eHealth op de werkvloer: app vervangt steeds vaker zakkaartjes

In de serie eHealth op de werkvloer spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth toepassingen. Veel van die technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging. Maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Michiel Ledeboer, maag-darm-leverarts in het Deventer Ziekenhuis, en mede-initiator van de MDL-app, waarmee het mogelijk wordt om een beter advies te geven aan patiënten.

Michiel Ledeboer: “Eigenlijk is de directe aanleiding voor de MDL-app een herziening van de richtlijnen voor behandeling van poliepen, eind vorig jaar. Met die revisie van de Nederlandse richtlijn coloscopie surveillance is een diagnose stellen voor een arts nog iets ingewikkelder geworden, omdat je als MDL-arts ook moet kijken naar bepaalde karakteristieken van verwijderde poliepen. Een patiënt heeft een darmonderzoek gehad waarbij er een aantal poliepen weggehaald zijn. Dan kun je de app openen en dan krijg je een aantal karakteristieken van de patiënt - man of vrouw, en geboortedatum - en vervolgens vul je een aantal risicovragen in. Daar rolt een advies uit, bijvoorbeeld dat er na drie jaar, na vijf jaar, of geen vervolgonderzoek meer nodig is.

Eigenlijk is de app een vervanger van de traditionele zakkaartjes die een medisch specialist of arts in het ziekenhuis kan gebruiken om informatie op te zoeken. Afgelopen jaren zijn er ook zakkaartjes in de vorm van een app op de markt gekomen, bedoeld voor studenten geneeskunde, verpleegkundigen en artsen om snel iets te kunnen raadplegen. De MDL-app is de eerste app die de richtlijnen voor zo’n soort onderzoek via een smartphone of tablet beschikbaar maakt.

Medische zakkaartjes als geheugensteuntje op je smartphone

Ledeboer vertelt hoe een MDL-arts via een bepaald algoritme kan bekijken wat er na afloop van een endoscopische ingreep moeten worden gedaan om een patiënt verder te behandelen. “Wanneer poliepen zijn verwijderd, wil je weten wanneer je de volgende endoscopie moet doen.” De herziening van de richtlijn - om de vijf jaar moet zo’n richtlijn aan de nieuwste stand van de wetenschap voldoen – was dus de directe aanleiding voor de ontwikkeling van de app. Maar Ledeboer wil, als voorzitter van de commissie Kwaliteit van de beroepsorganisatie voor MDL-artsen, ook met zijn tijd meegaan.

Gewend aan zakkaartjes

De MDL-app is krap een maand geleden gelanceerd voor iOs en Android, en een web-versie is nu in ontwikkeling. De app kan door BIG-geregistreerde zorgverleners in heel Nederland gratis worden gebruikt. Ledeboer: “Mensen moeten er even aan wennen.

Het moet ook een beetje inslijten, heb ik het idee. Het is een heel nieuw concept, artsen zijn erg gewend aan zakkaartjes. Ik had wel verwacht dat het aantal downloads sneller zou lopen, maar het heeft wat tijd nodig.” Op congressen voor MDL-artsen proberen Ledeboer, en everywhereIM, de ontwikkelaar van de app, wat meer bekendheid te genereren. Eric Edelman van everywhereIM: “We zitten momenteel iets over de tweehonderd downloads.”

Ledeboer werkt in het Deventer Ziekenhuis, waar duidelijk in de richting van eHealth gekeken wordt. Het ziekenhuis rustte medewerkers al een tijd geleden uit met iPads, om meer met mHealth en eHealth-toepassingen te doen. Ledeboer’s collega Michiel Tebbes is bijvoorbeeld enthousiast over de functie van die iPad op de spoedeisende hulp. 

Ledeboer is, naast MDL-arts in het Deventer Ziekenhuis, ook voorzitter van de commissie Kwaliteit van de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen, de officiële wetenschappelijke vereniging voor dat specialisme. “We zijn met de commissie, waar de richtlijn onder valt, aan de slag gegaan. Ook hebben we een aanvraag ingediend bij de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS). Dat is een eenmalige subsidie voor innovatie, een fonds waar alle wetenschappelijke verenigingen een aanvraag voor kunnen indienen om de kwaliteit van de medisch- specialistische zorg te verbeteren. We hadden een specifieke aanvraag gedaan om deze app te kunnen ontwikkelen.”

