Vrouwelijke CEO's in health tech: business as usual

Dat moet je aan Freena vragen, het is haar bedrijf, zegt een mannelijke collega regelmatig. "Ze kijken naar me en even is de aandacht op mij gericht, maar al snel wendt onze gesprekspartner zich weer tot mijn collega". Freena Eijffinger is net als Marieke Schoutsen en Jackie Schooleman de CEO van een medisch technologie bedrijf. Hoewel het aantal vrouwen met technische opleidingen gestaag toeneemt, blijft het aantal vrouwelijke ondernemers dat een eigen onderneming start in de medisch technologische sector achter.

In een presentatie over vrouwen in gezondheidszorg, georganiseerd door RockHealth, beschrijft Sue Siegel - partner bij een firma die startups financiert - dat de vrouw binnen een gezin of familie vaak degene is die medische keuzes maakt voor iedereen. Daardoor kunnen vrouwen vanuit een consumenten perspectief naar de zorgmarkt kijken. Die consumentenervaringen kunnen de zorg gebruiksvriendelijker, gemakkelijker en efficiënter te maken. Het is een industrie waar vrouwen van nature een ‘leidende rol’ kunnen spelen, aldus Siegel.

Bij ‘zelfstandig ondernemer in de zorg’ wordt in eerste instantie voornamelijk gedacht aan artsen, psychologen of fysiotherapeuten die een eigen praktijk opzetten of in opdracht van verschillende werkgevers gaan werken. Ook de productie en ontwikkeling van technologische hulpmiddelen, medische apparatuur en aanverwante producten valt in de gezondheidssector. Naast grote farmaceutische bedrijven zijn er ook veel kleine, innovatieve bedrijven in Nederland die zich hiermee bezig houden. Daarnaast heeft de convergentie van consumententechnologie en gezondheidszorg de vraag naar medische apps, gadgets, software en andere eHealth oplossingen aangewakkerd. En dat is een specifieke branche die, zoals in de praktijk blijkt, zich goed leent voor zelfstandig ondernemerschap. Maar is er ook ruimte voor vrouwelijk ondernemers?

Feiten en cijfers

Nederland telt volgens de KVK in 2012 104.000 nieuwe starters en ZZP’ers (zelfstandige zonder personeel), waarvan één derde vrouw.

Dat komt neer op 40.740 startende vrouwelijke ondernemers vorig jaar. Zij komen voornamelijk in de branches overheid & onderwijs, maatschappelijke organisaties, nutsbedrijven en gezondheid & welzijn terecht. Een beginnend ondernemer kan zelf aan de slag gaan of haar ideeën voorleggen aan één van de vele grote startersplatformen en incubators in Nederland om op die manier mogelijk ondersteuning en financiering te krijgen. RockStart en Startup Bootcamp zijn bijvoorbeeld twee Nederlandse incubators. Beide bedrijven staan ook open voor medische innovaties, maar hebben afgelopen jaar – op één startup genaamd Kinems na – geen aanmeldingen van medische ondernemers gehad, laat staan van vrouwelijke medische startup’s. Ook UtrechtInc, een incubator gericht op startups in IT met een specifieke aandacht voor IT en Zorg, laat weten dat slechts één van de twintig startup’s in hun portfolio een vrouwelijke oprichtster heeft. Van de startende ondernemers die zich afgelopen jaren aanmeldden bij UtrechtInc blijkt ook het overgrote deel mannelijk te zijn.

De cijfers geven slechts een snelle blik op het huidige medische ondernemerlandschap in Nederland. Maar Maarten van Gils, werkzaam bij innovatienetwerk Medtechpartners, is positief gestemd. Volgens hem is de niche van Medtechpartners, medische technologische hulpmiddelen, absoluut niet alleen een mannenwereld. “Achter de medische technologische innovaties zitten zowel mannelijke als vrouwelijke ondernemers”, legt van Gils uit. “Hoewel ik geen exponentiële toename zie in het aantal vrouwen, gaat dat aantal ook beslist niet achteruit. Het blijft vrij gelijk.”

