eHealth op de werkvloer: hogeschool en medisch centrum investeren in mHealth

In de serie eHealth op de werkvloer spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth toepassingen. Veel van die technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging. Maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Greke Hulstein, ergotherapeut in Meander Medisch Centrum in Amersfoort en mede-bedenker van de Activiteitenweger App.

“Als ergotherapeut zorg je ervoor dat mensen zo optimaal mogelijk kunnen functioneren in woon-, werk- en leefomgeving. We kijken naar alle gewone dagelijkse activiteiten en bepalen welke dingen iemand niet meer of minder goed kan doen, maar nog wel graag zou willen doen. Daar gaan we dan op oefenen – als dat aan de orde is – of we bekijken of een activiteit op een andere manier aangepakt kan worden. Het gaat vaak over hele gewone dagelijkse dingen, zoals wassen, aankleden of boodschappen doen”, vertelt Greke Hulstein, werkzaam op de afdeling Revalidatiegeneeskunde van Meander Medisch Centrum.

Behoefte aan houvast

Een paar jaar geleden bedacht Hulstein samen met haar collega Karin ten Hove de zogeheten Activiteitenweger – een methode om mensen meer grip te geven op hun activiteiten.

“De Activiteitenweger is ontstaan vanuit de praktijk. Wij werken veel met mensen met NAH (niet aangeboren hersenletsel)-patiënten en chronische pijn patiënten: beide groepen hebben vaak te maken met vermoeidheidsproblemen. Dat zorgt ervoor dat ze minder kunnen doen op een dag dan dat ze eigenlijk zouden willen. We lieten deze mensen ‘tijdschriftlijsten’ invullen – lijstjes met alles wat ze die dag hadden gedaan die we vervolgens tijdens het consult met hen evalueerden. Dat werkte wel, maar het gaf mensen geen houvast. Terwijl daar juist behoefte aan was.”

Een nieuwe activiteit aanmaken in de Activiteitenweger

Hulstein en haar collega gebruikten al langer zelf bedachte noteringen bij activiteiten – zijn ze zwaar of licht, krijg je er energie van etc. – en besloten dat verder uit te bouwen. Zo ontwikkelden ze een methode waarmee het mogelijk werd om uit te rekenen wat een patiënt kan doen op een dag. “Je laat een patiënt zijn eigen activiteiten wegen – hoe ervaar jij opstaan en naar je werk gaan – door ‘licht’, ‘gemiddeld’, ‘zwaar’ of ‘ontspannend’.

Wij koppelen aan die waarden vervolgens een cijfer. Bij een ontspannende activiteit mag je er een punt afhalen, bij een lichte activiteit komt er 1 punt bij, bij gemiddeld 2 punten en zo verder. Op deze manier kun je uitrekenen hoeveel punten iemand ‘besteedt’ aan dagelijkse bezigheden. Laat je een patiënt enkele dagen punten bijhouden, dan komt er vanzelf naar voren wat een prettig aantal punten - en dus activiteiten - is voor een patiënt. Een richtlijn, om het zo maar te noemen.” Op basis van dat puntenaantal moeten patiënten hun activiteiten voor de volgende dagen gaan plannen. Dat bijhouden kunnen patiënten op verschillende manieren doen. “Sommigen hebben een schrift, andere maken schema’s in Excel, anderen schrijven het op kaartjes en leggen dat uit. Het wordt echt iets van hen op die manier, dat is mooi.”

Investeerders zoeken

Maar er kwam bij het Meander Medisch Centrum ook steeds vaker de vraag of het niet mogelijk was om die planning in een smartphone of tablet app bij te houden, vertelt Hulstein. “Dus konden we eigenlijk niet langer achter blijven. Zo’n app moest er komen – maar hoe? Mijn collega Karin en ik zijn ergotherapeuten – we werken in de revalidatiegeneeskunde, niet in de techniek. En er ligt hier ook geen bak geld klaar. Een app bouwen is hartstikke duur en kost tijd. We zijn om ons heen gaan kijken of het ons lukte om ergens geld los te peuteren, onder andere bij zorgverzekeraars. Een paar waren in het begin heel enthousiast, maar uiteindelijk vonden ze de app toch niet echt bij hun passen.”

Een dagplanning

Gelukkig raken Hulstein en haar collega via via in contact met een ergotherapeut op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). De ergotherapeut is enthousiast over app en de HAN heeft budget beschikbaar om praktijk met onderzoek te verbinden en daarmee de app te financieren. “Voor de HAN is zo’n app ook erg interessant: zij krijgen een berg data binnen waar ze onderzoek mee kunnen doen.” Daarmee is de financiering van de app rond en kan er gebouwd worden. Hulstein en haar collega zijn nauw betrokken bij de ontwikkeling van de app. “Tijdens de ontwikkeling kregen we vanuit de HAN ook veel moral support.”

