In de serie ‘eHealth op de werkvloer’ spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth-toepassingen. Veel van deze technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging, maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Michiel Allessie, werkzaam als tandarts in een zelfstandige tandartsenpraktijk in Enkhuizen.
“We gaan een spannende periode tegemoet”, begint Michiel Allessie. “We zijn één van de tien finalisten van Rockstart’s Digital Health Accelerator. Dat houdt in dat we de komende zes maanden mee gaan draaien in een intensief programma. We krijgen onder andere hulp bij het in de markt zetten van onze app. Daarnaast zit in Nijmegen (waar het programma plaats vindt, red.) een tandheelkunde faculteit die ons product gaat valideren en op die manier hopelijk wetenschappelijk bewijs kan leveren dat onze app thuishoort in de tandheelkundige diagnostiek.”
Slaapbruxisme
Allessie heeft een eigen praktijk in Enkhuizen. Sinds 2001 is hij tandarts, daarvoor was hij werkzaam als ondernemer in de IT. Zo zette Allessie in 1999 onder andere samen met een studiegenoot Tandarts.nl op en in 2006 volgde het IT-bedrijf Onlineafspraken.nl. Later richtte hij de tandartsenketen Studentist op, praktijken met studenten als doelgroep. “In die periode ben ik veel in aanraking gekomen met de slaapziekte slaapbruxisme, ook wel ‘tandenknarsen’ in de volksmond. We weten nog steeds niet wat precies de oorzaak is van brugisme. Inmiddels is wel bewezen dat het gerelateerd is aan andere slaapziektes zoals apneu.”
"We weten nog steeds niet wat precies de oorzaak is van bruxisme"
Het probleem van nachtelijk tandenknarsen of -klemmen is volgens Allessie dat mensen van zichzelf niet weten dat ze dit doen. “We weten uit onderzoek dat 8% van de mensen het doet, maar niet in een mate dat je meteen hulp nodig hebt. 2-3% daarvan heeft eigenlijk wel een behandeling nodig.” Volgens de tandarts is er de afgelopen jaren wel meer aandacht voor bruxisme gekomen, omdat het nadelige gevolgen heeft voor cosmetische behandelingen. “Mensen met facings (opzetstukjes) van porselein hebben een probleem als ze met hun tanden knarsen, want daar zijn die nieuwe facings niet tegen bestand.”
Lastige diagnose
In de doelgroep tussen de 20 en de 30 jaar knarst maar liefst 20% van de mensen met hun tanden, vertelt Allessie. “Het is blijkbaar een leeftijdsafhankelijke slaapziekte, maar voor een wetenschappelijke verklaring daarvoor tasten we in het duister. We vermoeden dat stress – om studie, relaties, huisvesting of werk – en een minder regelmatig slaapritme hier wel een belangrijke rol bij spelen.” Juist die doelgroep zag Allessie veel in zijn praktijk. “Ik werd daardoor dus meer getriggerd dan een gewone tandarts die mensen van alle leeftijden in zijn stoel heeft zitten.”
"In de doelgroep tussen de 20 en de 30 jaar knarst maar liefst 20% van de mensen met hun tanden"
Er zijn alleen twee probleem. Voor een tandarts is met zekerheid de diagnose slaapbruxisme stellen niet eenvoudig en het is lastig om patiënten ervan te overtuigen dat ze hier last van hebben. “Er zijn vier klinische kenmerken opgesteld door de World Health Organization die dienen als criteria voor de diagnose tandenknarsen. Toch ben ik als tandarts niet altijd zeker van mijn diagnose.” En dan heb je nog de patiënt zelf. “Onze patiënten – studenten – hebben niet het meest ruime budget en zien een dure behandeling voor iets waar ze geen klachten van ondervinden vaak niet zitten. Ze zeggen meestal ‘ik kom wel terug als ik echt een probleem heb’, maar dan blijf ik met een vervelend gevoel zitten.”
