Geld zoekt ondernemer (m/v)

Meer geld voor MKB’ers om succesvolle eHealth-bedrijven op te schalen. Dat kondigde minister Schippers aan tijdens de internationale eHealth week in juni 2016. In dat zogeheten Fast Track initiatief maakt het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport hiervoor twintig miljoen euro vrij. Daarvan is zes miljoen in 2017 beschikbaar om, samen met investeringsfondsen, te investeren in innovatieve bedrijven voor wie het lastig is om financiers en launching customers te vinden. Maar is het een gebrek aan kapitaal dat de opschaling van zorg ICT-bedrijven in de weg staat?

Het einde van de bewindsperiode van Edith Schippers is bijna in zicht. Naast het formuleren van concrete eHealth-beleidsdoelstellingen startte onder regie van minister Schippers en staatssecretaris Van Rijn een aantal ambitieuze projecten om digitale zorg te vergroten, zoals het VIPP-programma voor ziekenhuizen. Dit jaar start het Fast Track initiatief om ‘MKB-ondernemers te ondersteunen bij de brede opschaling van goede, impactvolle eHealth initiatieven’.

Het succes van SEED Capital

Onderdeel van het Fast Track initiatief is het inzetten van de SEED Capital regeling. Via de regeling SEED Capital verstrekt het ministerie van Economische Zaken kapitaal aan investeringsfondsen, die met risicokapitaal investeren in startups. Het zogeheten seed capital is doorgaans de eerste professionele investering in een startend bedrijf.

Die regeling is niet nieuw: in de afgelopen tien jaar werd tot en met 2015 €200 miljoen aan risicokapitaal toegekend aan 55 investeringsfondsen, die vervolgens weer investeerden in innovatieve startende ondernemers, volgens cijfers van de Rijksdienst voor Ondernemen (RVO). Een samenwerking dus tussen publieke en private partijen. Via investeringsfondsen met SEED Capital werd bijvoorbeeld geïnvesteerd in restaurantsite Iens.nl, de online veiling Catawiki en life sciences bedrijven zoals Dezima, dat vervolgens weer voor 1,38 miljard euro werd verkocht aan Amerikaans biofarmaceutisch concern Amgen.

Via de SEED regeling werd geïnvesteerd in consumentensites als Iens.nl

12 miljoen euro

Nieuw is wel dat in 2017, door de bijdrage van VWS, het SEED Capital fonds specifiek gericht op eHealth van start gaat, vertelt Rein van Erp van de Rijksdienst voor Ondernemen (RVO). “Private geldschieters en het ministerie van Volksgezondheid investeren gezamenlijk 12 miljoen euro in een of meerdere eHealth-fondsen, dat weer investeert in kansrijke ondernemingen. Momenteel loopt een tender waarbij investeringsfondsen tot eind maart hun interesse kenbaar kunnen maken.” Naar verwachting wordt in juli bekend welk investeringsfonds (of fondsen) de zes miljoen vanuit VWS krijgt om een nieuw eHealth-investeringsvehikel op te richten.

Rein van Erp: “De SEED Capital regeling is in 2005 gelanceerd om meer investeringsruimte te creëren voor startups in Nederland. Het ministerie van Economische Zaken investeert 50 procent, en private investeerders investeren 50 procent in een op te richten fonds. Daarnaast nemen de private investeerders de managementkosten voor hun rekening. Door de aantrekkelijke terugbetalingsregeling wordt het voor private partijen aantrekkelijk om te investeren in startende bedrijven, van life sciences en pharma tot agrarische en internetbedrijven.” Je kunt het zien als een indirect instrument voor een overheid om startups te financieren, aldus Van Erp.

Technostarter?

Op wat voor soort bedrijven richt het eHealth SEED Capital fonds zich? De Staatscourant van 12 december geeft een definitie van een 'eHealth technostarter'. Het fonds is bedoeld voor een “technostarter wiens onderneming producten, processen of diensten verkoopt en levert, die zijn gebaseerd op een nieuwe technische of creatieve vinding of een nieuwe toepassing van bestaande technologie onderscheidenlijk van een bestaande creatieve vinding onder meer op het gebied van ICT om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren, en die bijdragen aan zelfregie, zelfredzaamheid of zelfzorg van de patiënt”.

In de Staatscourant volgt ook een achtergrond over de oprichting van een specifiek eHealth fonds. Namelijk dat het op dit moment vaak niet lukt om ‘innovatieve eHealth toepassingen, die op kleine schaal (lokaal of regionaal) succesvol zijn, nationaal en internationaal op te schalen’. Een van de redenen hiervoor is het gebrek aan (risico)kapitaal voor bedrijven die ondernemen op het gebied van eHealth. “Daarnaast is het voor ondernemers in de zorgsector lastig op nationaal of internationaal niveau in contact te komen met en commitment te krijgen vanuit nieuwe investeerders, gebruikers en stakeholders. Het duurt daarom lang voordat lokale en regionale initiatieven landelijk kunnen worden toegepast en op deze manier een zo breed mogelijk positief effect voor patiënten kunnen bereiken.”

