eHealth op de werkvloer: sneller herstel na operatie door SensiStep

In de serie eHealth op de werkvloer spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth toepassingen. Veel van die technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging. Maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Marco Raaben, technisch geneeskundige in het UMC Utrecht.

Marco Raaben is als één van de eerste technisch geneeskundigen werkzaam in het UMC Utrecht (UMCU). Technisch geneeskunde is namelijk een relatief nieuw beroep. De zesjarige opleiding is in 2003 gestart bij de Universiteit Twente in Enschede, met het idee dat de techniek in de zorg steeds complexer wordt. De opleiding moet als het ware een brug slaan tussen twee disciplines: zorg en technologie. “Een chirurg weet niet hoe hij of zij complexe technieken kan uitvoeren en toepassen en de ingenieur die de techniek maakt weet niet wat de chirurg wil”, legt Raaben uit.

Raaben’s specialisatie is fractuurgenezing, waarbinnen hij zich onder andere bezig houdt met de onderste extremiteiten (oftewel de benen vanaf de heup tot aan de voet). Dagelijks wordt hij benaderd door artsen wiens patiënten uiteenlopende problemen hebben aan de onderste extremiteiten, zoals bijvoorbeeld een breuk die niet goed geneest. In zo’n geval fungeert Raaben als ondersteuning van de medisch specialist. “Een medisch specialist heeft allerlei oplossingen voor zo’n non-union (als een breuk niet wil genezen, red.), maar soms komen ze toch bij mij terecht omdat ze zoeken naar andere, nieuwe behandelmethoden voor de patiënt. Eén van de innovatieve technieken die ik zo’n chirurg dan aan kan raden is SensiStep.”

Hoeveel mag je belasten?

Met SensiStep verloopt de revalidatie van patiënten met been- of heupfracturen beter en gerichter. SensiStep is bedoeld voor alle mensen waarbij het registeren en monitoren van belasting van de onderste extremiteiten van belang is. Het zorgt ervoor dat zorgverleners de mogelijkheid hebben om op een eenvoudige manier aan patiënten terug te koppelen of hun manier van belasten goed is. SensiStep bestaat uit een sandaal met sensor, een armband (sensi genaamd) en een tablet. In de sandaal zit de sensor onder het aangedane been.

De sensi, de armband, staat met die sensor in verbinding en geeft de patiënt door middel van lampjes feedback op zijn of haar manier van lopen. De tablet houdt de zorgprofessional bij zich, daarop krijgt hij of zij in een grafiek te zien hoe de patiënt loopt. In de grafiek kan de zorgprofessional aangeven hoeveel kilo de patiënt mag belasten – hoeveel gewicht je kortom op het been kunt zetten – en wordt ook direct inzichtelijk gemaakt of de patiënt zich daaraan houdt of niet.

SensiStep systeem met sandalen, armband en applicatie

SensiStep is in samenwerking tussen de afdelingen revalidatie en traumatologie van het UMC Utrecht en Evalan BV ontwikkeld. Pontes Medical (de innovatieafdeling voor medische technologie binnen het UMC Utrecht, VUmc en AMC) begeleide de samenwerking. Voor Raaben was het feit dat patiënten niet altijd weten wat ze nou wel of niet

mogen na hun operatie een aanleiding om onderzoek naar SensiStep binnen zijn specialisatie te doen. “Patiënten die na een trauma geopereerd worden krijgen te horen dat ze hun been partieel, aantippend of volledig mogen belasten. Maar wat houdt dat precies in? Patiënten weten het vaak niet, dus die doen maar wat. Met SensiStep kun je precies aangeven hoeveel kilo een patiënt mag belasten.” Voorheen werd er gebruik gemaakt van een weegschaal, waar de patiënt op moest gaan staan. “Daarna moest de patiënt gaan lopen op het gevoel van de weegschaal. Dat is allereerst voor patiënten heel lastig, maar een zorgprofessional kan ook niet zien of de patiënt daadwerkelijk dat aantal kilo’s belast.”

Direct effect op de patiënt

Voor zorgprofessionals zijn de voordelen duidelijk en dat merkt Raaben ook. De geluiden die hij terug krijgt uit het ziekenhuis en revalidatiecentra zijn zeer enthousiast. “Ze vinden het allereerst een makkelijk systeem, het kost weinig moeite om er mee aan de slag te

gaan. Daarnaast vinden de zorgverleners het prettig dat ze precies kunnen zien hoe een patiënt belast en daar ook direct feedback op kunnen geven. Tenslotte biedt het hen de mogelijkheid om te kijken wat een patiënt doet met het belastingadvies wat hij of zij van de zorgverlener mee heeft gekregen.”

En ook de patiënten die hebben meegewerkt aan het onderzoek zijn positief over het systeem. “Patiënten staan verrassend open voor zo’n nieuw systeem, ze willen graag mee doen en met deze methode hun revalidatie ingaan. We zien ook dat directe feedback helpt. Via de sensi om hun pols krijgen ze te zien hoe ze belasten. Zodra ze iets verkeerd doen passen ze dit direct aan en gaan ze beter lopen. Het heeft dus direct effect op de patiënt.”

Direct feedback over de belasting op het been

Het SensiStep systeem is bedoeld voor alle mensen waarbij het registeren en monitoren van de belasting van hun benen van belang is. Er zijn dus meerdere doelgroepen denkbaar, zoals mensen die hun been gebroken hebben, pijnklachten hebben of mensen die na een beroerte minder goed kunnen lopen en daarbij begeleid worden. Op dit moment wordt het systeem vooral in ziekenhuizen en revalidatiecentra gebruikt en nog niet uitgeleend aan patiënten, maar volgens Raaben moet het zeker mogelijk zijn om er op den duur een telemonitoring systeem van te maken. “Zodat de fysiotherapeut vanaf zijn werk kan kijken of de patiënt thuis goed oefent.”

Sneller herstel

Naast zijn werk in het UMC Utrecht houdt de technisch geneeskundige zich bezig met onderzoeken in enkele andere revalidatiecentra in en rondom Utrecht. “Op dit moment hou ik me bezig met verschillende pilot studies. Eén studie gaat over het revalideren van een heupfractuur bij ouderen na een trauma.

Er bestaan nog geen cijfers over of partieel danwel volledig belasten zorgt voor snellere genezing bij de patiënt. Door middel van SensiStep willen we dat inzichtelijk maken. Dit doen we door de data die SensiStep genereert te koppelen aan ontslagdata van patiënten. Zo hopen we te achterhalen wat de beste methode van belasten is voor deze patiënten”, legt Raaben uit. De combinatie van sensortechnologie en data-analyse maakt het mogelijk om nieuwe dwarsverbanden te ontdekken.

SensiStep armband: de sensi

Zijn onderzoeken in het UMC Utrecht en in de revalidatiecentra gebeuren overigens onafhankelijk van Evalan, het bedrijf achter SensiStep. “Vanuit het UMCU is er budget vrij gemaakt zodat mijn afdeling SensiStep kon aanschaffen voor een zelfstandig onderzoek”, legt hij uit. Raaben hoopt dat de SensiStep op den duur vast ingezet kan worden in het UMCU. “Ik zie veel potentie in dit systeem. Met name binnen mijn specialisatie kan het inzetten van SensiStep zorgen voor een sneller herstel. Zeker als het als ondersteuning wordt gebruik naast de normale oefeningen van de fysiotherapeut heeft SensiStep meerwaarde.”

Alle afleveringen van eHealth op de werkvloer lezen?