ook een persoonlijk ‘jetlag-plan’ en biedt hulp bij het aanpassen naar een nieuw slaapritme. De app doet dit onder andere door je huidige slaappatroon een beetje aan te passen en je advies te geven over licht (seek light after waking of juist avoid light). De app is wat simpeler dan Entrain, maar is daardoor ook eenvoudiger in het gebruik.

Lees alle SmartHealth Summer Tips hier.