Blog: de kwaliteit van een idee

Jan

Er gaan weken, soms maanden voorbij waarin je niet nadenkt over de vraag hoe je de kwaliteit van een idee meet. Deze week stuitte ik door zo'n blind Google-toeval op een artikel van de business school Insead met als titel Idea Generation and the Quality of the Best Idea.

De auteurs Girotra, Karan en Terwiesch menen te kunnen aantonen dat je betere ideeën voor nieuwe producten krijgt wanneer je niet begint met brainstormen in een groep, maar mensen eerst zelf laat nadenken, en daarna pas een groepsdiscussie doet. Om zo'n conclusie te kunnen trekken, moet je natuurlijk een waarde toekennen aan de kwaliteit van ideeën, in dit geval op een schaal van 1 tot 10.

Hoe pakten onze Insead-makkers dat aan? Ze vroegen aan 41 MBA studenten om de in de brainstorm gegenereerde ideeën te beoordelen op hun verkooppotentie. Daarna vroegen ze aan 88 willekeurige studenten of die het product in kwestie zouden kopen. Beetje plussen en minnen, en hop je hebt de kwaliteit van een idee. Hoe moeilijk kan het zijn? Met de op deze grote-stappen-snel-thuis methodiek voor de beoordeling van de kwaliteit van een idee gaan de onderzoekers vervolgens aan de slag met allerlei Griekse letters die op hun zijkant liggen om nog slimmere dingen te kunnen zeggen over de kwaliteit van een idee, bijvoorbeeld dat de wiskundige verdeling van de beste ideeën vergelijkbaar is met de verdeling van alle ideeën.  Dat ziet er dan zo uit, mocht u een onbedwingbare behoefte hebben om te willen weten hoe het écht zit.

Ik heb me levenslang al verbaasd over het gemak waarmee sommige ook befaamde onderzoekers met statistiek en jargon wezenlijk ingewikkelde problemen terugbrengen tot een overzichtelijke rekensom die er op papier leuk uitziet, maar elke verbinding met de wereld waarin u en ik leven is kwijtgeraakt. Hoe bepalen we de kwaliteit van een nieuw concept of idee? Gewoon ff aan 41 studenten vragen, beetje rekenen, presto.

Gelukkig zat er (toeval bestaat) de dag nadat ik op het Insead-artikel was gestuit een klein boekje van Jeroen van Erp in mijn postbus. Het heet 'Is it good enough' en die vraag heeft betrekking op de kwaliteit van een idee, en vooral hoe moeilijk het is om die kwaliteit al in een pril stadium te herkennen. Toch is dat een essentiële vaardigheid voor designers, of het nu om een nieuw product, een gebouw of een lettertype gaat. Jeroen is hoogleraar Concept Design aan de TU Delft. Maar in zijn boekje komt geen formule voor, en hij ambieert ook geen exact antwoord te geven op de vraag hoe je werkelijk unieke en waardevolle ideeën kunt herkennen.

Ik ken Jeroen vooral als één van de oprichters van het toonaangevende ontwerpbureau Fabrique. We werkten in de begintijd van Internet veel samen voor mooie klanten, en net als hij kon ik me er over verwonderen hoe een goed concept na weken aanklooien opeens uit het niets leek te komen en je onmiddellijk aanvoelde dat je iets goeds te pakken had. Of het nu om grote disruptieve vernieuwingen gaat of om minder wereldschokkende projecten, het gevoel dat je kunt vertrouwen op een door ervaring en/of talent getrainde intuïtie wanneer een goed concept zich aandient is universeel, niet alleen in zogeheten creatieve beroepen.

Zo'n concept, ook al is het nog nauwelijks uitgewerkt, laat zich vaak uitleggen met een sterke metafoor of een analogie, het verbindt de belangen van alle betrokkenen, het heeft iets 'ronds', het verbindt het nu op een organische manier met de toekomst. Jeroens boekje probeert aankomende ontwerpers en opleiders handvatten te geven om de vraag 'Is it good enough' te kunnen beantwoorden. Niet met formules, maar met de sublimatie van dertig jaar ervaring in het samenwerken met waarschijnlijk honderden ontwerpers. Het heeft minder wetenschappelijke pretenties dan het artikel van Girotra, Karan en Terwiesch, maar het raakt voor mij veel meer de kern van de vraag wat de kwaliteit van een idee is.

Leestip: Jeroen van Erp, Is it Good Enough?