Ozempic: dweilen met de kraan open

Ozempic, oorspronkelijk geïntroduceerd als medicijn voor diabetes type 2, heeft snel aan populariteit gewonnen vanwege zijn afslankende effecten. Terwijl sommigen het als een wondermiddel beschouwen, beschouwen anderen het eerder als een pleister op de wond die afleidt van de daadwerkelijke oorzaken van overgewicht.

De werking van Ozempic

Ozempic kan de bloedsuikerspiegel snel en effectief verlagen, waardoor symptomen zoals vermoeidheid en dorst op de korte termijn verminderen. Bovendien kan het gewichtsverlies bevorderen, wat op zijn beurt de bloedsuikerspiegel verder kan stabiliseren. Dit komt doordat het medicijn het darmhormoon GLP-1 nabootst (wat je ook zelf aanmaakt), wat leidt tot een toename van het verzadigingsgevoel, waardoor mensen makkelijker kunnen stoppen met (over)eten. Dit heeft met name impact op mensen met obesitas, omdat onderzoek aantoont dat het verzadigingshormoon in deze doelgroep vaak verstoord is door een vergrote hoeveelheid vetcellen (1).

Media benadrukken vooral de positieve verhalen van mensen die moeite hebben met afvallen en nu voor het eerst blijvend effect behalen met Ozempic. Het wordt daarom als ‘wondermiddel’ gezien en ook mensen zonder diabetes type 2 die een paar kilo’s kwijt willen hebben interesse in het middel. Zij kunnen bovendien (te) makkelijk aan dit middel komen, met tekorten tot gevolg.

De keerzijde van Ozempic

Niets is zo moeilijk als gedragsverandering en op eigen houtje duurzaam afvallen, toch? Mensen zijn vaak op zoek naar een quick fix en denken dat nu in Ozempic gevonden te hebben. Toch zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten:

• De oorzaak van obesitas en diabetes type 2, een ongezonde leefstijl, wordt (weer) niet aangepakt. Als de oorzaak van over-eten psychosociaal is, kunnen mensen bovendien dwars door het verzadigende effect heen eten (2).
• Bij het gebruik van Ozempic wordt vooral gekeken naar hoeveel mensen eten, in plaats van wát ze (nog) eten. Juist de kwaliteit van de voeding is van belang. Het consumeren van ultrabewerkte voeding kan leiden tot meer ontsteking in het lichaam en een hogere kans op chronische ziekten (3).
• De focus op gewicht (en voeding) negeert andere leefstijlfactoren, zoals stress, te weinig beweging, gebruik van medicatie en slecht slapen. Ook deze factoren hebben (indirect) invloed op het gewicht, maar ook in bredere zin op de gezondheid.
• Eenmaal begonnen met Ozempic, kan er in principe niet gestopt worden met het gebruik zonder (gedeeltelijk tot volledig) verlies van het effect (4).
• Ozempic kan bijwerkingen hebben zoals misselijkheid, braken, diarree, (ernstige) constipatie, maag- en darmklachten, galstenen, alvleesklierontsteking, hoofdpijn en uitdroging (5).
• Er zijn meldingen geweest van suïcidale gedachten na het gebruik van Ozempic (6). In het verleden zijn er al eerder afslankmedicijnen uit de handel genomen omdat gebruikers suïcidaal werden, zoals bij Rimonabant.
• De kosten zijn hoog: een wekelijkse spuit Ozempic kost ongeveer €2.000 per persoon per jaar (7). Het is onhaalbaar het maatschappelijke probleem van overgewicht op te lossen met Ozempic. Waarom wordt dit geld niet geïnvesteerd in preventie en leefstijl als medicijn?

Wanneer gaan we de echte oorzaak aanpakken?

Hoewel Ozempic kan leiden tot gewichtsverlies, is het geen duurzame oplossing. Zolang we geen verantwoordelijkheid nemen voor onze gezondheid, is het dweilen met de kraan open. In plaats van het probleem weg te spuiten, zou een gezonde leefstijl met een gezonde voedselomgeving de basis moeten zijn voor iedereen. Prof. dr. Renger Witkamp bevestigt: “De allerbeste manier om gezond af te vallen is op een natuurlijke wijze. Hoe lastig dit ook kan zijn, dan praat je toch over leefstijlverandering.”

Leefstijlverandering vraagt wat van je en veel mensen vinden het fijn hier begeleiding bij te krijgen. Daar zijn mogelijkheden voor: verschillende leefstijlprogramma’s worden uit het basispakket vergoed. Mensen met overgewicht kunnen hier in principe kosteloos aan deelnemen. Mensen met prediabetes en diabetes type 2 kunnen daarnaast deelnemen aan een programma dat specifiek is ontworpen om prediabetes en diabetes type 2 aan te pakken, Keer Diabetes2 Om van Voeding Leeft. Dit programma zet leefstijl in als medicijn en werkt toe naar meer energie en minder medicatie.