Ondernemers aan het woord

Freena Eijffinger Autitouch

Hoe komen vrouwen terecht in de medisch-technologische sector, en hoe ervaren zij het werkveld? Lopen ze tegen vooroordelen of praktische bezwaren aan? Freena Eijffinger was één van de vrouwelijke aanmeldingen bij Medtechpartners.

Inmiddels is de 32-jarige Eijffinger CEO van Autitouch, een bedrijf dat intuïtieve software ontwikkelt om kinderen en volwassenen met autisme te diagnosticeren en behandelen. Volgens haar is er inderdaad sprake van een ongelijke verdeling tussen mannen en vrouwen, maar dat heeft te maken met de lange trajecten die medisch technologische bedrijven moeten afleggen. “ Mannen hebben nu eenmaal een langere adem, ze blijven het proberen. En dat is nodig, want medisch technologische innovaties komen lastig van de grond. Er zijn veel partijen bij betrokken en vanuit de gevestigde orde komt nog vaak tegenspraak. Vrouwen zijn sneller geneigd op te geven, vooral als ze tegenslagen ervaren. Daardoor zie ik de meeste vrouwelijke start-ups stranden”.

Marieke Schoutsen - Earlydoc

Marieke Schoutsen is de 28-jarige CEO van Earlydoc. Earlydoc is een een web app waarmee je je symptomen kunt checken en die aangeeft of de klachten ernstig zijn en of je

naar de huisarts moet. Op dit moment bezoeken meer dan 30.000 mensen per maand de app;  89% van hen geven aan dat het de beste informatie is die ze online vinden over hun symptomen. “Het is op netwerkborrels een veel gehoorde reactie, ‘Goh, je bent dus een vroúwelijke CEO?’, gevolgd door 'Oh maar het is wel iets medisch’. Als in: opvallend dat je een vrouw bent, typisch dat het wel in de medische sector is.”, aldus Schoutsen. Onderzoek van de Amerikaanse incubator RockHealth toont aan dat zelfvertrouwen - of een gebrek daaraan - een barrière kan zijn voor vrouwen. Waar mannen na een mislukte deal gewoon door gaan, trekken vrouwen het zich het veel persoonlijker aan. Eijffinger ondersteunt dat punt, en ook Schoutsen merkt op: “‘Ik heb gefaald’, dat idee.”

Jackie Schooleman Virtual Proteins - foto: Rene van der Hulst

Jackie Schooleman (48) is de CEO van Virtual Proteins, een bedrijf gespecialiseerd in neurochirurgische visualisatie systemen. Ze ontwikkelde een 3D systeem dat chirurgen ondersteunt bij het uitvoeren van complexe operaties.

Schooleman sleepte als CEO van Virtual Protiens de titel ‘Eén van de vijf meest veelbelovende startup ondernemingen ter wereld, geleid door een vrouw’ in de wacht, maar ziet de kracht van haar bedrijf in een breder perspectief. “Ik wil mijn bedrijf runnen met het beste team dat er is en daar is diversiteit voor nodig. Iedereen moet doen waar hij of zij het beste in is. Ik ben bijvoorbeeld creatief en chaotisch, maar ik ben niet de beste zakelijke onderhandelaar. Daar gaat mijn mannelijke collega dus over. In de financiële wereld wordt de man met het krijtstreeppak nu eenmaal altijd begrepen” .

Tegen de stereotypes in

Het opzetten van een succesvol bedrijf, in welke sector dan ook, vergt veel van een ondernemer. Is dat dan voor vrouwelijke ondernemers anders dan voor mannelijke CEO’s? Freena Eijffinger bekent soms het gevoel te hebben dat ze zichzelf wel extra moet bewijzen. “Als ik ergens spreek, moet het me binnen twee minuten lukken om de zaal te boeien, anders luisteren ze niet meer. Stapt er een man in pak het podium op, dan heeft hij direct de aandacht; ongeacht wat hij te vertellen heeft. Ik merk dat ook in zakelijke besprekingen. Als mijn mannelijke zakenpartner of mannelijke stagiair op een afspraak erbij zit, dan gaat de aandacht altijd naar hen toe. ‘Het is haar bedrijf’, zeggen ze dan, maar vervolgens wordt er alsnog nauwelijks tegen mij gepraat.”