Niet zomaar downloaden

De Activiteitenweger app staat inmiddels in de App Store en kost zes euro om te downloaden. “We wilden de app eerst gratis aanbieden, maar we hebben uiteindelijk toch besloten om er een paar euro tegenover te zetten omdat we willen dat de app een bewuste aankoop is.

Je kunt de Activiteitenweger namelijk niet gebruiken zonder ergotherapeut, je moet eerst je basisniveau uitrekenen en weten hoe dat werkt. Als mensen hem gratis downloaden zonder begeleiding van een ergotherapeut denken ze misschien ‘hier heb ik niks aan’”. De opbrengsten van de app gaan naar Meander Medisch Centrum. “Het onderhouden van een app kost ook veel geld. We hebben een contract met de app-bouwers: wanneer er iets mis gaat of vastloopt kunnen zij die problemen oplossen, maar wij betalen daarvoor.”

Een disclaimer in de app

We proberen nu eerst quitte te spelen, vertelt Hulstein. “We hebben afgesproken met het ziekenhuis dat een klein percentage van de opbrengsten naar Meander in het algemeen gaat en dat de rest voor de afdeling Revalidatiegeneeskunde is – dus ook voor het verder ontwikkelen van de app.”

Vrijblijvend gebruiken

Is het niet vreemd om je patiënten een product aan te raden waar het ziekenhuis zelf (wat) geld mee verdient? “Nee, zo zie ik dat niet.

Wij hameren er bij scholing en symposia namelijk altijd op dat de Activiteitenweger app leuk en helemaal van deze tijd is, maar dat patiënten uiteindelijk zelf moeten kiezen met welk product ze willen werken. Als behandeld ergotherapeut moet je dan ook altijd alle opties noemen: je kunt werken op papier, op de computer, op je smartphone etc. Het maakt immers voor de behandeling an sich niet uit wat mensen kiezen.”

Hoewel de informatie in de app beperkt blijft tot de dagelijkse activiteiten van de patiënt, wordt die data wel anoniem opgeslagen. “Gebruikers maken een profiel aan en loggen met een eigen gebruikersnaam in op de app. De data die de app verzamelt wordt wel opgeslagen – mede voor onderzoek van de HAN – maar niet verbonden aan een specifiek persoon.”

De app in een groter (kostenbesparend) plaatje

De app werd zo’n maand geleden gelanceerd, dus het aantal reacties van patiënten is nog beperkt. “Maar degenen die de app al hebben getest zijn enthousiast en zien een duidelijke meerwaarde van hun activiteitenplanner in hun smartphone.” En wat vinden de ergotherapeuten er van? “Die zijn ook erg enthousiast. Sommige collega’s zaten er al zo lang op te wachten. Afgelopen dinsdag sprak ik een ergotherapeut die veel met jongeren werkt. Die zei: “Dit is zo fijn, hier zitten jongeren echt op te wachten.”

De planning die een patiënt bijhoudt wordt tijdens een consult met de ergotherapeut besproken. “Mensen moeten daarvoor hun papieren lijst, agenda of kaartjes meenemen naar het ziekenhuis. Sommigen hebben het al digitaal, dan vraag ik of ze dat van tevoren naar me toesturen. Maar als je als zorgverlener mee kunt kijken – daar zijn we momenteel druk mee bezig – dan hoeft dat allemaal niet meer. Dan log je tijdens zo’n gesprek samen in en heb je direct alle informatie uit de app voor je.”

Een melding als het basisniveau aan activiteiten wordt overschreden

Dat meekijken beperkt zich voorlopig wel tot het consult. “De praktijk moet een beetje uitwijzen hoe dat gaat lopen, maar ik denk niet dat we tussendoor op eigen houtje iemands planning gaan bekijken. Ik kan me wel voorstellen dat de link naar een telefonisch consult sneller gelegd wordt – als het niet noodzakelijk is om

elkaar face-to-face te zien kun je makkelijk ook even telefonisch contact hebben. Dan wordt zo’n app echt interessant: je bent korter bezig en het is kostenbesparend.” Al ervaart Hulstein daar nog wel een kleine drempel. “We moeten nu uit gaan zoeken wat de declaratiemogelijkheden zijn. Er bestaat binnen de AWBZ wel een screen-to-screen regeling, maar buiten de AWBZ naar mijn weten nog niet. We zijn gelukkig niet de enige die met dit soort projecten bezig zijn, dus er gaan vast ontwikkelingen plaats vinden binnenkort.”

Als alles naar verwachting verloopt, dan wordt de Activiteitenweger app voor Android – op dit moment is alleen de iOs versie nog verkrijgbaar – voor de zomer opgeleverd en kan iedere patiënt en ergotherapeut met de app aan de slag.

Lees alle afleveringen van eHealth op de werkvloer hier