Zeventig procent van de verpleegkundigen in Nederland ervaart problemen bij het overdragen van patiëntgegevens tussen instellingen, en bijna een kwart van de ruim 800 ondervraagde verpleegkundigen geeft aan dat er soms zelfs helemaal geen overdracht is. Dat blijkt uit een recent onderzoeksrapport van Nictiz en Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN). Nictiz organiseerde op 23 september een implementatiesessie, waar (transfer)verpleegkundigen maar ook beleidsmaker, ICT-leveranciers, en informatiemanagers verder ingingen op de resultaten van het onderzoeksrapport en het gebruik van de beroepsstandaard eOverdracht in de praktijk.
Telefonisch informatie overdragen, papieren mee geven met de patiënt of zelfs faxen naar een andere zorginstelling is niet meer van deze tijd, en toch gebeurt het nog zeer regelmatig, zo blijkt uit ervaringen van sprekers en deelnemers op de implementatiesessie eOverdracht. “Bij wie verloopt de verpleegkundige overdracht als een geoliede machine?”, vraagt Irene van Duijvendijk, adviseur Zorg ICT & Innovatie bij Nictiz en schrijver van het onderzoeksrapport. Geen van de ruim honderd aanwezigen steekt zijn of haar hand op.
Voedingsadvies en wondverzorging
Met verpleegkundige overdracht wordt de verpleegkundige patiëntinformatie bedoeld die mee gaat met de patiënt wanneer hij of zij naar een andere zorginstelling of ziekenhuis gaat. Het gaat om gegevens zoals medicatiegeschiedenis en het gebruik van medische hulpmiddelen, maar ook voor verpleegkundigen belangrijke informatie zoals hoe de patiënt geholpen wordt met wassen en kleden, voedingsadvies en wondverzorging. Die informatie ondersteunt verpleegkundigen bij hun werkzaamheden en is nodig om de patiënt de juiste zorg te bieden.
Informatie over medicatie, medische hulpmiddelen, voeding en wondverzorging
In Nederland zijn er veel overdrachtsmomenten: uit het onderzoeksrapport blijkt dat respondenten gemiddeld naar vijf verschillende soorten zorginstellingen informatie overdragen. “Een overdracht naar gemiddeld vijf verschillende soorten instellingen geeft aan hoe vaak die informatieoverdracht wordt gedaan. Dat pleit ervoor om het goed te regelen”, zegt van Duijvendijk.
Wat gaat er mis bij de verpleegkundige overdracht? Het meeste genoemd onder de ondervraagden werd onvolledige informatie. Daarnaast is de overdracht vaak niet eenduidig, niet op tijd, niet up-to-date, onduidelijk, niet digitaal, of moet men extra informatie opvragen door na te bellen. Ook moet informatie worden overgetypt of –geschreven – wat extra tijd kost – en wordt de patiënt niet betrokken bij de overdracht. In sommige gevallen is er zelfs helemaal geen verpleegkundige overdracht wanneer een patiënt naar de opvolgende zorginstelling gaat.
eOverdracht
Om de verpleegkundige overdracht te verbeteren ontwikkelde Nictiz, samen met ActiZ en Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) een landelijke standaard. Daarin is vastgelegd welke informatie bij de verpleegkundige overdracht uitgewisseld moet worden. Dat zorgt voor een eenduidige, volledige en digitale gegevensoverdracht. Aan de hand van deze standaard is een verpleegkundig overdrachtsbericht (eOverdracht) ontwikkeld. Toch blijkt uit het onderzoeksrapport dat deze beroepsstandaard voor de verpleegkundige overdracht nog maar mondjesmaat bekend is onder de respondenten.