Ook een kinderwens of familieverplichtingen lijkt een aanname die vaak wordt gedaan wanneer vrouwen om tafel zitten om zaken te bespreken. Bijvoorbeeld bij het vinden van investeerders. Eijffinger: “Er is nu eenmaal weinig budget voor onderzoek en als het er is gaat het naar mannen. ‘Jij zal wel snel aan kinderen willen beginnen’, is het excuus dan. Alsof mannen geen kinderen krijgen.”

Schoutens hoort deze opmerking ook vaker. “Tijdens een gesprek met een potentiële investeerder hoor ik altijd ‘wil je kinderen?’, waarop ik steevast antwoord met de vraag ‘Heb je of wil je zelf kinderen?’. Flauw natuurlijk, want ik begrijp het wel. Het is een logische angst dat ik, nadat ik een zak geld heb ontvangen, er direct voor een jaar tussenuit knijp voor zwangerschapsverlof. Ik maak hun angst bespreekbaar. Vrouwen zijn nu eenmaal anders, dus laten we het er direct maar even over hebben”.

Hoewel alle geïnterviewde vrouwen aangeven dat ze zelden specifiek uitdragen een vrouwelijke directeur te zijn, zijn ze het unaniem eens dat er ook voordelen aan kleven. Schoutsen: “Sterker nog, ik wil mezelf helemaal niet in een underdog positie plaatsen. Als vrouw val je op en daardoor wordt je onthouden. Daarnaast hebben vrouwen over het algemeen ook een andere zakelijke houding, een eigen manier van onderhandelen. Dat werkt verfrissend en brengt daardoor ook voordelen mee.” Schooleman beaamt Schoutsens opmerking over het opvallen. “In een zaal vol mannen, met een handvol vrouwen, weet iedereen wie ik ben.” Eijffinger geeft ook nog aan dat haar bedrijf – gericht op kinderen en autisme – op zich ook al een hoge gunfactor heeft. “Ik heb een goed verhaal en dat valt op”.

Voorkeursbehandeling

Dat het aandeel vrouwen nog ver achterloopt op het aantal mannen in de medisch technologische startup sector, merkt Schooleman ook in haar directe werkomgeving. “Als ik kijk naar de honderd ondernemingen die hier op de High Tech Campus gevestigd zijn, heeft er maar één een vrouwelijke CEO.” De ondervindingen van Schooleman sluiten aan bij de cijfers van CBS: hoewel vrouwen zijn oververtegenwoordigd in bepaalde beroepen binnen onderwijs en zorg, zijn ze in technische beroepen en opleidingen ver in de minderheid. De Nederlandse overheid en het bedrijfsleven voeren campagne om meisjes aan te moedigen een technische beroeps- of studiekeuze te laten maken. Neem VHTO, een stichting die de participatie van meisjes en vrouwen in bétawetenschap, techniek en ICT wil vergroten. Doordat meisjes weinig afweten van technische beroepen en bétaopleidingen baseren ze hun keuzes op stereotypes zoals ‘techniek is een mannenwereld’, verklaart een woordvoerder. Door ze van kennis, praktijkvoorbeelden en rolmodellen te voorzien, kunnen jonge vrouwen zien dat een technische studie of beroep ook iets voor hen kan zijn.

