Eerste inloopkliniek van Nederland moet sluiten: onduidelijkheid over tarieven

De CareToGo inloopkliniek op Den Haag Centraal was anderhalve maand een soort Albert Heijn To Go, maar dan voor medisch advies en behandelingen. Zes weken na de opening van de eerste CareToGo vestiging moet de inloopkliniek sluiten. Wet- en regelgevers zijn er nog niet over uit wat ze met de inloopkliniek aanmoeten.

“Het is een soort kip en ei verhaal. We weten dat we met iets beginnen wat niet bestaat”, zegt initiatiefnemer Bertus Altena. Met drie andere arts- en retail-ondernemers opende Altena in maart de eerste inloopkliniek in Nederland. Een inloopkliniek is in Amerika een bekend(er)

verschijnsel. Wal-Mart, de grootste winkelketen van de VS, richt samen met zorgreus Kaiser Permante al langer zogeheten micro-clinics in waar winkelend publiek diagnostische test of medisch advies kunnen krijgen. Niet meer naar de huisarts voor een urinetest of uitspuiten van de oren, maar gewoon in de winkel.

CareToGo heeft de ambitie om meerdere vestigingen te openen in Nederland. Altena: “We zijn uitgegaan van een doelgroep van 20 tot 65 jaar, mensen met een volle agenda. Vanuit de klant gedacht wil je dit soort dienstverlening: snel medisch advies of een behandeling op een plaats en tijd die jou uitkomt.”

CareToGo past meerdere keren haar tarieven aan op de website

CareToGo’s business model gaat niet uit van verzekerde zorg: de doelgroep betaalt zelf voor de service en snelheid. Toch zijn de initiatiefnemers op dit moment verwikkeld in gesprekken met overheidsinstanties en is de kliniek in Den Haag afgelopen maandag gesloten. Altena: “Er is veel onduidelijkheid over de tarieven. In eerste instantie hebben we een eigen tarief ingesteld: klanten betalen 35 euro voor een eerste consult.” Kort na de opening van de kliniek werd CareToGo benaderd door de Nederlandse Zorgautoriteit. Altena: “De NZa gaf aan: jullie worden beschouwd als huisartsendienst, daarom moet je huisartsentarieven hanteren. Wij waren het daar uitdrukkelijk niet mee eens, maar zijn daar tijdelijk in meegegaan om een ongewenst juridisch steekspel te voorkomen.” Volgens Altena gaf de NZa aan dat wanneer CareToGo de tarieven voor huisartsenzorg zou volgen, klanten hun consulten vergoed zouden kunnen krijgen.

Wel of niet vergoed?

In eerste instantie ging NZa er dus van uit dat CareToGo huisartsenzorg levert en dat de prestatie- en tariefregulering voor huisartsenzorg van toepassing is. Dat betekent dat het niet is toegestaan om 35 euro te vragen voor een consult. Het tarief voor een kort consult bij de huisarts is € 9,01, het tarief voor passanten – personen die een andere dan hun ‘eigen’ huisarts bezoeken – is € 27,25.

In een daarop volgende reactie bepaalt het Nederlands Zorginstituut (NZi), dat gaat over wel of niet verzekerde zorg, dat de inloopkliniek bij nader inzien geen huisartsenzorg levert. NZi spreekt volgens Altena over ‘niet 100% huisartsenzorg’, en geeft aan: aangezien CareToGo geen huisarts is, is er ook geen vergoeding mogelijk. “Wij noemen ons ook geen huisarts. We bieden geen 24/7 dienstverlening, en vermelden op onze website dat we niet alle klachten kunnen behandelen.

CareToGo raadt voor sommige klachten aan naar huisarts of ziekenhuis te gaan

Op dit moment is de overheidsinstantie NZa bezig met het vaststellen van een eigen prestatietarief voor consulten bij CareToGo-klinieken. Die aanvraag voor een nieuw, vast te stellen tarief kan enkele weken tot maanden in beslag nemen. “Waarschijnlijk is het een tijdelijke oplossing, en zullen we met passantentarieven eerst moeten proberen om creatief om te gaan met consultprijzen”, vertelt Altena. CareToGo gaat intussen verder met zoeken naar een tweede en derde locatie.

Altena gelooft net als zijn compagons in het business model van consumenten die, buiten de verzekerde huisartsenzorg, willen betalen voor service en behandeling. “Eigenlijk is CareToGo ook een test om te zien hoe de markt en de overheid reageren. Hoe past dit concept binnen wet- en regelgeving? De dienstverlening bestaat nog niet, maar wordt afgeremd door de huidige wetgeving.”

Een nieuwe zorgaanbieder

Minister Schippers liet zich afgelopen vrijdag na kamervragen van de SP overwegend positief uit over CareToGo. Op de vraag hoe de minister reageert op een inloopkliniek op Den Haag Centraal, schrijft Schippers: het betreft een ‘nieuwe toetreder tot de zorgmarkt die inspeelt op de vraag van mensen om

voor relatief eenvoudige, incidentele medische vragen, laagdrempelig langs te kunnen komen voor een consult’. Schippers vervolgt: “In het huidige stelsel staat vrije toetreding door zorgaanbieders hoog in het vaandel, onder de voorwaarde dat de aanbieder zorg levert binnen de daarvoor geldende wet- en regelgeving. Innovaties kunnen bijdragen aan het bevorderen van de kwaliteit, toegankelijkheid en doelmatigheid van de zorg.” Een inloopkliniek voor zorg to go lijkt een treffend voorbeeld van zo’n innovatie.

