Studie VS: werken slimme pillendoosjes?

Een groep Amerikaanse onderzoekers publiceert in wetenschappelijk tijdschrift JAMA Internal Medicine de resultaten van een klinisch onderzoek naar onder andere het effect van een ‘slim’ pillendoosje. In het artikel Effect of Electronic Reminders, Financial Incentives, and Social Support on Outcomes After Myocardial Infarction gaan ze in op het effect van draadloze technologie en financiële incentives op therapietrouw en eventuele heropnames bij mensen die recent een hartaanval hebben gehad.

De Heartstrong startte in 2013: 1509 patiënten werden na een hartaanval (hartinfarct of myocardinfarct) gevolgd in een klinische studie. Volgens de onderzoekers is de therapietrouw - het op tijd slikken van de juiste dosis medicijnen - laag bij patiënten die een hartaanval hebben gehad. Technologie zoals connected medicijndoosjes en financiële incentives hebben potentie om bij te dragen aan betere therapietrouw, zo blijkt uit eerdere wetenschappelijke onderzoeken bij andere patiëntgroepen.

Connected pillendoos

De HeartStrong studie liep van 2013 tot 2016. De patiënten werden opgedeeld in drie groepen, één interventiegroep en twee controlegroepen die 12 maanden werden gevolgd. Alle patiënten slikten (een combinatie van) bloedverdunners, statines, aspirine en bèta-blokkers. Zo’n 1000 patiënten gebruikten een connected pillendoosje, Vitality Glowcap, waarmee kon worden bijgehouden of mensen hun medicatie slikte. Ook kregen zij een dagelijkse loterij kaartje (waarmee ze tot 50 dollar konden winnen) als ze hun medicatie op tijd innamen, en de optie om hun vrienden en familie op de hoogte te houden als de slimme pillendoos een vergeten dosis registreerde. Naast die drie mogelijkheden - slimme pillendoos, economische incentive en steun van vrienden of familie - kreeg de interventie groep ook toegang tot een medisch adviseur.

Het systeem van Vitality Glowcap kan een herinnering geven als mensen hun medicatie niet ingenomen hebben, door geluid of een lichtje wat gaat branden. Ook stuurt het systeem data door naar het portal van Vitality, en naar zorgverleners of familieleden die een wekelijks rapport ontvangen.

Maar de onderzoekers concluderen in hun publicatie van juni dat er geen statistisch significante verschillen zijn tussen eventuele heropnames of overlijden als gevolg van de hartaanval, therapietrouw, of kosten van zorg. De interventie bood dus geen significante verbetering in therapietrouw of klinische uitkomsten, schrijven zij in het JAMA artikel.

Effectief?

De onderzoekers hadden verwacht dat de technologische interventie - die slimme medicijnendoos - effectief kon zijn, maar geven in de discussie van de paper aan waarom dit niet het geval is. Eén mogelijkheid is de keuze voor deze patiëntenpopulatie: het kan zijn dat patiënten die herstellen van een hartinfarct niet de juiste onderzoeksgroep was die baat had bij deze interventie, doordat ze een combinatie van verschillende medicijnen slikten. En misschien waren patiënten al zo gemotiveerd om een tweede hartinfarct te voorkomen, dat je geen verschil kunt meten tussen de drie groepen. Tenslotte kan het zijn dat er sociologische factoren meespelen waar de onderzoekers volgens eigen zeggen geen rekening mee hebben gehouden: “Perhaps other patient concerns about potential adverse effects of these medications, such as impotence or fatigue, were not targeted by this engagement strategy.” Ook het ontwerp van de Vitality Glowcap, de connected medicijnhouder die werd gebruikt, kon verbeterd worden qua gebruikservaring, en wellicht wisten mensen niet goed hoe ze met de technologie om moesten gaan.

Ondanks het gebrek aan succes in deze studie, geloven de auteurs wel in onderzoek naar therapietrouw en digitale interventies, om te zoeken naar nieuwe manieren die wel werken.

In een commentaar schrijft MobiHealthNews dat het onderzoek aantoont dat alleen technologie inzetten niet voldoende is om mensen hun therapie te laten volgen en volhouden. Het gaat niet alleen om therapietrouw of medicatie-adherentie, maar om patient engagement, is de argumentatie van steeds meer farmaceutische bedrijven. Technologie kan daar een onderdeel van zijn, maar het gaat veel meer om gedragsverandering.

Gedragsverandering door medicatieherinnering en apps?

Begin dit jaar werd in JAMA Internal Medicine ook een andere grootschalige studie gepubliceerd naar goedkope tools gericht op therapietrouw, waaronder een digitale timer (de Rx Timercap) op medicatie en een strip met knopjes op een potje medicijnen. De studie werd uitgevoerd samen met apotheekketen CVS, waardoor het mogelijk was om 53 480 patiënten te includeren. Die low cost gadgets hielpen niet om mensen met een chronische aandoening hun medicijnen trouwer te laten slikken. De onderzoekers concluderen dat aanvullende interventies nodig zijn, naast deze goedkope oplossingen. “Therapietrouw is een complex probleem, en de conclusies uit wetenschappelijke literatuur laten zien dat een aanpak die bestaat uit verschillende componenten, gericht op gedragsverandering, het beste werkt.” Medicijn-wekkers via een smartphone of digitale therapieën kunnen daar ook onderdeel van zijn.