Is Philips de uitvinder van de Fitbit, of eigenaar van het idee?

Philips vindt dat fitness-wearable makers Fitbit en Garmin al jaren lang gebruik maken van Philips-patenten waarvoor ze moeten betalen. Maar om welke patenten gaat het in de rechtszaak die Philips tegen de twee leveranciers aanspant nu precies? SmartHealth dook in de Amerikaanse patent-archieven, op zoek naar de vier bewuste vindingen waarvan het intellectuele eigendom bij Philips rust.

Je zou misschien verwachten dat Philips Fitbit en Garmin wil aanpakken op een aantal kleine, maar cruciale technische componenten van de fitness-trackers, onderdelen waarvan het patent op de technologie bij Philips ligt. Maar de vier patenten waar het op gaat zijn juist opvallend breed. Twee van de patenten beschrijven systemen om op basis van een sensor, bijvoorbeeld een armband of hartsensor, sport en bewegingsgegevens bij te houden en die via Internet met andere personen te vergelijken.

Het woord 'app' of 'smartphone' komt in het oudste patent (uit 2000) nog niet voor, logisch, want de iPhone zou past acht jaar later voor het eerst door Steve Jobs worden gepresenteerd. Maar wanneer je de samenvatting van het patent leest, dan is het een vrij precieze beschrijving van wat Fitbit en Garmin, maar ook aanbieders als Strava en Apple doen. Het kernidee van het oudste patent is: het realtime bijhouden van sportprestaties (gelopen afstand, snelheid, gemiddelde snelheid) op basis van GPS. Dat systeem begon toen net populair te worden. TomTom moest zijn eerste op GPS gebaseerde kastje voor in de auto nog op de markt brengen.

"Realtime feedbackgegevens over atletische prestaties"

Maar Gary Miller Root en Frank van Hoorn, de oorspronkelijke uitvinders van de in het Philips-patent beschreven vinding, zagen goede mogelijkheden om GPS te gebruiken voor sporters. Ze beschrijven hun systeem in de samenvatting als volgt:

"Een op Global Positioning System (GPS) gebaseerde persoonlijke atletische prestatiemonitor die atleten inzicht geeft in: verstreken trainingstijd, afgelegde afstand, gemiddeld tempo, hoogteverschil, af te leggen afstand en / of advies voor het bereiken van doelen stellen. De monitor is geïntegreerd met een persoonlijke AM / FM radio en de feedback over de atletische prestaties wordt verstrekt via een seriële of infraroodpoort voor verdere gegevensopslag en langetermijntrendanalyse, of naar een externe computer via modem, waar historische prestatiegegevens zijn verzameld en van deelnemende atleten wereldwijd. De resultaten worden vervolgens overgebracht naar een internetwebsite die vergelijkende gegevens weergeeft die de relatieve prestaties van twee of meer atleten weergeven, individueel trainingsadvies op maat en virtuele wedstrijden biedt, en een mogelijkheid voor adverteerders om zeer goed gedefinieerde potentiële klanten te bereiken."

Los van de oudere technologie (kabeltjes en infrarood) is dit functioneel precies wat Fitbit, Garmin, Polar en vele andere aanbieders sporters bieden.  Die radio noemen ze waarschijnlijk omdat Spotify en smartphones nog niet bestonden, en het toch fijn is om naar muziek te luisteren tijdens het sporten. De koptelefoon kan daarnaast de GPS-antenne herbergen. Het patent bevat ook een alternatieve lokatie voor de antenne: namelijk weggewerkt in een pet.

"Draadloos volgen van oefeningen, fitness of voeding"

In een veel recenter tweede patent wordt een systeem beschreven dat verder gaat dan alleen hardloop, fiets, of roeidata. De samenvatting zegt het zo:

"Er wordt voorzien in een methode en apparaat voor het draadloos volgen van oefeningen, fitness of voeding door een web-enabled draadloze telefoon te verbinden met een apparaat dat trainingsgerelateerde informatie biedt, inclusief fysiologische gegevens en gegevens die een hoeveelheid uitgevoerde oefeningen aangeven. De verbinding kan zijn via een draadloze verbinding met behulp van protocollen zoals Bluetooth® of 802.11, of via een bekabelde verbinding. Een optionele adapter kan indien nodig worden meegeleverd. Een toepassing voor het ontvangen van de trainingsgerelateerde informatie en het bieden van een gebruikersinterface kan worden gedownload naar de web-enabled draadloze telefoon vanaf een internetserver. De trainingsgerelateerde informatie kan worden verzonden naar een internetserver en de server kan een antwoord berekenen en retourneren."