Die positieve reactie van Schippers stemt de ondernemers achter CareToGo hoopvol. Na de discussie over de hoogte van het tarief en de vraag of inloopconsulten überhaupt wel vergoed kunnen worden, ziet Altena dat er iets gebeurt – en dat is goed. “Ik verwacht dat het vast 

 te stellen prestatietarief ergens rond het reguliere passantentarief zal uitkomen. Misschien krijgen toekomstige klanten een deel vergoed, misschien niets, maar we hebben ook ingezet op klanten die een deel van de kosten uit eigen zak betalen.”

Totdat er duidelijkheid is over het tarief – en daarmee de prijs voor een consult voor een klant – blijft de vestiging op Den Haag Centraal Station gesloten. “We hebben onze prijzen al een aantal keer moeten aanpassen, en verliezen daarmee geloofwaardigheid.”

 Geen vervanging eerstelijns zorg

Niet alleen de wetgever is bezig met een standpunt formuleren. Ook koepelorganisaties van huisartsen krabben zich achter hun oren – wat betekent zo’n nieuwe inloopkliniek voor huisartsenzorg? In reactie op vragen van Omroep West geeft de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) aan dat innovaties als CareToGo de ‘kernwaarden van het huisartsenvak’ niet ondersteunen. “Centraal staat namelijk de duurzame relatie tussen patiënt en huisarts. De huisarts kent de patiënt, zijn voorgeschiedenis, zijn dossier en kijkt tegen die achtergrond naar de medische vraag. Om vervolgens samen met de patiënt de beste keuze voor een behandeling te maken”, geeft de LHV aan in een reactie.

Microclinics zijn te vinden in vestigingen van Wal-Mart, Amerika's grootste retail keten

De koepelvereniging stelt: als je een inloopkliniek binnenloopt, weet de dienstdoende arts niets over jouw medicatieoverzicht, allergieën of andere aandoeningen. Je medische dossier kan er niet bij worden gepakt. Maar Altena geeft aan dat CareToGo nadrukkelijk geen

vervanging is voor de huisarts. “Afgelopen weken zijn er patiënten behandeld voor gehoorklachten, huidaandoeningen, luchtweginfecties en SOA's. Dat zijn eenvoudige klachten, zaken waarbij het niet nodig is om de historie van een klant te kennen.” CareToGo geeft ook duidelijk aan op de bedrijfswebsite: “in onze ogen voegen wij de meeste waarde toe in geval u een niet-complexe recente medische klacht heeft.” Voor bijvoorbeeld ketenzorg bij diabetes of COPD, psychische problemen of klachten waar uitgebreide diagnostiek nodig is, verwijst CareToGo door naar de eigen huisarts.

De vier huisartsen die bij de inlooppraktijk Den Haag Centraal Station werken zijn allemaal in 2013 of 2014 begonnen met werken als huisarts na hun opleiding afgerond te hebben. “We hebben niet geselecteerd op jonge mensen”, zegt Altena. “Maar deze mensen geloven in het concept en de dynamiek van een inloopkliniek. Wanneer je wat meer senior huisartsen benadert, merk je dat die wat sceptischer zijn dan de jonge huisarts.” Plus: ze werken als ZZP’er bij CareToGo, in aanvulling op hun reguliere baan als waarnemend huisarts - dat geeft veel flexibiliteit.

Constamed

Altena: “Het is niet onze ambitie om vervanging te worden voor eerstelijns zorg, maar een aanvulling op het bestaande aanbod. De toegevoegde waarde zit in laagdrempelige zorg.” De ontwikkelingen rondom CareToGo vertonen een opvallende gelijkenis met Constamed, ook een nieuwe speler op de zorgmarkt. Zoals we eerder schreven reageerden koepelorganisaties, zorgverzekeraar en instanties in eerste instantie niet te enthousiast op de website waar consumenten gratis advies aan de huisarts kunnen vragen.

Constamed: gratis antwoorden van een huisarts

Toch lijken initiatieven als CareToGo in de richting te wijzen van een nieuw zorglandschap waarin consumenten niet willen wachten op spreekuren of openingstijden van hun huisarts. Een recent rapport van internationaal adviesbureau PwC voorspelde hoe nieuwkomers op de zorgmarkt in de komende jaren miljarden omzet zullen gaan aftroggelen van de traditionele ziekenhuizen, artsen en diagnostische labs. De bedenkers van CareToGo spelen in op die trend. De ondernemers zijn momenteel in gesprek met onder andere Kamerleden en het Ministerie van Volksgezondheid. Ze zijn vastberaden om politiek momentum te creëren voor dit soort nieuwe bedrijven in de zorgsector.