Vertrouwd
Verschillende sprekers vertellen tijdens de implementatiesessie hoe het gebruik van de beroepsstandaard eOverdracht veel van de vaak gehoorde knelpunten kan voorkomen. Leo Jansen is netwerkcoördinator van Argos Zorggroep, waar gewerkt wordt met eOverdracht. Jansen illustreert met een voorbeeld de oude situatie: door gebrek aan verpleegkundige overdracht moeten medewerkers alle medische informatie van een 89-jarige patiënt achterhalen die binnenkomt in een revalidatiekliniek van Argos. De noodzakelijk informatie ontbreekt, wat kan leiden tot onveilige situaties in het verpleeghuis of ziekenhuis.
"Noodzakelijk informatie ontbreekt, en dat kan leiden tot onveilige situaties"
De eOverdacht maakt het voor patiënt en verpleegkundigen mogelijk om de zorg naadloos over te laten gaan tussen zorginstellingen, vertelt Jansen. eOverdracht zorgt voor een betere voorbereiding op de komst van de cliënt doordat de informatie er tijdig is. “Dat is een goed begin van de zorg. Ook de patiënt ziet dat informatie er al is en dat voelt vertrouwd.” Met eOverdracht is informatie er eerder dan met het papieren formulier dat voorheen met de patiënt werd meegegeven. Daardoor weet men voor aanvang van de patiënt hoe groot de zorgvraag is, welke hulpmiddelen nodig zijn en hoeveel personeel er nodig is.
Uitleg aan collega's
Anneke Pols is afdelingsverpleegkundige en praktijkopleider afdeling Chirurgie bij het Vlietland ziekenhuis. Daar wordt eOverdracht gefaseerd geïmplementeerd: de afdelingen chirurgie en neurologie zijn gestart met de implementatie en het aantal afdelingen wordt momenteel uitgebreid. Pols deed als afdelingsverpleegkundige samen met de transferverpleegkundigen eerst onderzoek naar welke informatie eOverdracht bevat, hoe het werkt en hoe het ingevuld moet worden. Daarna gaf ze uitleg aan alle andere verpleegkundigen op de afdeling.
Verplicht
Pols vertelt tijdens de implementatiesessie dat het gebruik van de eOverdracht uiteindelijk werd ‘opgelegd’. “We hebben duidelijk gecommuniceerd: over twee maanden beginnen we met eOverdracht, en is het niet meer mogelijk om op papier over te dragen.”
Dat is ook de ervaring van Leo Jansen bij Argos. “Een van de voordelen van eOverdracht is dat een aantal velden verplicht is om in te vullen, anders kun je het bericht niet versturen. Dat dwingt de verpleegkundigen om breed te blijven kijken.”
"We hebben duidelijk gecommuniceerd: straks is het niet meer mogelijk om op papier over te dragen"
Al met al was het een goed bezochte sessie, waar (transfer)verpleegkundigen en afgevaardigden van zorginstellingen, regio-organisaties en ICT-leveranciers met elkaar in discussie gingen. Samenwerking tussen zorginstellingen waarmee je eOverdracht wilt gaan uitwisselen is voor veel aanwezigen erg belangrijk. Het oprichten van werkgroepen of overlegstructuren in een regio is dan ook een must om een breed draagvlak te krijgen. Ook gaven meerdere deelnemers dat ook de verpleegkundige overdracht vanuit de care naar het ziekenhuis verbeterd moet worden. Ook daar is nog veel kwaliteit te behalen. Het elektronisch versturen en ontvangen van de verpleegkundige overdracht werd tot slot als noodzaak gezien om het verpleegkundige overdrachtsproces echt te kunnen verbeteren.
Bent u benieuwd naar meer ervaringen en tips van gebruikers van eOverdracht? De beroepsstandaard eOverdracht wordt momenteel in zes regio’s in het land gebruikt: deze whitepaper bespreekt de eerste ervaringen van gebruikers met de beroepsstandaard eOverdracht.
Meer lezen? Lies van Gennip: 25 minuten voor de verpleegkundige
[accordion]
[acc title="Foto credits"]Tim Samoff (flickr.com/photos/timsamoff/) & Chris Marchant (flickr.com/photos/forayinto35mm/)[/acc]
[/accordion]
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!