Tja, dat is natuurlijk nog veel letterlijker wat Fitbit, Apple, Garmin en anderen doen, wanneer je het "apparaat dat trainingsgerelateerde informatie biedt" vervangt door een moderne smartwatch of stappenteller. Het punt is hier dat de patentaanvraag in 2008 is gedaan, maar dat Fitbit al in 2007 is opgericht. Vér na de eerste patent-aanvraag, maar op het eerste gezicht vòòr de tweede.

Vooruitziende blik?

De andere twee patent-aanvragen waar Philips naar verwijst gaan niet over sport- en fitness, maar beschrijven beide systemen voor gebruik in de reguliere zorg. Het oudste hiervan, uit 2006, beschrijft een medisch alarmeringssysteem dat op afstand met een meldkamer contact kan leggen en gegevens kan doorsturen. In Amerika is Philips Lifeline marktleider in dit soort alarmeringssystemen voor ouderen. Die gaan ook al veel verder dan de bekende 'rode knop' om de hals of in de badkamer. Philips levert bijvoorbeeld een medisch gevalideerd horloge dat gegevens over hartslag naar een ziekenhuis of meldkamer kan sturen. Het vierde patent is ook weer verbluffend actueel. Wanneer je het leest is het een globale beschrijving van de manier waarop alle moderne systemen voor thuismonitoring werken. Iemand had in 2003 dus een vooruitziende blik, zo lijkt het. Maar het idee was niet totaal nieuw, Philips en Achmea Zorg werkten in Nederland bijvoorbeeld al in 2006 samen in de Hartmotief-studie, waarin de mogelijkheden voor zelfmanagement voor hartfalenpatiënten worden verkend. En in 2007 brachten beide organisaties het Philips Motiva thuiszorgsysteem op de Nederlandse markt. Dat bleek uiteindelijk minimaal zo'n twaalf jaar te vroeg te zijn voor commercieel succes.

De motivatie van deze patent-aanvraag uit 2006 (!) willen we u niet onthouden:

"Er zijn verschillende trends die samen zorgen voor een verandering in de manier waarop medische diensten worden geleverd. Deze omvatten onder andere een langere levensduur, verbeteringen in medische technologie, automatisering van diagnostische processen, specialisatie van zorgverleners, het snelle tempo van technologie, stijgende kosten van medische zorgcentra en het tekort van gezondheidswerkers. De resultaten van deze trends zijn talrijk. Ze omvatten het verplaatsen van meer van de levering van diensten uit een medisch centrum en weg van de directe supervisie van hoog opgeleid medisch personeel. De afgelegen ligging van patiënten van professionele zorgverleners verhoogt echter de behoefte aan communicatiesystemen om de patiënt te bewaken, zorg te bieden en te communiceren. Wat in de techniek nodig is, is een verbeterd detectiesysteem dat vriendelijk is voor een mobiele gebruiker, dat gemakkelijk aan te passen is aan bestaande apparaten, dat gemakkelijk te installeren is, dat niet duur is en dat substantiële interoperabiliteit biedt tussen draadloze technologieën, leveranciers van communicatienetwerken en andere veelgebruikte medische en openbare systemen."

Het zou zo maar een passage uit de recente Kamerbrief van minister Bruins kunnen zijn zonder dat het iemand zou opvallen. Sommige trends hebben kennelijk eeuwigheidswaarde.

Voer voor juristen

Of Philips erin zal slagen om op basis van deze patent-positie een rechter ervan te overtuigen dat Fitbit en Garmin intellectueel eigendom hebben gestolen, is voer voor gespecialiseerde juristen. Een interessante vraag is waarom aanbieders als Apple, Samsung, Xiaomi en vele anderen wearable makers niet worden meegenomen in deze juridische procedure. Betalen die wellicht inmiddels al licentiekosten aan Philips?

Een woordvoerder van Philips zegt dat Philips van derden verwacht dat zij "het intellectuele eigendom van Philips op dezelfde manier respecteren als hoe Philips de intellectuele eigendomsrechten van derden respecteert". Daarom zijn er twee afzonderlijke Amerikaanse inbreukprocedures tegen Fitbit en Garmin aangespannen. Philips probeert volgens de woordvoerder al bijna drie jaar te onderhandelen over een licentieovereenkomst met Fitbit en Garmin. De twee rechtszaken zijn aangespannen vanwege de weigering van Fitbit en Garmin om wereldwijd een licentieovereenkomst met Philips te sluiten, aldus Philips. Waarom andere aanbieders van wearables niet zijn aangeklaagd kan hij niet direct melden.

Beleggers die vrezen voor een negatief effect op de beurskoers van Fitbit hoeven zich overigens niet al te druk te maken. Het aandeel van dit bedrijf stond ook voor de Philips-procedure al op de laagste koers sinds de beursgang in 2015, iets boven de 4 dollar.