Zorgprofessionals die niet direct in de ICT zitten zullen dit persbericht met verbazing hebben gelezen: “Lancering landelijk online portaal voor het digitaal uitwisselen van relevante COVID-19 patiëntgegevens tussen ziekenhuizen.” Was dat niet een probleem waar we met z’n allen al tien jaar aan zitten te puzzelen?
Philips sloot in de afgelopen weken bijna alle Nederlandse ziekenhuizen aan op het zogeheten COVID-19 portaal, in nauwe samenwerking met het ministerie van VWS en het Erasmus Medisch Centrum. Hiermee kunnen dokters in verschillende ziekenhuizen de medische gegevens van Corona-patiënten die worden overgeplaatst snel digitaal uitwisselen. Het maakt niet uit of het radiologische beelden, verslagen, documenten zoals de ontslagbrief of andere relevante informatie over een patiënt zijn.
Waarom nu opeens wel?
En daarmee komt inderdaad meteen de vraag naar voren: waar hebben we in de afgelopen jaren eigenlijk op zitten wachten? Kennelijk is het helemaal niet zo moeilijk om in een korte tijd een vervanging voor de fax, de DVD en de memory-stick op te tuigen. Heeft dat Informatieberaad in de afgelopen jaren zitten te snurken?
Die conclusies zijn te kort door de bocht, zegt Andries Hamster, Senior Product Manager bij de Philips afdeling die het uitwisseling portaal opzette. Hamster was voorheen een van de oprichters van het Nederlandse softwarebedrijf Forcare, dat in 2017 door Philips is overgenomen. Door de overname kreeg Philips de beschikking over een platform waarmee patiëntgegevens - zoals foto’s of onderzoeksresultaten - makkelijker tussen computersystemen en tussen zorginstellingen kunnen worden uitgewisseld. Bij veel projecten in de Verenigde Staten werkte Philips al samen met Forcare.
Andries Hamster: “Wat we nu samen met het Erasmus Medisch Centrum en het Jeroen Bosch Ziekenhuis hebben ingericht is een korte termijn oplossing voor de uitwisseling van medische gegevens tussen de software-systemen van ziekenhuizen. Voor een langere termijn oplossing heb je meer overeenstemming nodig over afspraken en standaarden, iets waar in de afgelopen jaren aan gewerkt is onder regie van VWS. Maar die afspraken zijn nog niet zo ver dat je binnen een paar weken alle ziekenhuizen kunt koppelen. Dit portaal biedt een landelijk dekkende en veilige manier om dossiers die voorheen op een USB-stick of DVD werden verstuurd, te delen. Het is dus een verbetering van de huidige manier van werken. Maar de gegevens worden niet automatisch op de juiste plaats in het eigen systeem van het ontvangende ziekenhuis gezet. Dat kan technisch wel, maar daarvoor is meer implementatie-afstemming nodig.”
Hoe werkt het portaal?
Het Philips-portaal is dus niet afhankelijk van een technische koppeling met de verschillende systemen van ziekenhuizen, zoals Chipsoft, Epic of SAP. En omdat Forcare vergelijkbare portalen al langer leverde aan zorgaanbieders in Nederland (voor regionale uitwisseling) en in het buitenland, kon Philips de benodigde oplossing min of meer van de plank pakken, inclusief alle voor de zorg benodigde certificeringen en kwaliteitseisen.
Hoe werkt het portaal? Je kunt het vergelijken met een extra beveiligde versie van systemen als DropBox of Google Drive. Een ziekenhuis kan voor één of meerdere contactpersonen accounts aanvragen voor het COVID-19 portaal. Philips accepteert om veiligheidsredenen alleen aanvragen die via die contactpersoon worden gedaan. De CIO of CMIO van een ziekenhuis bepaalt wie de contactpersoon is voor deze voorziening.
De contactpersoon kan vervolgens een tweestaps-verificatie instellen, een nieuw wachtwoord kiezen en het account bevestigen via een verificatielink die hij of zij vervolgens krijgt toegestuurd. Vanaf dat moment is het account actief, en kunnen de contactpersonen bestanden (ongeacht het formaat) in een beveiligde map plaatsen.