MDL-app

En hoe kwamen de app-ontwikkelaar en arts in contact met elkaar? Eric Edelman van everywhereIM: “Ik las een artikel in Magma, het verenigingsblad van MDL-artsen, waarin Michiel Ledeboer werd geïnterviewd. Hij gaf in dat interview aan dat het eigenlijk gek is dat er nog geen app bestond om klinische zorg te verbeteren. Zo zijn we in contact gekomen. Samen hebben we een specifieke richtlijn vertaald naar een concreet plan voor een applicatie. De MDL-app is de eerste richtlijnen-app die everywhereIM op de markt brengt, maar we werken aan meerdere apps momenteel.”

Minder fouten

Er zijn volgens Ledeboer meerdere belangrijke voordelen van de MDL-app te noemen. “Allereerst maak je minder fouten. De nieuwe richtlijn is ingewikkelder geworden omdat je moet kijken naar de kenmerken van de specifieke poliep die je verwijderd hebt, en daarmee wordt de kans om een verkeerd advies te geven groter. Je krijgt een risico-inschatting voor een patiënt, en daarmee kun je met behulp van de app beter oordelen en advies geven.”

Daarnaast speelt ook het landelijke bevolkingsonderzoek darmkanker, waardoor er meer patiënten met vragen en mogelijk klachten bij de huisarts en het ziekenhuis komen. “Het landelijke bevolkingsonderzoek darmkanker nodigt alle vrouwen en mannen van 55 tot en met 75 jaar uit om zich te testen op zeer kleine bloedresten in de ontlasting. Bij een positieve testuitslag wordt men verwezen voor een coloscopie. Na een eventueel onderzoek kunnen mensen die nog verontrust zijn over de uitslag van de coloscopie door de huisarts verder geïnformeerd worden en meer inzicht krijgen in het gegeven advies. De huisarts kan hierbij gebruik maken van de app”, zegt Ledeboer.

MDL-app2

“Tenslotte hebben we ook een aantal verpleegkundigen die specifiek advies geven aan patiënten die na darmonderzoek terugkomen. Zij gebruiken de MDL-app ook om advies te geven, of als ze zich afvragen hoe een specialist bij een advies is gekomen. Dan is de app ook een hulpmiddel om te kijken hoe een arts tot een bepaalde conclusie is gekomen.” Op die manier draagt de MDL-app ook deels bij aan meer transparantie als het op behandeling aankomt.

Alleen voor zorgprofessionals

Op basis van een eerder advies van de Gezondheidsraad over een andere medische app is er voor gekozen om de MDL-app alleen in te zetten voor zorgverleners, en niet voor patiënten. Ledeboer: “Mensen kunnen er ook verkeerde conclusies uit trekken, maar ik vind dat zelf wat jammer. De meeste mensen kunnen er goed mee overweg, en gebruiken apps en het internet, maar de inschatting van de Gezondheidsraad is anders. Die zijn een beetje aan de voorzichtige kant."

Edelman vult aan: “Een aantal vragen in de app kan geassocieerd worden met vragen van nationale bevolkingsonderzoeken, en wij willen voorkomen dat patiënten of consumenten die associatie leggen. Daarom is de app alleen voor zorgprofessionals te gebruiken.”

CE-certificering

Gebruikt Ledeboer veel andere apps als MDL-arts? “Ik heb er een aantal om berekeningen toe te passen, voor medicijnen. Daarnaast maak ik vaak gebruik van het Farmaceutisch Kompas, dat is ook een hele goede. En dan heb je nog een app voor receptenprijzen, wat het goedkoopste generieke product is qua geneesmiddelen.” Maar apps specifiek voor patiënten van de MDL-poli, kent de specialist nog niet. “Wel is er voor mensen met chronische darmziekten veel goede voorlichting online te vinden. En ook op de website van het Deventer Ziekenhuis.” 

Heeft de MDL-app eigenlijk een CE-certificering nodig? Edelman: “Zeker, de app heeft invloed op diagnostiek en de behandeling van de patiënt. Omdat er geen meetfunctie zit, valt de app wel in de laagste risico klasse. Dat betekent dat je als app-bouwer een zelf-certificeringproces proces doorloopt. Wij leggen het dossier aan, bij klachten en vragen wordt er in dat dossier gekeken.” De MDL-app slaat verder geen patiëntgegevens op, en hoeft dus ook niet aangesloten te worden op het ziekenhuis informatiesysteem. Ledeboer: “Het enige wat je invoert is man of vrouw en de geboortedatum. Die informatie wordt nergens opgeslagen en is dus niet te herleiden tot een patiënt. En ook de karakteristieken die je invoert zijn niet tot de patiënt te herleiden.”

Alle afleveringen van eHealth op de werkvloer lezen? Klik hier