eHealth in de zomer: bescherm je huid met een app

De zomer. De tijd van zon, zee en strand. Maar ook van pollen en muggen, verbranden, een dokter zoeken in het buitenland, een drankje te veel in een Spaanse discotheek en je aandoening uitleggen in een vreemde taal. Gelukkig zijn er genoeg handige apps, sites en gadgets om een handje te helpen met je gezondheid deze zomer. Maar wat vinden de experts daarvan? Deze week in de SmartHealth zomerserie: veilig in de zon met een app.

Even bakken op het strand of met je gezicht in de zon op het terras: het is zo lekker en ontspannend, maar we weten allemaal dat er risico’s verbonden zijn aan (onbeschermd) zonnen. Te veel blootstelling aan UV (ultraviolette straling) is slecht, omdat de huid flink (en permanent) kan beschadigen. Inmiddels is er een groeiend aantal apps die je helpt om te bepalen hoe fel de zon is en hoe lang je in de zon kunt blijven.

“Zon en huidkanker zijn zeker aan elkaar gelinkt”, legt Marcel Bekkenk uit. Hij is dermatoloog in het AMC in Amsterdam.

“We merken niet alleen dat mensen die vaker zijn verbrand of meer buiten zijn geweest in hun leven ook meer huidkanker hebben, maar we vinden in huidkanker ook hele duidelijke DNA afwijkingen terug die veroorzaakt zijn door UV-straling. We weten dat UV de oorzaak is omdat die straling als het ware een handtekening in de huid achterlaat. Al een jaar of vijftig is bekend dat UV net zoals bijvoorbeeld sigaretten een carcinogeen is, wat betekent dat het kanker kan veroorzaken.”

UV-index apps (op een bewolkte dag)

Verbranden is het grootste risico

Maar in tegenstelling tot sigaretten heeft zon wel een aantal gunstige effecten op onze gezondheid. We krijgen er bijvoorbeeld onze portie vitamine D door. Toch is dat volgens Bekkenk geen reden om uitgebreid in de zon te gaan liggen. “Sterker nog, iedere dag een paar minuutjes met je gezicht in de zon is voldoende om de aanbevolen hoeveelheid vitamine D binnen te krijgen.” Bovendien kan je vitamine D ook via voeding aanvullen. Het grootste risico bij te veel zon is verbranding, omdat verbranden de huid ernstig en blijvend kan beschadigen. “Je hoort meestal over melanomen, dat zijn kwaadaardige moedervlekken. Melanomen komen steeds vaker op jongere leeftijd voor. De oorzaak daarvan kan al liggen bij één keer flink verbranden tijdens een zonvakantie in Spanje. Daarom is het ook zo belangrijk dat ouders ervoor zorgen dat hun kinderen, zeker tot hun 16e jaar, niet verbranden.  Als je op die leeftijd al veel zon hebt gehad, loop je later een groter risico.”

UV-index apps

Een manier om de sterkte van de zon uit te drukken is via de UV-index. Op de website van het KNMI kun je dagelijks terug vinden wat de UV-index van die dag is. Dit cijfer kan dankzij wolken, vocht of stof in de atmosfeer variëren van 1 – wanneer er geen UV is – tot 8 - bij de maximale hoeveelheid UV-licht in Nederland (dichter bij de evenaar kunnen hogere UV indexen gelden). Deze UV-index kan als maatstaf genomen worden om te bepalen of en hoe lang je in de zon mag zitten en wat je aan bescherming moet gebruiken.

Het aanbod UV-index apps in de AppStore is groot. Ultraviolet, Sun Coach, Jelly Syn of Tan Tastic zijn slechts een paar (gratis) apps die je deze informatie geven. Maar UV-index op zich zegt nog niet zoveel. Iedereen heeft immers een ander huidtype en moet zich daarom op een andere manier beschermen tegen de zon. Bij sommige apps moet je eerst jouw huidtype bepalen, door het beantwoorden van een aantal vragen over oog- en huidskleur en of je bijvoorbeeld sproeten hebt. Op basis van die ingevoerde informatie en het huidtype wordt een advies geven. In de app Zonkracht van het KWF bepaal je bijvoorbeeld eerst wat je huidtype is en krijg je vervolgens in combinatie met de zonkracht op dat moment een (summier) advies.

Een persoonlijke zon-coach

Hoewel zo’n persoonlijk zonadvies volgens Bekkenk wel een goede stap in de richting is, geeft hij ook aan dat het niet zo eenvoudig is om écht een goed advies te geven. “Iemands huidtype en haarkleur bepalen is goed te doen. De exacte breedtegraad ook. Maar welke kleren heb je aan? Welke factor zonnebrand gebruik je? Hoe dik is dat gesmeerd? Die informatie zou je natuurlijk mee moeten nemen om iemand gepast advies te kunnen geven over hoe lang hij of zij in de zon zou mogen zitten.” Naast UV-apps is er ook een nieuwe UV-gadget op de markt, de Netatmo June. Deze armband combineert eveneens UV-index met iemands huidtype en geeft op basis daarvan zon-advies. Een uitgebreide review van  June – inclusief commentaar van dermatoloog Bekkenk – lees je op SmartHealth Review.

Monitor je huid met een app

Ook huidmonitor-apps doen het naast UV en waarschuwings-apps en gadgets goed in de zomer. “Aan het begin en aan het einde van de zomer zien wij ineens een opvallende groei van mensen die bij ons komen met een plekje waar ze over twijfelen. In de zomer gaan natuurlijk de kleren weer uit en en zien mensen - of ze worden er door anderen op gewezen - dat ze een opvallende moedervlek hebben. ‘Moet je daar niet mee naar de dokter?’, horen ze op het strand.” Bekkenk ontwikkelde drie jaar geleden zelf de Huidmonitor app. Inmiddels is de markt van dergelijke apps gegroeid, met de huidscanner SkinVision als bekendste voorbeeld. Een goede ontwikkeling, meent de dermatoloog. “Een app geeft geen 100% zekerheid en is zeker geen vervanging voor de arts.

Maar het geeft wel wat leidraden, het is een hulpmiddel om snel te kunnen onderscheiden of iets ‘gewoon’ een plekje is of mogelijk wel iets engs is. Als je er bij een melanoom vroeg bij bent, dan zijn deze goed te behandelen. Ben je te laat, dan is het vaak een hele dodelijke ziekte. Daar ligt dus de winst: het overgrote deel van de melanomen is aan de buitenkant goed herkenbaar, dus mensen kunnen zichzelf ook goed controleren op afwijkende moedervlekken.”

Veilig zonnen

Wil je de zomer toch van de zon genieten? Probeer dan in ieder geval niet te verbranden. Dat is volgens Bekkenk het allerbelangrijkst. “Je kunt best van de zon genieten, maar probeer het aantal zon-uren te beperken. Ga op het heetst van de dag  - grofweg tussen 11 en 3 – niet in de volle zon en draag goede zonnebrandcrème, minimaal factor 30. Maak je gebruik van een app om jou te adviseren over zongedrag, vergeet dan niet dat je zelf je huid het beste kent en luister daar dan ook vooral naar.”

Lees alle SmartHealth Summer Tips hier.