Fast Track eHealth programma: support voor innovatieve bedrijven voor wie het lastig is om financiers’ en ‘launching customers’ te vinden

Goed business model

Peter Haasjes is investeringsmanager bij NextGen Ventures, een sectorspecifiek investeringsfonds gericht op eHealth, ICT en medische technologie. Hij vindt de oprichting van een specifiek eHealth-fonds een goede zaak, maar herkent zich niet in de constatering dat er een gebrek aan (risico)kapitaal is in Nederland.

“Ik denk dat de uitdaging meer zit in het vinden van een goed verdienmodel dan in kapitaal dat beschikbaar is. Als een bedrijf een eHealth-product of -service heeft en geld verdient, dan is er zeker een investeerder voor te vinden”, stelt Haasjes. Wel is volgens hem de vraag wat onder de definitie ‘eHealth’ valt. “Zijn bedrijven gericht op databeveiliging, e-learning voor artsen, en elektronische cliëntendossiers ook eHealth-bedrijven?”

NextGen startte in 2013 via de SEED capital regeling al met een fonds gericht op zorg-ICT en medische technologie. Met private partijen Menzis, Noaber Ventures, DFZ Participaties en Stichting Triade werd in totaal ruim 10 miljoen euro opgehaald voor het NextGen Ventures fonds. In 2015 startte het dit fonds met de eerste investeringen in eHealth-bedrijven. Haasjes: “Wij zijn momenteel actief op zoek naar eHealth-bedrijven met een goed business model.”

Peter Haasjes (r), investeringsmanager bij NextGen Ventures

NextGen Ventures investeert in verschillende soorten bedrijven. Dat kan ook een relatief jonge onderneming zijn die nieuwe medische technologie (medtech) ontwikkelt, die nog gevalideerd moet worden en een langere aanloop heeft om klanten en omzet te genereren. “Voor eHealth en ICT-bedrijven is het wel belangrijk dat er wat tractie in de markt is: als er geen klanten voor je product of dienst zijn, dan wordt het een vrij lastig verhaal”, aldus Haasjes.

Lead time van een jaar

Wel kan Haasjes zich vinden in de constatering dat ondernemen in de zorg een kwestie van een lange adem is, en dat het lastig is om op nationaal niveau commitment te krijgen van nieuwe klanten of gebruikers.

“De uitdaging zit in het verdienmodel. Het zou mooi zijn als daar ook een regeling voor zou komen, bijvoorbeeld dat zorginstellingen budget kunnen krijgen om bepaalde eHealth-diensten of producten aan te schaffen. Of dat er gelden beschikbaar worden gesteld voor implementatie en validatie van producten. Je ziet dat opschaling van zorgtechnologie vaak spaak loopt door gebrek aan implementatie, training en evaluatie.” Volgens Haasjes zou een financiële stimulans via die route een ‘verfijning van het business model’ betekenen, wanneer ondernemers zich kunnen richten op zorginstellingen.

Aantrekkelijke terugbetalingsregeling

Waarom is het aantrekkelijk voor investeringsfondsen om mee te doen aan de SEED regeling? Haasjes: “De SEED Capital regeling is een achtergestelde lening aan het investeringsfonds en vergroot de mogelijkheden van het fonds. Je kunt meer investeringen doen. En de terugbetalingsregeling is heel gunstig.”

Die soepele terugbetalingsregeling werkt als volgt. Als een investeringsfonds haar belang in een bedrijf weer verkoopt, leningen door bedrijven worden afgelost, of er winstuitkeringen plaatsvinden en het fonds daar inkomsten uit ontvangt, dan is het investeringsfonds verplicht om daar een deel van over te boeken naar RVO. Dat gaat in drie fases: totdat de investeerders in het fonds hun inleg terug hebben ontvangen zijn 80% van de inkomsten voor de investeerders en 20% voor RVO. Totdat RVO haar achtergestelde lening terug heeft ontvangen zijn 50% van de inkomsten voor de investeerders en 50% voor RVO. Nadat RVO haar achtergestelde lening heeft terugontvangen zijn 80% van de inkomsten voor de investeerders en 20% voor RVO.

MKB

Volgens Rein van Erp wordt pas nadat de tender afloopt duidelijk welke ondernemers kunnen aankloppen bij het eHealth investeringsfonds in de zomer van 2017. Dit wordt namelijk bepaald door de investeerders die een fondsplan opstellen en de randvoorwaarden stellen. De investment manager bepaalt waar wel en niet in wordt geïnvesteerd.”

Het Fast Track eHealth programma bestaat niet alleen uit de SEED Capital eHealth regeling. Naast de behoefte aan geld is volgens het ministerie voor Nederlandse eHealth-ondernemers de samenwerking met regionale partijen van groot belang voor opschaling. Daarom wordt het Fast Track programma zo ingericht dat MKB’ers worden ondersteund en begeleid bij de opschaling van goede eHealth initiatieven, bijvoorbeeld bij het opzetten van lokale en regionale netwerken ('opschalingscoalities' aldus het ministerie).