Blog: "En dan krijg je gewoon minder omzet"

De financiering van eHealth volgt een paar overzichtelijke uitgangspunten. Een innovatiemanager die in de afgelopen twee jaar tijdens conferenties en workshops goed heeft opgelet, moet de thema's inmiddels wel herkennen. Verzekeraars kopen geen technologie in, maar zorg. Digitale zorg moet ook financieel geïntegreerd zijn in bestaande zorgprocessen. Verzekeraars willen best digitale zorg vergoeden, maar niet boven op bestaande zorg. De bestaande vergoedingssystemen bevatten geen structurele hindernissen voor de toepassing van eHealth, er kan meer dan zorgaanbieders denken. En tenslotte: de toepassing van eHealth moet een sluitende business case opleveren

De praktijk toont aan dat zorgaanbieders en verzekeraars elkaar iets vaker weten te vinden bij het toepassen van nieuwe digitale toepassingen. Een aantal ziekenhuizen, behandelcentra en thuiszorgorganisaties biedt inmiddels zorg-op-afstand programma’s voor patiënten met hartfalen of COPD. Maar volgens belangenorganisaties als de Hart&Vaatgroep en de Long-Alliantie loopt het aanbod sterk achter op de vraag.

Een deel van het probleem is dat telezorg toepassingen volgens allerlei onderzoeken tot minder werk voor het ziekenhuis leiden. Verzekeraars en de zorgaanbieders, bij wie die verzekeraars zorg inkopen, proberen elkaar te vinden in aannames over de besparingen die te realiseren zijn, bijvoorbeeld wanneer patiënten minder vaak naar de specialist en het ziekenhuis hoeven. In een recent rapport wordt bijvoorbeeld een business case gepresenteerd die ervan uitgaat dat door telemonitoring de gemiddelde kosten voor klinische en dagopnames in het ziekenhuis (€254 per COPD-patiënt) met ca. 25% kunnen afnemen.

Heeft iemand de besparing gezien?

Da’s mooi, zou je zeggen, uit die 25 procent besparing bij het ziekenhuis kun je makkelijk de techniek en organisatie voor innovatieve thuiszorg betalen. Maar zo werkt dat natuurlijk niet. Ziekenhuisdirecteuren, en daarmee vooral ook de medisch specialisten die zij vertegenwoordigen, gaan niet bij voorbaat een kwart van hun COPD- of hartfalen-omzet inleveren op basis van een geinige Excel-sheet met vermeende besparingen, ook al komt die van een gerenommeerde zorgconsultant.

Natuurlijk zijn ziekenhuizen wel gevoelig voor de voordelen voor de patiënt (om wie het natuurlijk sowieso zou moeten draaien). Die heeft door telezorg betere kwaliteit van leven en meer onafhankelijkheid, want ze kunnen contact opnemen met zorgverleners wanneer het hen uitkomt, en hoeven niet zo vaak naar het ziekenhuis. Dat is op zich al voldoende rechtvaardiging voor zorg op afstand , zelfs wanneer er geen andere klinische voordelen zouden zijn. Maar waarom zou je voor betere zorg minder geld krijgen, zo hoor je sommige zorgaanbieders denken.

Bloeddruk meten met de cVitals-app van FocusCura

Op de plekken waar de financiering van dit soort eHealth wél is gelukt, is het patroon opvallend gelijk. Ziekenhuisbestuurders sloten meerjarige afspraken met een in hun regio dominante verzekeraar in een redelijk open constructie. Natuurlijk moet er worden ingeleverd, maar verzekeraar en ziekenhuis verdelen de gerealiseerde besparingen, die dan ook nog eens in de praktijk moeten worden aangetoond. Het hangt van het armpjedrukken tussen de inkoper van de verzekeraar en ziekenhuisbestuurders af hoe heet die besparings-soep wordt gegeten. De PR-gevoelige ziekenhuisdirecteur met goede connecties bij de verzekeraar sluit doorgaans een betere deal dan iemand die bij voorbaat de hakken in het zand zet.

Meestal worden deze weinig verheffende inkoopzaken rond eHealth projecten overigens weggemoffeld in vage Powerpoints over substitutie, shared savings en populatiebekostiging, waarin elke harde verwijzing naar Euro-tekens ontbreekt.

Dingen simpeler doen: broodroof?

Niet door Peter van der Meer, de bestuursvoorzitter van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Hij had, zo meldden onze collega’s van Skipr, op een congres over procesinnovatie gezegd dat hij duidelijke voordelen ziet in tele-monitoring. Een ziekenhuisbezoek kan voor COPD-patiënten volgens hem een “enorme opgave” zijn.

Maar, zo voegde hij er volgens Skipr aan toe: zorg op afstand voor COPD-patiënten zou ingrijpend zijn voor het ASZ: "Chronische zorg is verantwoordelijk voor 40 procent van onze omzet. Die omzet staat op het spel als we chronische patiënten niet meer naar het ziekenhuis laten komen. Dat is lastig, maar tegelijkertijd zou het wel heel goed zijn voor de patiënt als hij niet vaak naar het ziekenhuis hoeft."

In een video-vraaggesprek bij het artikel stelt Van der Meer het nog wat scherper. De verslaggeefster vraagt hem om verduidelijking van zijn stelling dat procesinnovatie vaak in de kiem wordt gesmoord, omdat het wordt gezien als broodroof in de ziekenhuizen?

De ziekenhuisbaas antwoordt: “Wat ik bedoel is, dat als je het anders zou doen, en je zou het veel simpeler gaan doen, dan kan het zo zijn dat je een aantal stappen niet meer hoeft te doen, en dat je daardoor inkomsten die je nu wel hebt later niet meer hebt. Zowel als ziekenhuisdokters als als ziekenhuis zelf. En dan krijg je gewoon minder omzet.”

Ik citeer hier letterlijk, maar u moet de bijbehorende video echt bekijken om de olijke, bijna kwajongensachtige toon te horen waarmee Van der Meer afrondt met: “En dan krijg je gewoon minder omzet.” Hij zegt er nog net niet achteraan: “En dan zitten de medische specialisten dus met de gebakken peren, alleen omdat patiënten dingen simpeler en beter willen doen.”

Ik ken Van der Meer niet persoonlijk, maar ik was na de video direct fan. Hij windt er geen doekjes om waarom geld voor eHealth weghalen bij de ziekenhuizen zo lastig is. Het erkennen en omarmen van de argumenten van de andere onderhandelingspartijen (de verzekeraar en de zorgconsument) is een gewiekste strategie om vaart te maken met eHealth in je eigen ziekenhuis.

Het wordt nog beter. Skipr tekende ook op dat Van der Meer zo’n groot voorstander van innovatie is, dat hij de manager, die aan het hoofd staat van zijn afdeling innovatie, een “onbegrensd budget” heeft toegekend. Ik was niet bij het congres, maar ik stel me zo voor dat Van der Meer bij het uitspreken van “onbegrensd” een mic drop à la Obama deed.

"Van der Meer Out"