Daarnaast speelt er een economisch belang. Binnen enkele jaren zal er een tekort aan technici zijn in Nederland, zijn de voorspellingen. Meer enthousiaste meisjes betekent hopelijk meer technische studiekeuzes. Om dat te bewerkstelligen onderhoudt VHTO een database met rolmodellen: 1900 bèta technische vrouwen die geregeld een bezoek brengen aan scholen om te vertellen over hun beroep. Op sommige scholen leidt dat volgens de stichting daadwerkelijk tot meer gekozen natuurprofielen. Dan is er ook nog een jaarlijkse Girls Day, waarbij bedrijven als Philips, Shell en Unilever hun deuren openen voor ruim 8200 meisjes van 10 tot 15 jaar. Ze krijgen een rondleiding, ontmoeten de vrouwen binnen deze bedrijven en maken kennis met technische en ICT beroepen.

Freena Eijffinger is één van deze rolmodellen. Regelmatig brengt ze bezoek aan scholen om daar over Autitouch te vertellen. Eijffinger vindt het goed om op een laagdrempelige en leuke manier meisjes kennis te laten maken met techniek en een eerlijk verhaal te vertellen over de voor-en nadelen van werken in die branche.

Volgens Schooleman is het niet noodzakelijk om de medisch technische sector te promoten onder meisjes. “Ik denk niet dat het zin heeft om te proberen daar een inhaalslag in te maken. Degene die er gevoel voor hebben gaan er mee aan de slag, daar is onze maatschappij momenteel open genoeg voor. Ik geloof niet in een voorkeursbehandeling voor vrouwen in techniek”. Schoutsens geeft ook aan dat ze niets voelt voor het extra stimuleren van meisjes. “Ik geloof namelijk dat we in een maatschappij leven waarin vrouwen de vrijheid hebben om de richting te kiezen die ze zelf willen kiezen”. Toch sluit ze zich aan bij het idee van VHTO dat het goed is om vrouwen wel te informeren over techniek om zo de mogelijke vooroordelen die ze hebben weg te halen. “Een meisje zal zich wellicht minder snel realiseren dat techniek ook een goede keuze voor haar kan zijn”.

Vrouwelijk ondernemerschap stimuleren

Een technisch beroep kiezen is één ding, maar zelfstandig ondernemer worden is een andere keuze. Volgens investeerder, adviseur en ‘vrouwelijke ondernemer van het jaar 2012’ Eva Hukshorn is een minderheid aan vrouwelijke CEO’s niet specifiek gebonden aan de medisch technologische sector. Wel speelt het mee dat mannen beter zijn in netwerken, zowel op politiek- als op investeringsniveau. “De medische sector heeft beide erg nodig, omdat deze meer dan alle sectoren te maken heeft met wetgeving en hoge productiekosten voordat er baten zijn. En dat is een nadeel voor vrouwen”, aldus Hukshorn. De uitleg van Frank de Grave, algemeen voorzitter van de Orde, in een interview met Intermediar sluit aan op Hukhorn’s conclusie. "Vrouwen in de zorg houden van hun vak, maar niet van geldkwesties en onderhandelen met de overheid", aldus de Grave.

Nederland kent verschillende initiatieven om ondernemende vrouwen te ondersteunen in hun werkzaamheden. The Next Women, Vrouwelijke Ondernemers, Women Inc, Female Factor, SVE, Women on Top; het is slechts een greep uit het aanbod van netwerken specifiek gericht op het stimuleren, motiveren en ondersteunen van vrouwelijke entrepreneurs en leiders. Maar ook als je geen geboren ondernemer bent, geven de voorbeelden van Eijffinger, Schooleman en Schoutsen aan dat er veel potentie ligt voor vrouwelijke ondernemers in de medisch technologische sector.

Bronnen

www.slideshare.net/RockHealth/rock-report-iii-women-in-healthcare
www.kvk.nl/nieuws/2013-01-07---minder-starters-in-2012
www.cbs.nl/NR/rdonlyres/39A39247-2CAE-4412-9412-3C283C539260/0/index1000.pdf
www.intermediair.nl/vakgebieden/zorg/frank-de-grave-vrouwen-houden-niet-van-geldkwesties

[accordion]
[acc title="Foto Jackie Schooleman door Rene van der Hulst"]www.renevanderhulst.nl/[/acc]
[/accordion]