beMedTech zal individuele zorgverleners voortaan niet meer sponsoren

beMedTech, de Belgische federatie van de industrie van medische technologieën, voert vanaf 1 januari 2022 een algemeen verbod in om individuele zorgprofessionals te sponsoren voor hun deelname aan conferenties. “De keuze voor een medisch hulpmiddel mag enkel op basis van objectieve criteria gebeuren.”

De keuze voor een bepaald medisch hulpmiddel zou steeds moeten gebeuren op basis van objectieve criteria zoals de klinische meerwaarde, de betrouwbaarheid en de gezondheidseconomische waarde ervan. Sponsoring kan die objectiviteit evenwel onder druk zetten: bedrijven vergoeden de kosten van zorgverleners om deel te nemen aan congressen, en diezelfde zorgverleners beslissen welke medische hulpmiddelen ze gebruiken. Dat zorgt voor een soort afhankelijkheid die onvermijdelijk een risico op beïnvloeding met zich meebrengt.

Transparantieregister

Bedrijven mogen de kosten van individuele zorgverleners voor de deelname aan wetenschappelijke congressen deels of volledig op zich nemen. Dat gaat dan over de kosten voor de reis, voor het verblijf en voor de inschrijving voor het evenement zelf. Sinds 1 januari 2020 hebben de leden van beMedTech de directe sponsoring van individuele zorgverleners stopgezet, enkel indirecte sponsoring is sindsdien nog toegelaten.

Met dat verbod leek het risico op beïnvloeding volledig van de baan. Ironisch genoeg deed een positieve maatregel van de overheid het effect van de ban op directe sponsoring teniet: de verplichting om de onderlinge relaties tussen industrie, zorgverleners en patiëntenverenigingen publiek te maken via het register beTransparent. "Sinds 2020 mogen onze leden enkel nog instellingen en verenigingen sponsoren”, zegt beMedTech-directeur Marnix Denys. “Maar doordat zij hun onderlinge relaties bekend moeten maken via het transparantieregister, weet een zorgverlener zeer goed welk bedrijf zijn of haar reis en verblijf betaalt. De indirecte sponsoring komt de facto dus neer op directe sponsoring.”

Positieve evolutie

Dat toont volgens Denys hoe complex alles in elkaar zit. “Een deontologische maatregel die op zichzelf volledig positief is, zoals het transparantieregister, kan het effect van een ándere positieve maatregel ondergraven. In zo’n geval geef je gas maar sta je tezelfdertijd op de rem. Dat is natuurlijk geen excuus om alles bij het oude te laten. Dat dit probleem opduikt, is het gevolg van een positieve evolutie rond ethiek die al een tijd aan de gang is in de zorg. Op die weg moeten we absoluut verdergaan.”

De uitbreiding van de ban van directe naar indirecte sponsoring geldt voor ongeveer alle 200 bedrijven die lid zijn van de federatie. Samen zijn ze goed voor 80 procent van de betrokken markt in België. “Als federatie gaan we verder dan de huidige regelgeving, dat beseffen we zeer goed. Maar we zijn ervan overtuigd dat dit de enige juiste keuze is”, weet Denys. “In plaats van te wachten tot er iets verandert aan de regelgeving, nemen we zelf het voortouw. Medische hulpmiddelen zullen de komende jaren alleen maar aan belang winnen. Met dit initiatief willen we patiënten de beste kwaliteit garanderen én zorgverleners beter beschermen tegen beïnvloeding.”

Géén heksenjacht

Tezelfdertijd waarschuwt beMedTech voor polarisering. Hebben alle bedrijven die zorgverleners direct of indirect sponsoren slechte bedoelingen? Of laat elke zorgverlener die sponsoring aanvaardt zijn of haar keuze daardoor beïnvloeden? Het antwoord op beide vragen is negatief, stelt Denys. “We mogen de dialoog tussen de zorgsector en de industrie zeker niet opblazen, want die dialoog heeft een belangrijke toegevoegde waarde voor de kwaliteit van zorg”, aldus Denys. “Beide sectoren hebben elkaar nodig om zorgverleners op te leiden in het gebruik van hulpmiddelen, om de kwaliteit van hulpmiddelen te verbeteren en om noden van patiënten beter te beantwoorden. Daarom zullen onze leden de organisatie van wetenschappelijke bijeenkomsten blijven ondersteunen.”

De Europese federatie Medtech Europe voerde in 2018 een verbod op directe sponsoring van zorgverleners in voor zijn leden. Over indirecte sponsoring heeft ze zich tot op vandaag (nog) niet uitgesproken, aangezien de situatie sterk verschilt van land tot land. Op sommige plaatsen geldt bijvoorbeeld een algemeen verbod op sponsoring voor de deelname aan congressen, zoals in Zweden. Elders bestaan er zogenaamde ‘tussenvormen’: sponsoring van individuele zorgverleners kan nog, maar er is een maximumbedrag en de zorgverlener moet minstens de helft van de kosten zelf dragen, zoals in Nederland.