Confronterend geluid
Allessie zocht kortom een middel om patiënten te overtuigen van hun knarsgedrag. “Wat is het meest confronterend aan tandenknarsen? Het geluid, dat is heel onaangenaam. Dus daar moest ik iets mee doen. Toen heb ik een oude studiegenoot benaderd die op de universiteit onderzoek doet naar bruxisme, we hebben toen samen een pilotstudie uitgewerkt om te kijken of het mogelijk is om het geluid met een iPhone op te nemen en dit vervolgens aan een patiënt te laten horen." De tandarts besluit een bedrijf op te richten, Bruxlab, en met een groep programmeurs een app te ontwikkelen. “De meeste tijd, ruim twee jaar, is gaan zitten in het ontwikkelen van een algoritme dat een tandenknars-geluid kan detecteren en kan onderscheiden van bijvoorbeeld snurken of praten in je slaap.”
"Het geluid van tandenknarsen is heel onaangenaam, dus daar moest ik iets mee doen"
Stel Allessie verdenkt de diagnose slaapbruxisme, dan kan hij zijn patiënt vragen de zogeheten Tandenknars-app te downloaden. Een patiënt legt vervolgens drie nachten (“bij drie nachten hebben we statistisch meer kans de goede diagnose te stellen”) de telefoon op zijn of haar nachtkastje en de app neemt gedurende de nacht geluiden op. De patiënt stuurt deze geluidsfragmenten, gemiddeld in totaal ruim twee minuten per nacht, door naar de tandarts. “Vervolgens ga ik met een koptelefoon op luisteren of ik inderdaad hoor of iemand tandenknarst. Het hangt af van de waargenomen geluiden en de situatie in iemands mond of een behandeling noodzakelijk is. Ik behandel steeds minder actief, maar probeer eerst de leefstijl te veranderen, bijvoorbeeld geen koffie meer na acht uur ’s avonds. De resultaten meet ik weer door te vragen aan een patiënt om weer drie nachten op te nemen en die geluiden te vergelijken met de eerste opname. Ik zie vaak goede resultaten en meer dan 40% vermindering in het aantal tandenknars geluiden.”
Knarsscore
Als Allessie een patiënt vraagt de app te gebruiken en hij vervolgens tijd besteedt aan het beluisteren van deze geluidsfragmenten en daarna advies geeft, dan rekent hij hier een regulier consult voor. De Tandenknars-app is gratis te downloaden in de App Store. Tandartsen gaan op den duur betalen voor de inzet van de app in hun praktijk, voor patiënten blijft het altijd gratis. “Mensen die van zichzelf vermoeden dat ze tandenknarsen kunnen de app ook gebruiken. De app stelt dan alleen geen diagnose. Dat kan alleen in combinatie met klinische zaken als aangetoonde gebitsslijtage, maar gebruikers zien wel of ze in de categorie groen, geel of rood vallen. Bij patiënten die drie nachten achter elkaar rood scoren, hoor ik vaak veel tandenknars geluiden."
Gebruikers hebben vervolgens de mogelijkheid om hun opgenomen geluiden door te sturen. “De geluidsfragmenten worden opgeslagen in Dropbox en dat linkje kun je vanuit de app delen met wie dan ook, dus ook naar je tandarts. In principe biedt iedere Nederlandse tandartspraktijk bruxisme behandeling aan.” De tandarts is ook bezig met het verkrijgen van een CE-certificering voor zijn app.
"Collega tandartsen wachten nog op wetenschappelijk bewijs voor de app"
Een maand geleden heeft Allessie de app op een LinkedIn groep voor 3000 tandartsen gedeeld. “Daar kwamen veel reacties en downloads uit voort. Momenteel zijn we in een aantal praktijken in Nederland met de app aan het testen.” Patiënten vinden de app vooral leuk en hip, meent Allessie, collega tandartsen vinden het praktisch om een middel te hebben om patiënten met hun eigen knarsgedrag te confronteren. “Maar ze wachten nog wel op wetenschappelijk bewijs. Dat hopen we na onze zes maanden bij Rockstart dan ook te kunnen leveren.”
Alle afleveringen van eHealth op de werkvloer lezen?
[accordion]
[acc title="Foto credits:"]René Gademann via Flickr (https://flic.kr/p/8f6UBn)[/acc]
[/accordion]
Ik schijn zelf ook 's nachts te knarsentanden, Ik merk het alleen door de doorzichtige rand van mijn voor tanden. Tandarts Jordaan heeft mij geholpen van dit probleem af te komen.
Mijn tandarts (in Breda) werkt met een T-Scan apparaat. Hierbij maken ze een scan van je gebit en kunnen ze de oorzaak van het tanden knarsen achterhalen. Had zelf vaak ook stijve kaken, is nu helemaal weg.