Inzien van een CT in het COVID-19 portaal
Nadat de toestemming van de patiënt is vastgelegd, kunnen de contactpersonen in het ziekenhuis waarnaar de patiënt is verplaatst, de betreffende documenten downloaden en eventueel in hun eigen systeem bekijken, wanneer het bijvoorbeeld om CT-scans of andere diagnostische beelden gaat.
Ziekenhuizen zijn er blij mee
Hamster geeft aan dat er nu al wel enige vorm van automatisering mogelijk is bij het uploaden en downloaden van de bestanden: “Dat hangt vooral af van de manier waarop ziekenhuissoftware volgens bestaande standaarden, zoals de Basisgegevensset Zorg (BgZ), kan importeren en exporteren.” Daarmee kan het gebruik van het portaal minder omslachtig worden. Een andere optie zou bijvoorbeeld de koppeling met reeds bestaande regionale XDS-netwerken zijn. Die worden nu al veel gebruikt voor patiëntbesprekingen waarbij artsen uit meerdere ziekenhuizen betrokken zijn. “Technisch is er veel mogelijk” zegt Hamster, “maar bij meer integratie krijg je ook te maken met juridische en organisatorische uitdagingen.”
Je zou dit portaal wat oneerbiedig houtje-touwtje kunnen noemen, maar de betrokken ziekenhuizen zijn enthousiast, en ervaren het portaal als een duidelijke vooruitgang in vergelijking met de fax/USB-stick/DVD route. Hamster is vooral ook enthousiast over de manier waarop de ziekenhuizen - startend met het Erasmus en het Jeroen Bosch Ziekenhuis - een informele support-structuur hebben ingericht voor ziekenhuizen die net zijn aangesloten.
Na crisis weer terug naar USB-stick en DVD?
Het COVID-19 Portaal is kosteloos beschikbaar voor alle ziekenhuizen in Nederland voor de duur van de crisis. Ziet Philips het dan gebeuren dat we daarna weer terug gaan naar de USB-stick voor alle “gewone” patiënten die van ziekenhuis overstappen? Immers: de landelijk dekkende ”officiële” uitwisseling waaraan nu al lang wordt gewerkt zal nog wel even op zich laten wachten.
Hamster kiest zijn woorden zorgvuldig, hij wil elke indruk vermijden dat Philips onder druk van de crisis een portaal heeft neergezet met de bedoeling dit commercieel uit te nutten. Tegelijk merkt hij dat de crisis - niet alleen op dit gebied - tot nieuwe overwegingen leidt. Waar we voor de crisis soms jarenlang bewust of onbewust veranderingen hebben tegengehouden, blijkt nu dat bestaande oplossingen een duidelijke behoefte vervullen. Los van terechte overwegingen rond privacy of financiering, was er kennelijk toch een Corona-crisis nodig om het voorheen gemiste gevoel van urgentie concreet te maken.
wellicht ook interessant
het is fijn dat het kan, maar het verschilt natuurlijk nog niet zo veel met een CD-Rom, nu staat deze alleen in de cloud.
Echte uitwisseling is nog ver te zoeken, en alleen een landelijk patienten dossier (sommigen krijgen nu al een privacy kramp) is de enige manier om echt uit informatie te delen. En met de huidige technologie kan dat ook veilig voor de privacy. En het scheelt heel heel veel werk van medewerkers in de zorg, consultants, VWS, etc.
Dit was er bijna 10!! jaar geleden ook al in 2011 en dan ook nog heel wat geavanceerder, dat werd toen de Dutch Health Hub genoemd. Ik zag dit ooit in een presentatie in Almere. Enthousiaste club maar er werd niet naar geluisterd. Met politici met een lading boter op het hoofd, ziekenhuisbesturen die alleen aan omzet dachten en onbekwame ambtenaren op een ministerie en allerlei partijen die goud geld verdienden aan een inefficiënt systeem hebben dit blijkbaar tegen weten te houden. Dat is heel erg droevig en een parlementaire enquête waard. Wat hier gedaan wordt is gewoon afkijken zonder de credits te geven aan degenen die hier toen tegen allemaal muren aanliepen.